Çocuklarınıza fedakarlık edebiyatı yapmayın
Uzmanlara göre, ailelerin 'Senin için çalıştık, didindik şimdi sıra sende' gibi sözleri çocuğu motive etmiyor; aksine onları derslerinden uzaklaştırıyor
SAĞLIK SERVİSİ
Çocuktaki sınav kaygısının fobiye dönüşmesinde en büyük etkenin ailelerin yanlış yaklaşımları olduğunu belirten Medical Park Bahçelievler Hastanesi'nden Psikolog Şebnem Turhan, kaygının nasıl fobiye dönüştüğünü anlattı:
Sınav kaygısı öğrencinin hissetmesi gereken normal duygu mu?
Sınav kaygısı tek başına olumsuz bir duygu değil. Aslına bakılırsa hedefe ulaşmak için de gerekli olan çalışma enerjimizin kaynaklarından. Problem ise çok az ya da çok fazla hissedilmesi. Çok az yaşanıyorsa kişi motive olamıyor. Çok fazla olduğunda ise sınav kaygısının belirtileri ortaya çıkıyor: İşin başına geçilse de aşırı uyanıklık hali, kalp atışlarında hızlanma, terleme ya da üşüme, yorgunluk, titreme, mide veya başağrısı, ders çalışmama, sınavı yarıda bırakma ve sınava girmeme gibi davranışsal belirtiler gözlenir.
Kaygı ne zaman sorun haline gelir?
Sınav kaygısını problem haline getiren unsurlardan biri sınava girecek kişinin üzerindeki yük ve taleplerdir. Sınava girecek kişinin ya da etrafındaki insanların beklentileri kişinin bilgi düzeyinden yüksekse sınav kaygısı olumsuz bir işlev kazanmaya başlayabilir.
Ailelerin hatalı yaklaşımları çocukta nasıl bir ruh haline neden oluyor?
Çocuk sınavı kazanamadığında; anne ve babasının ona olan güvenini kaybedeceğini, onu sevmeyeceklerini, onların emeklerini ziyan edeceğini düşünmeye başlayacaktır.
Aileler nasıl yaklaşmalı?
Çocukların sınav karşısında duydukları kaygıları en aza indirmek istiyorsak; aile olarak sınav karşısında öncelikle kendi duygularımızı kontrol etmeliyiz. Ailece sınavın anlamanı sorgulamak, değerlendirmek ve en uygun hale getirmek de kaygıyı azaltacaktır.
Gerçekçi hedefler
Sınava motive olmak için önlemler alabilirsiniz:
İlk yapılacak iş neyle karşılaşılacağını bilmek ve sınav hakkında bilgi edinmektir; hangi konulardan soruların gelebileceği, zamanı etkin kullanma yöntemleri gibi...
Yapabildiklerinizin farkında olup kendinize gerçekçi hedefler koyun.
Öğrenme modelinizi tanımalı ve çalışma sisteminizi buna göre planlamalısınız.
Elimden geldiğince çalıştım ve sınavda da elimden geleni yapacağım, sonuçta sınav nasıl biri olduğumu değil, bilgi birikimimin nasıl olduğunu gösterecek' diye düşünmelisiniz.
Gevşeme egzersizleri öğrenmek ve düzenli bir şekilde uygulamak da kaygıyı en aza indirmeye yardımcı önemli tekniklerdendir.
Tüm bu önerileri denediğiniz halde halen sınav kaygınızı yenmekte zorluk çekiyorsanız bir uzmana danışmanız doğru olacaktır.
ÖLÜM KALIM MESELESİ DEĞİL
Aileler sınav dönemlerinde çocuklarına karşı ne gibi hatalı yaklaşımlarda bulunuyor?
Eğer aileler sınavı;
Bir ölüm kalım meselesi haline getiriyorsa,
?Sen başaracaksın biz sana çok güveni-yoruz" diyerek zamansız ve uygun olmayan cesaretlendirmelerde bulunuyorsa,
Kazanamadığında bunun çocuk için bir felaket olacağı mesajını veriyorsa,
Sınavı kazanması için yapılan maddi manevi fedakarlıklar çocuğa sıklıkla aktarılıyorsa, başarılarını küçümsüyor, başarısızlıklarını abartıyorsa,
Yaşıtlarıyla karşılaştırarak çocuğu değerlendiriyorsa,
Bugüne kadar başarılı olduğu alanları da olması gerekenden daha fazla şekilde ödüllendiriyorsa (başarının abartılması) sınav bir o kadar daha olumsuz yönde ve kaygı yaratıcı şekilde anlam kazanmaya başlayacaktır.