'SGK müfettişi Tuzla'ya teftişe geldiğinde ne yapacağını bilmiyor'
Ölüm var, denetleyen yok!
Çalışma Bakanı Çelik, "Tersanelerde denetim sürüyor" dese de iş müfettişleri içinde bir tane bile gemi mühendisi yok. DTO Başkanı Kalkavan "Gelen müfettiş ne yapacağını bilmiyor" diyerek sorunu özetliyor..
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla dün Bakanlar Kurulu'nda nitelikli eleman yetiştirilmesi için meslek lisesi kurulması kararı alınırken Çalışma Bakanlığı'nda tersaneyi denetleyecek nitelikte bir tane bile gemi mühendisi iş müfettişi olmadığı öğrenildi. Üstelik adı ölümlerle anılan tersaneleri denetleyecek özel bir mevzuatının bile olmadığı ortaya çıktı. Çalışma Bakanı Faruk Çelik, tersanelerde ölümler nedeniyle denetimlerin sürdüğünü açıklamasına karşın 34 bin kişinin doğrudan, yan sanayisi ile 100 bin insanın çalıştığı tersanelerde denetim yapanlar arasında bir tane bile gemi mühendisi yok. Üstelik, 20 yılda 96 kişiye mezar olan Tuzla'daki 'Ölüm Tersaneleri'nde Çalışma Bakanlığı denetimi, 'olmayan mevzuat' ile yapıyor.
NİHAYET HAREKETE GEÇİLDİ
Dünya, tersanelerde iş güvenliği ve sağlığını özel mevzuatlarla belirlerken Türkiye'de onlarca ölümden sonra harekete geçen Çalışma Bakanlığı, Başbakan'ın talimatı sonrası sektörle birlikte mevzuat çalışmasına başladı. Oysa ABD, Japonya ve Güney Kore gibi tersaneciliğin önde gelen gelişmiş ülkelerinde gemi inşa ile tamirinde alınması gereken iş güvenliği ve sağlığı tedbirleri sektöre özel kanunlarla veya kanunların içinde ayrılan özel bölümlerle belirleniyor.
ALMANYA'DA DENETİM SIKI
Örneğin ABD Çalışma Bakanlığı'na bağlı Mesleki Güvenlik ve Sağlık İdaresi (OSHA), internet sitesinde tersanelere ilişkin tanıtım notunda "Gemi inşası ve tamirinin yapıldığı tersaneler geleneksel olarak tehlikeli işyerleridir. İnşaat ve genel sanayiye göre kaza oranının iki kat fazla olduğu bu meslek grubu, stratejik olarak tarafımızdan hedeflenmiştir" değerlendirmesi yer alıyor. Avrupa'da ise ülke bazında iş güvenliği ve sağlığı mevzuatlarında tersanelere yönelik özel hükümler yer alıyor. Gemi Mühendisleri Odası'na göre tersane ülkesi Almanya'da çalışma şartları yönetmelikler ve meslek örgütlerinin uyulması şart olan rehberleriyle detaylandırılmış durumda. Örneğin kazaların sıkça görüldüğü gemi içlerindeki tanka nasıl girileceği veya çalışılacağı madde madde kurallara bağlı bulunuyor. Ayrıca Almanya'da 3 ayda bir tersaneler denetlenirken işveren, işçilerin güvenliği için saat başına 2 Euro ek sigorta primi ödüyor.
'Müfettişler teftişe geldiğinde ne yapacağını bilmiyor'
MEVZUAT yokluğu ve denetimdeki kalifiye sorununa sektör içinden de uyarı var. Deniz Ticaret Odası Başkanı Metin Kalkavan, Türkiye'de sektörün kesinlikle iş güvenliği ve sağlığına ilişkin kanunu, tüzüğü veya yönetmeliği olmasının şart olduğunu belirtiyor ve ekliyor: "Standartlar bir an önce tanımlanmalı." Gelişmiş ülkelerde tersanelerde bırakın standart emniyet tedbirlerini, merdivenlerin basamak aralığı veya tersane içinde yer alan kaldırımların boylarının bile diğer sektörlere göre farklı belirlendiğini kaydeden Kalkavan Türkiye'nin kendine has koşulları nedeniyle bu standartların şart olduğuna dikkat çekiyor. Kalkavan'ın bir diğer ilginç tepsiti ise denetçilere yönelik. "Türkiye'de sektörü denetleyen iş müfettişleri arasında gemi inşa mühendisi yok" diyen Kalkavan, "Müfettişler de geldiklerinde ne yapacaklarını bilmiyor. Derhal standartlara ihtiyacımız var. Aksi takdirde kaosa yol açılıyor" dedi. Üyelerinin çoğunluğunu Tuzla'daki tersanelerde çalışan beyaz yakalıların oluşturduğu Gemi İnşa Mühendisleri Odası yetkilileri de müfettişlerin sektörü denetlemekten uzak olduğuna dikkat çekiyor. Tuzla'daki ölümlerin gündeme gelmesiyle birlikte tersanelere yönelik artan teftişlerde yapılan en büyük hatanın gemi inşasına odaklanmak olduğu özellikle vurgulanıyor. Bunu müfettişlerin uzman olmamasına bağlayan Gemi İnşa Mühendisleri Odası, iş kazası riskinin en fazla tamirdeki gemilerde olduğunun altını çiziyor.