Çalışma hayatı değişiyor! İşte ilk tepkiler
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Ekim başında yürürlüğe girecek ikinci aşama sosyal güvenlik reformu düzenlemelerinin uygulamasına açıklık getirdi.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun ilişkin hükümleri Ekim ayı başı itibariyle yürürlüğe giriyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun söz konusu hükümlerin uygulama esaslarına açıklık getiren 15 tebliği de bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.
PEKİ KİMLER İSTEĞE BAĞLI SİGORTA YAPTIRABİLECEK?
İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için uluslar arası sosyal güvenlik sözleşmelerinden doğan haklar saklı kalmak kaydıyla, Türkiye'de yasal olarak ikamet edenler ile Türkiye'de ikamet etmekteyken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşları yararlanabilecek.
Bu uygulamadan yararlanabilmek için 18 yaşını doldurmuş olma, yasaya tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmama veya bir hizmet akdi ile sigortalı olarak çalışmakla birlikte, ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmama, kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olma koşulları aranacak.
SİGORTALI ÇALIŞANLARIN İŞYERLERİNİN TESCİLİ
Sigortalı çalıştıran işverenlerin, işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte Kuruma vermeleri gerekiyor. İşverenlerce, şirket kuruluşu aşamasında, çalıştırılacak sigortalı sayısı ile bu sigortalıların işe başlama tarihlerinin ticaret sicili memurluklarına bildirilmesi durumunda, bu bildirimler Kuruma yapılmış sayıldığından, ticaret sicil memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimleri en geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorunda olacaklar.
GENEL SAĞLIK SİGORTASI NASIL OLACAK?
Genel sağlık sigortalısı sayılanlar; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı olarak tescil edildikleri tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı olacak ve ayrıca bir bildirime gerek olmaksızın genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmiş sayılacak.
YEŞİL KARTTA YENİ DÖNEM
Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan yurttaşlar, genel sağlık sigortalısı sayılacakları öngörüldü. Ancak Yasa'nın geçici 12'nci maddesi uyarınca, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren iki yıllık süre içinde söz konusu hüküm uygulanmayacak.
KANUNA İLK TEPKİ SENDİKALARDAN
KESK GENEL BAŞKANI SAMİ EVREN
BU YASA HALKA RAĞMEN YÜRÜRLÜĞE SOKULAMAZ
KESK Genel Başkanı Sami Evren, 1 Ekim'de yürürlüğe girecek olan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası'na ilişkin açıklama yaptı.
Evren, KESK Genel Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısında, gündeme geldiği günden bu yana başta emek ve meslek örgütleri olmak üzere toplum büyük bir kesiminin tepkisiyle karşılanan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası'nın 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe girdiğini hatırlatarak, "Sağlık ve sosyal güvenlik alanının tamamıyla ticarileştirilmesi anlamına gelen bu yasa, AKP'nin iktidara geldiği 2002 yılında hazırladığı Acil Eylem Planı ile gündeme gelmiş, aradan geçen 6 yıl boyunca büyük tartışmalar yaratmıştır.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası, Bayramın 2. gününde yürürlüğe girerek, bu ülkede yaşayan herkes için bayramın tadını kaçıracaktır. Bu yasa, sadece yaşayanların değil ve doğacak kuşaklarımızın da sağlık ve sosyal haklarını gasp etmektedir. Bu yasa 'sosyal devlet' tasfiye ederek yerine ikame etmeye çalıştığı AKP'nin 'sadaka devleti' anlayışının en önemli kurumsal adımlarından biridir" diye konuştu.
Evren, 1 Ekim tarihinden itibaren, emeklilik yaşının kademeli olarak 65'e, prim ödeme gün sayısının 7200 güne çıkartılarak emekliliğin pek çok kişi için hayal haline geleceğini ifade ederek, mevcut emekli aylıkları düşeceği için emeklilerin milli gelir içindeki payı da azalacağını kaydetti.
Yasanın yürürlüğe girmesiyle çalışanlardan daha çok prim kesileceğini, emekli maaşlarının düşeceğini anlatan Evren, şöyle devam etti: "Bu yasanın yürürlüğe girmesinden en çok etkilenecek olanlar işe yeni girecek olan emekçilerdir. Yeni işe başlayacak olanları en çok da güncelle katsayısı ve aylık bağlama oranı etkileyecek. Kazanılmış hakların çoğundan gençlerimiz faydalanamayacaklar.
Emekli aylık bağlama oranı, emekli maaşı güncelleme katsayısı ve emekli maaşı alt sınırı düşürülerek zaten yoksulluk sınırının altında olan emekli aylıkları iyice düşürülecektir. Başta basın ve gazetecilik işlerinde çalışanlar olmak üzere, çok sayıda meslek grubunun "yıpranma payı" ortadan kaldırılacaktır. Geliri olsun olmasın, 18 yaşını dolduran herkesten 25 ila 153 YTL arasında GSS primi alınmaya başlanacaktır. GSS primini ödemeyenlerin sağlık hizmetlerinden yararlanması mümkün olmayacaktır.
GSS primi karşılığında yalnızca belli bir teminat paketi kapsamındaki sağlık hizmeti alınabilecektir. Bu paketin dışındaki sağlık hizmetleri için katılım payı alınacaktır.
Görüldüğü gibi, 1 Ekim'den itibaren yürürlüğe girecek bu düzenlemelerle, sağlık hizmetleri tamamen paralı hale getirilmekte, emekli olmak güçleştirilmekte ve emekli aylıkları düşürülmektedir. Bu durumu kabullenmemiz mümkün değildir. Bu yasa, önümüzdeki dönemde geri dönüşü mümkün olmayan büyük toplumsal sonuçlar yaratacaktır. IMF ve Dünya bankasının direktiflerini yerine getirmek adına geleceğimizi tehlikeye atılamaz. Hakkında anayasa mahkemesinde davası görülmekte olan bir yasayı, dava sonucunu beklemeksizin yürürlüğe sokmak, hukuk devleti anlayışıyla bağdaştırılamaz. Anayasa mahkemesi kararı sonrasında yaşanacak kaotik durum, sağlık gibi en hayati konuda telafisi mümkün olmayan aksaklıklara yol açabilir.
Yasa meclis Genel kurulundan çıktıktan sonra yaptığımız açıklamalarda, bu yasa yürürlükte olduğu sürece yasaya karşı muhalefetimizi sürdüreceğimizi dile getirmiştik. Sözümüzün gereğini yerine getireceğiz ve bu yasa tümüyle hayatımızdan çıkana değin mücadelemizi sürdüreceğiz."
KESK Genel Başkanı Sami Evren, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Yönetim Kurulunda kamu çalışanlarını konfederasyonlarının temsil ettiğini hatırlatarak, yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren SGK Yönetim Kurulundaki temsiliyetlerini sonlandırdıklarını sözlerine ekledi.