Taraflar uzlaşınca 134 bin dava düştü
Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemeleri Kanunu'yla yürürlüğe giren uzlaşma sistemi meyvelerini vermeye başladı. Mahkeme duvarı görmek istemeyen mağdur ile zanlı, savcılık ve mahkeme aşamasında el sıkıştı.
Savcılık ve mahkeme aşamasında, 134 bin dosyada taraflar uzlaştı. Savcıların teklifiyle 52 bin olayda şikayetçi ve zanlı uzlaşınca iddianame düzenlenmedi. Uzlaşma sistemi, mahkeme aşamasında da işe yaradı. Ceza mahkemelerinde uzlaşma sağlanan 72 bin dava düştü.
Mahkemelerin iş yükünün azaltılması için davaların mahkeme dışında çözümlenmesi esasına dayanan uzlaşma sistemi, TCK ve CMK'nın yürürlüğe girdiği 1 Haziran 2005'ten bu yana uygulanıyor. Uzlaşma sistemi tam anlamıyla hayata geçirilemese de, çok sayıda olay tarafların anlaşmasıyla mahkemelere gitmeden çözülüyor. Uzlaşma sisteminin yaygınlaştırılması için Adalet Bakanlığı ve barolar, hakim, savcı ve avukatlara eğitim veriyor.
Uzlaşma sistemi, suç mağdurunun şikayetine bağlı tutulan taksirle yaralama, konut dokunulmazlığını ihlal, hakaret, karşılıksız çek kesme gibi suçlarda öncelikle uygulanıyor. Soruşturma aşamasında görevli cumhuriyet savcısı, uzlaşma teklifinde bulunduğu kişilere uzlaşmanın mahiyetini ve uzlaşmayı kabul veya reddetmesinin hukuki sonuçlarını anlatıyor. Buna göre zanlının, şikayetçi olan mağdurun uğradığı zararın tamamını veya büyük bir kısmını karşılaması konusunda uzlaşma sağlanırsa dava açılmıyor.
Şüpheli veya mağdur, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren en geç üç gün içinde kararını cumhuriyet savcısına bildirmediği takdirde, bu teklifi reddetmiş sayılıyor. Birden fazla kişinin mağdur olduğu suçlarda uzlaşma yoluna gidilebilmesi için, mağdurların hepsinin uzlaşmayı kabul etmesi gerekiyor. Savcı, 15 gün içinde şüpheliyle mağduru uzlaştırmak zorunda. Süre, bir defaya mahsus 5 gün uzatılabiliyor. Uzlaşma mahkeme aşamasında da sağlanabiliyor. Mağdur şikayetinden vazgeçerse ya da hakimin teklifiyle iki taraf anlaşırsa dava düşüyor.
Uzlaşma sağlanan suçlar
Taksirle yaralama, cinsel saldırı ve taciz, mal varlığına yönelik tehdit, konut dokunulmazlığını ihlal, iş ve çalışma hürriyetini ihlal, kişilerin huzur ve sükununu bozma, hakaret, haberleşme ve özel hayatın gizliliğini ihlal, kullanma hırsızlığı, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, bedelsiz senedi kullanma, kayıp eşyayı sahiplenme, açığa imzanın kötüye kullanılması, aile yükümlülüklerini yerine getirmeme, ticari sırları ifşa, karşılıksız çek kesme.
Metin Arslan