4/B İçin Bir Sorun Tespiti ve Çözüm Önerisi
Bilindiği üzere toplu görüşmelerde anlaşma sağlanan ve çözüme kavuşturulacağı belirtilen 4/B'linin eş durumu tayini ve becayiş konularındaki hazırlıklar devam etmektedir. Ancak, bu düzenlemeden başka bir ilde teşkilatı olmayan belediye ve üniversite gibi kurumlarda çalışan 4/B'linin yararlanabileceği konusu önemli bir sorundur. Bu konuya ilişkin bir çözüm önerisi sunuyoruz.
MEMURLARDAKİ UYGULAMA
657 sayılı Kanunun 72 ve 73. maddelerinde yer alan düzenlemeler biraz daha genişletilmiş olarak kurumların atama ve yer değiştirme yönetmeliklerinde düzenlenmektedir.
657'nin 72. maddesi eş durumunu, 73. maddesi ise becayişe ilişkindir. Her iki düzenleme de, sadece farklı farklı illerde teşkilatı bulunan kamu kurumlarında uygulanabilmektedir. Örneğin Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Ankara İl Müdürlüğünde çalışan bir mühendis eş durumundan yine Bayındırlık Bakanlığının teşkilatı olan başka bir ile tayin isteyebilmektedir.
Bu nedenle örneğin başka bir ilde teşkilatı olmayan bir memur, kurumundan eş durumu tayini talebinde bulunamamaktadır. Bu kişi kurumlar arası naklen tayin ile ancak başka bir ile veya kuruma geçebilmektedir.
Benzer bir durum becayişte de vardır. Becayiş talebi, aynı kurum içinde ve aynı unvan olması durumunda, dikkate alınmaktadır.
SÖZLEŞMELİ DE UYGULAMA NASIL OLACAK?
4/B'liler için uygulanacak düzenleme ise Bakanlar Kurulu Kararı ile çıkarılmış olan "Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar"dır. Bu esaslarda değişiklik yapılarak, 4/B'liye eş durumu nakli ve becayiş hakkı sağlanacaktır. Ancak eş durumu tayin hakkı veya becayiş imkanı sadece taşra teşkilatı olan kurumlarda uygulanabilecektir. Pratikte de olabilecek olan budur. Zira bu konularda merkezi bir işlem yapılamamaktadır.
Bir örnek verecek olursak; Ankara Üniversitesinin örneğin Van'da teşkilatı bulunmamaktadır. Bu nedenle bu universitede çalışan 4/B'li personel eş durumundan Van'a nakil isteyemeyecektir. Yine İstanbul Büyükşehir'de çalışan bir 4/B'li personel Mersin Büyükşehire hem eş durumundan hem de becayiş yoluyla geçemeyecektir.
Keza yapılacak olan yeni düzenlemenin becayişe ilişkin kısmında, muhtemelen memurlar için uygulanmakta olan mevzuat esas alınacaktır. Bu halde yine kurum sınırlaması olacaktır. Ancak becayiş için bir açılım sağlanması mümkündür.
BECAYİŞ İÇİN YENİ BİR AÇILIM
657 sayılı Kanunun becayiş maddesi (73. madde) 1974 tarihlidir. Bu madde o günkü şartlara göre düzenlenmiş olup, bu maddenin artık bugün aşılması gerekmektedir. Muhtemelen 4/B düzenlemesinde de yine bu madde esas alınacak ve aynı kurum ve aynı unvan şartı getirilecektir.
Oysaki becayiş için "unvan şartı" yeterli bir şarttır. Mühendis, tekniker, teknisyen gibi ana unvanlar için öğrenim şartı da getirilmesi mümkündür.
Bugün itibariyle Bayındırlık ve İskan Bakanlığındaki VHKİ ile İçişleri Bakanlığındaki VHKİ'nin yer değiştirmesi artık sorun olmamalıdır. Yine Uludağ Üniversitesindeki hemşire ile Sağlık Bakanlığındaki 4/B'li hemşire de, bu önerinin kabul edilmesi halinde, yer değiştirebilecektir ve bunda bir sakınca bulunmamaktadır.
Bu önerinin esas alınması durumunda mağdur olması muhtemel üniversite ve belediyelerdeki 4/B'liler de becayiş imkanına kavuşacaktır. Üniversite ve belediyelerdeki 4/B'lilere mevcut uygulamalar bağlamında eş durumu tayin imkanı vermek çok mümkün olmamakla birlikte, bu şekildeki öneri ile becayiş hakkı tanımak mümkün olabilecektir.
Burada en büyük görev kamu görevlileri sendikalarına düşmektedir. Zira hazırlanan taslaklar kendilerine iletilmiş olup, görüş beklemektedir.