Karayolları Genel Müdürlüğü, teşkilat ve görevleri hakkında kanun tasarısı

KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; karayolları ağının kalkınma planları, ulaştırma ana planı, stratejik plan ve programlar çerçevesinde ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde ulusal düzeyde geliştirilerek yaygınlaştırılmasını; karayollarının ekonomik ve sosyal gelişmenin gereklerine uygun olarak diğer ulaşım sistemleri ile uyumlu, güvenli, konforlu ve çevreye duyarlı bir şekilde çağdaş teknolojilerden en üst seviyede yararlanılarak yapılmasını; karayolu ulaşımının belirli bir konfor ve güvenlik standartları dâhilinde sağlanabilmesi amacıyla, rekabetçi bir işletmecilik anlayışı çerçevesinde özel sektörün teknoloji, sermaye ve dinamizminden yararlanılarak gerekli altyapı ve diğer yatırımların yapılması ve/veya yaptırılması ile karayollarıyla ilgili hizmetlerin gerçekleştirilmesini sağlamak ve Karayolları Genel Müdürlüğünün teşkilat ve görevlerine ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.

Tanımlar

MADDE 2- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Arazi düzenlemesi: Otoyol, Devlet ve il yolları güzergâhında kalan özel mülkiyette bulunan arazi ve arsalarla trampa yapılmak üzere Genel Müdürlüğe bedelsiz olarak devir ve temlik edilen taşınmazların tevhit ve ifraz işlemlerini,

b) Bakan: Ulaştırma Bakanını,

c) Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını,

ç) Bakım ve işletme tesisi: Yolla ilgili bakım ve işletme işlerinin yapılması amacıyla oluşturulan yapı ve tesisleri,

d) Bölünmüş yol: Geliş ve gidiş trafiği, ayırıcı bir engel ile birbirinden ayrılmış olan ve birden fazla gidiş ve geliş şeridi bulunan karayolunu,

e) Devlet yolları: Belediyeler veya diğer kurumların sorumluluğunda bulunan yollar dışında kalan ve transit trafiği, deniz, hava ve demiryolu ulaşım sistemleriyle uyumlu olacak şekilde illere, limanlara, tersanelere, hava alanlarına, demiryolu istasyonlarına, sınır kapılarına kesintisiz olarak ulaştıran ana yolları,

f) Erişme kontrolü: Transit trafiğe tahsis edilen karayollarında, yaya, hayvan ve motorsuz taşıt ve araçların girmesinin engellenerek, ancak izin verilen motorlu taşıtların yararlandırıldığı, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasak olduğu, trafiğin özel bir kontrole tâbi tutulmasına ilişkin uygulamayı,

g) Genel Müdür: Karayolları Genel Müdürünü,

ğ) Genel Müdürlük: Karayolları Genel Müdürlüğünü,

h) Hizmet tesisleri: Otel, motel, lokanta, akaryakıt istasyonu, servis istasyonu ve karayolları sınır çizgisi içinde kalan diğer tesisleri,

ı) İl yolları: Belediyeler veya diğer kurumların sorumluluğunda bulunan yollar dışında kalan, deniz, hava ve demiryolu ulaşım sistemleriyle uyumlu olarak, illeri birbirine, Devlet yollarına, limanlara, tersanelere, demiryolu istasyonlarına, hava alanlarına ve kamu ihtiyacının gerektirdiği diğer yerlere bağlayan ve bir il sınırı içinde başlayıp il içinde biten yolları,

i) İşletici şirket: 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun veya ilgili diğer mevzuat hükümleri uyarınca işletme hakkı verilen veya devredilen Türkiye'de kurulmuş sermaye şirketlerini,

j) Karayolu: Trafik akışına imkân sağlamak üzere kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeritleri, köprüler, tüneller, her türlü sanat yapıları ve diğer alanları,

k) Karayolu sınır çizgisi: Kamulaştırılmış, kamuya terk veya tahsis edilmiş karayolunda mülk ile olan sınır çizgisini; diğer karayollarında, yarmada şevden sonra hendek varsa hendek dış kenarı, hendek yoksa şev üstü kenarı, dolguda şev etek çizgisini; yaya yolu ile ayrılmış karayolunda yaya yolunun mülkle birleştiği çizgiyi,

l) Otoyol: Yüksek standartlara sahip, trafik seyrinde asgari hız sınırlaması uygulanan, seyahat hızı yüksek ve üzerinde erişme kontrolünün uygulandığı karayolunu,

m) Toplayıcı yol: Genel Müdürlüğün görev alanında bulunan yollarda, transit trafiği tehlikeye sokacak şekilde giriş, çıkış, geçiş ve müdahalenin önlenmesi ve trafiğin düzenli ve güvenli akışının sağlanması amacıyla, ihtiyaca bağlı olarak, karayolunun bir veya iki tarafında tesis edilen bir veya iki yönlü trafiğe açık talî yolları,

n) Trafik: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolu üzerindeki hâl ve hareketlerini,

o) Trafik işaretleri: Trafiği düzenleme amacıyla kullanılan işaret levhaları, yer işaretlemeleri, ışıklı ve sesli işaretler ile trafik zabıtası veya diğer yetkililerin trafiği yönetmek için yaptıkları hareketleri,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Kuruluş, Görev ve Yetkiler ile Teşkilat Yapısı

Kuruluş

MADDE 3- (1) Bu Kanunla ve diğer kanunlarla verilen görevleri yürütmek üzere, Ulaştırma Bakanlığına bağlı, kamu tüzel kişiliğine sahip ve özel bütçeli Karayolları Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

(2) Genel Müdürlüğü, Genel Müdür temsil eder. Genel Müdür, Genel Müdürlüğün en üst yöneticisi olup Genel Müdürlük hizmetlerini, mevzuat hükümlerine, Genel Müdürlük amaç ve politikalarına, stratejik planına, performans göstergelerine ve hizmet kalite standartlarına uygun olarak yürütmekle görevli ve yetkilidir.

(3) Genel Müdüre yardımcı olmak üzere en fazla dört Genel Müdür yardımcısı atanır.

Görev ve yetkiler

MADDE 4- (1) Genel Müdürlüğün görev ve yetkileri şunlardır:

a) Otoyol, Devlet ve il yolları ağına giren yol güzergâhını belirlemek ve gerektiğinde değişikliklerini yapmak, bunlara ilişkin planları hazırlamak ve hazırlatmak.

b) Hazırlayacağı programlar uyarınca yollar ve köprüleri yapmak, yaptırmak, iyileştirmek, işletmek, onarmak, emniyetle kullanılmalarını sağlayacak şekilde sürekli bakım altında bulundurmak ve bu konularda gerekli eğitimi vermek.

c) Otoyollar, köprüler ve bunların üzerinde bulunan bakım ve işletme tesisleri ile hizmet tesislerinin, diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıklarının yapımını ve/veya işletilmesini ve/veya bakımını yapmak veya yaptırmak, gerektiğinde işletme haklarını devretmek ve denetlemek.

ç) Görev alanına giren yol ağlarının yapımı, onarımı, bakımı ve diğer hususlar hakkında teknik nitelik ve şartları tespit etmek veya ettirmek ve gerekli şartnameleri hazırlamak.

d) Yolların kullanılmasına, teknik emniyet ve korunmasına yönelik kurallar ile tüm karayollarındaki işaretleme standartlarını uluslararası uygulamaları da dikkate alarak tespit etmek, bunları yayınlamak ve uygulanmalarını kontrol etmek.

e) Görev alanına giren yollarda, uygun göreceği yol işaretlerini belirlemek, uygun yerlere koymak ve bu kapsama giren işleri yapmak veya yaptırmak.

f) Görev alanına giren işler için gerekli plan, harita, etüt ve proje işleri ile araştırma- geliştirme çalışmaları yapmak veya yaptırmak.

g) Karayollarının yapım, iyileştirme, onarım ve bakımı ile emniyetle işlemesi için gerekli olan garaj ve atölyeleri, makine ve malzeme ambarları ile depolarını, servis ve akaryakıt tesislerini, laboratuvarlarını, deneme istasyonlarını, tarihi yol ağlarına ait köprüler ve diğer bütün yan tesisleri, yol boyu ağaçlandırılması için lüzumlu fidanlıkları, dinlenme yerlerini, bakım ve trafik emniyetini sağlamaya yönelik bina ve lojmanları, alıcı-verici telsiz istasyonları ile gerekli haberleşme şebekelerini, Genel Müdürlüğün görevlerini daha verimli şekilde yerine getirmesine yönelik her türlü eğitim tesisleri ile sosyal tesisleri, hazırlayacağı ve hazırlatacağı plan ve projelere göre yapmak, yaptırmak, onarmak, donatmak, işletmek veya işlettirmek, kiralamak ve bakımlarını yapmak veya yaptırmak.

ğ) Bu Kanunla verilen görevlerin yapılabilmesi için lüzumlu her türlü araç-gereç, taşıt ve makineler ile donatımlarını, bunların işletilmesi ve onarılması için gerekli olan uygun malzemeyi seçmek, temin etmek, gerektiğinde imal etmek veya ettirmek, depolamak, onarmak, gerekli ambar, atölye ve tesisleri donatmak, işletmek veya işlettirmek.

h) Görev alanı içinde bulunan işlerin yapılması, trafik akışının emniyetle ve kolaylıkla sağlanması için gerekli her türlü araziyi, binalı ve binasız taşınmazları, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde kamulaştırmak, satın almak, kiralamak, gerekli hâllerde geçici olarak işgal etmek, arsa ve arazi düzenlemelerine dayalı olarak trampa etmek, gerektiğinde arazi toplulaştırması yapılması için yetkili makamlara başvurmak.

ı) Otoyol, Devlet ve il yollarında karayolu sınır çizgisi içinde kalan uygun alanlar ile karayolu sınır çizgisi dışında kalan, Genel Müdürlüğe devir ve temlik edilmiş veya Genel Müdürlükçe kamulaştırılmış olan diğer alanlardaki taşınmazların ve tesislerin kiraya verilmesi, bunlar üzerinde irtifak hakkı, kullanma izni veya ön izin verilmesi gibi işlemleri yapmak, yaptırmak, yapılan bu işlemlerle ilgili gerekli hâllerde Maliye Bakanlığına bilgi vermek.

i) İş ve faaliyetlerine ilişkin veri ve bilgileri derlemek, basmak, yayımlamak veya yayımlatmak.

j) Görev alanına giren konularda diğer kanunlarla verilen işleri yapmak veya yaptırmak.

Yetki devri

MADDE 5- (1) Genel Müdür, bu Kanunla kendisine verilen yetkileri sınırlarını belirlemek kaydıyla kısmen veya tamamen Genel Müdür yardımcılarına, daire başkanlarına, Genel Müdürlüğe bağlı müstakil birim amirlerine, bölge müdürlerine ve bunların yardımcılarına devredebilir.

(2) Ancak, yetki devri, devredilen hususlara ilişkin olarak Genel Müdürün sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

Teşkilat yapısı

MADDE 6- (1) Genel Müdürlük, merkez ve taşra teşkilatından meydana gelir. Merkez teşkilatı, ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ile yardımcı hizmet birimlerinden oluşur. Genel Müdürlüğün merkez teşkilatı ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.

(2) Ana hizmet birimleri aşağıdaki birimlerden oluşur:

a) Etüt ve Proje Dairesi Başkanlığı.

b) Teknik Araştırma Dairesi Başkanlığı.

c) Yapım Dairesi Başkanlığı.

ç) Otoyollar Dairesi Başkanlığı.

d) Bakım ve Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığı.

e) Makine ve İkmal Dairesi Başkanlığı.

f) Köprüler Dairesi Başkanlığı.

g) Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı.

(3) Danışma ve denetim birimleri aşağıdaki birimlerden oluşur:

a) Teftiş Kurulu Başkanlığı.

b) Hukuk Müşavirliği.

c) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı.

(4) Yardımcı hizmet birimleri aşağıdaki birimlerden oluşur:

a) İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı.

b) İdari İşler Dairesi Başkanlığı.

(5) Genel Müdürlük, genel hükümler çerçevesinde bölge müdürlüğü, ikmal müdürlüğü, atölye müdürlüğü, teknik, idarî ve bakım şube müdürlüğü, başmühendislik ve şeflik olarak taşra teşkilatı kurmaya yetkilidir.

(6) Taşra birimlerinin alt birimlerinin yerlerini ve sınırlarını hizmetin gerektirdiği şekilde tespit etmeye ve gerekli hâllerde değiştirmeye Genel Müdürün teklifi üzerine Bakan yetkilidir.

(7) Genel Müdürlük, lüzumlu gördüğü merkezlerde, tamir atölyeleri ile test ve araştırma-geliştirme laboratuvarları açabilir.

Personel, atama usûlü ve kadrolar

MADDE 7- (1) Genel Müdürlük personeli 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbidir.

(2) Daire başkanları ile Teftiş Kurulu Başkanı Bakan onayı ile atanır. 23/4/1981 tarihli ve 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun hükümlerinde belirtilenler dışında kalan personelin atamaları Genel Müdür tarafından yapılır.

(3) Genel Müdürlük kadrolarının tespiti, kullanımı ve iptali ile kadrolara ilişkin diğer hususlar 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Gelirler ve Muafiyetler

Gelirler

MADDE 8- (1) Genel Müdürlüğün gelirleri şunlardır:

a) Genel bütçeden yapılan hazine yardımları.

b) 23 üncü madde kapsamında aktarılan özelleştirme gelirleri ile sözleşmelerde öngörülmesi hâlinde işletici tarafından ödenen paylar.

c) Genel Müdürlük tarafından işletilen geçişi ücretli yol, köprü ve tünel geçiş ücretleri.

ç) Genel Müdürlüğün görev ve sorumluluğunda bulunan yollarda karayolları sınır çizgisi içinde kalan alanlar ile karayolları sınır çizgisi dışında kalan Genel Müdürlüğe devir ve temlik edilmiş yerler ve tesislerin kiraya verilmesi, ön izin verilmesi, irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesi sonucunda elde edilen gelirler.

d) Müteahhitlere sözleşmeleri gereğince verilen malzeme, araç-gereç, depo, arazi ve sair unsurlardan elde edilen kira bedelleri.

e) Taahhütlerini tamamen veya kısmen yerine getirmeyen müteahhitlerden alınan tazminatlar ile gelir kaydedilen teminatlar.

f) Taşınmaz satışından veya kiralanmasından elde edilen gelirler.

g) Lüzumu kalmayan veya hurdaya ayrılan yol makineleri ve atölyelere ait sair eşyanın satışlarından elde edilen gelirler.

ğ) İhale şartnamesi veya dokümanı satışlarından elde edilen gelirler.

h) 28/5/1988 tarihli ve 3465 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Dışındaki Kuruluşların Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun uyarınca işletme hakkı verilen hizmet tesislerinden elde edilen gelirler.

ı) Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden gelen hizmet talepleri çerçevesinde elde edilen gelirler.

i) Her türlü bağış, yardım ve nema gelirleri ile diğer gelirler.

Genel Müdürlüğün para ve mallarının statüsü, istisna ve muafiyetler

MADDE 9- (1) Genel Müdürlüğün bütün para ve malları Devlet malı hükmünde olup, haczedilemez. Bunlar aleyhine işlenen suçlar, Devlet malları aleyhine işlenmiş sayılır.

(2) Genel Müdürlüğün gelirleri vergiden müstesnadır. Bu istisna, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yapılan kesintileri kapsamaz.

(3) Genel Müdürlük; bu Kanun kapsamındaki görevleri dolayısıyla yapacağı işlemler yönünden her türlü vergi, harç ve paydan, düzenlenen kâğıtlar yönünden damga vergisinden, sahip olduğu bina, arsa ve araziden dolayı bina ve arazi vergisinden muaftır.

(4) Genel Müdürlüğe bu Kanunla verilen görevlerin ifası için gerekli olup ithal edilen, binek araçları hariç motorlu vasıtalarla, motorlu, motorsuz makine, cihaz, araç-gereç ile bunların yedek parçaları ve lastikleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yol Ağları

Görev ve sorumluluk alanındaki yol ağları

MADDE 10- (1) Genel Müdürlüğün görev ve sorumluluk alanında bulunan yollar; otoyollar, Devlet yolları ve il yolları olmak üzere üç sınıfa ayrılır.

(2) Otoyol, Devlet yolu ve il yolu niteliğindeki yol ağları; kamu yararı, millî savunma ihtiyaçları ve bu ağların gelişmesine tesir eden ekonomik etkenler göz önünde tutulmak suretiyle Genel Müdürlük tarafından ilgili kuruluşların görüşü alınarak tespit edilir ve Bakan onayı ile uygulanır. Düzeltmeler, değiştirmeler, eklemeler ve çıkarmalar da aynı usûlle yapılır.

(3) Mevcut yollardan Genel Müdürlüğün görev alanına dâhil edilenler, ilgili idareleri tarafından üzerindeki yapı ve tesisler ile birlikte Genel Müdürlüğe tüm hak ve yükümlülükleri ile bedelsiz olarak devir ve temlik olunur.

Otoyollar

MADDE 11- (1) Otoyollar genel olarak ücretlidir. Otoyolların ve köprülerin geçiş ücretleri, güzergâh ve araç sınıfları itibarıyla, katma değer vergisi dâhil ekli (2) sayılı cetvelde belirlenmiştir. Otoyollara ve köprülere ücretli olarak yeni güzergâhın eklenmesi veya güzergâhın değişmesi durumunda bunların geçiş ücretleri ile zarurî hâllerde ücretsiz olması uygun görülen kesimler ve işletme hakkı devredilen otoyollar ve köprüler hariç ücretsiz geçiş yapmasına müsaade edilecekler, Genel Müdürlüğün teklifi üzerine Bakan tarafından belirlenir. Takip eden takvim yıllarına ilişkin geçiş ücretleri artış oranları, her takvim yılı için geçerli olmak üzere Genel Müdürlük tarafından belirlenecek tarife ve usûllere göre tespit edilerek Bakan onayı ile yürürlüğe girer.

(2) 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen otoyollarda ve köprülerde işletme hakkının başladığı takvim yılında uygulanacak olan geçiş ücretleri, ekli (2) sayılı cetvelde yer alan ücretler katma değer vergisinden arındırılıp sözleşmelerde belirlenecek formül ve usûllere göre güncellendikten sonra, bulunan miktarlara katma değer vergisi ilave edilmesi suretiyle belirlenir. Takip eden takvim yıllarına ilişkin geçiş ücretleri değişim oranları, her takvim yılı için geçerli olmak üzere sözleşmelerde belirlenecek tarife ve usûllere göre tespit edilerek uygulanır. İşletici şirket, sözleşmede belirtilen usûl ve esaslar çerçevesinde tarifelerde indirime gidebilir ve/veya ücretsiz geçiş hakkı tanıyabilir.

(3) Hesaplanan araç geçiş ücretlerinin küsuratlı çıkması hâlinde ücretler katma değer vergisi dâhil olarak yirmibeş kuruş veya katlarına tamamlanır.

Erişme kontrollü karayoluna dönüştürme ve kaldırma

MADDE 12- (1) Karayolları, Genel Müdürlüğün teklifi üzerine Bakan onayı ile erişme kontrollü karayoluna dönüştürülebilir. Karayolunun erişme kontrolünün kaldırılması da aynı usûle tâbidir.

(2) Erişme kontrollü karayolu belediye sınırları içinde de olabilir.

(3) Mevcut veya yeniden yapılandırılan karayollarında erişme kontrolüne geçişin başlangıç tarihi ile yasaklamalar ve kısıtlamalar Resmî Gazetede yayımlanır.

(4) 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen otoyolların ve köprülerin ücretli ve erişme kontrollü niteliği sözleşmeleri süresince korunur.

Tazminat

MADDE 13- (1) Mevcut karayollarında erişme kontrolü tesis edilmesi nedeniyle, bitişik arazi sahiplerinin karayoluna giriş ve çıkışlarının iptal edilmesi ve toplayıcı yol vasıtasıyla veya herhangi bir şekilde söz konusu karayoluna ulaşımlarının sağlanamaması hâlinde, giriş çıkış hakkının iptalinden dolayı taşınmazda oluşabilecek değer kaybı karşılığı, hak sahiplerine tazminat olarak ödenir. Tazminat miktarının tayini için taşınmazın yasak uygulanmadan önce ve yasak uygulandıktan sonraki rayiç değerlerinin farkı tespit edilir.

(2) Yeni yapılan erişme kontrollü karayolu dolayısıyla, sınırına bitişik arazi sahiplerinin erişme kontrollü yol yapımından evvelki ulaşım düzeninin bozulması hâlinde, toplayıcı yol yapılarak veya herhangi bir şekilde ulaşımları sağlanır. Bu mümkün olmadığı takdirde taşınmaz değer kaybı karşılığı, ilgilisine tazminat olarak ödenir. Erişme kontrollü karayoluna bağlantısı yapılan mücavir taşınmaz sahipleri ile bu taşınmazlarla ilgili diğer hak sahipleri, ulaşım düzeninin bozulmasına dayanarak Genel Müdürlükten başka bir tazminat talep edemez.

Erişme kontrollü karayollarına bağlantı, şehir geçişleri ve yerleşim

MADDE 14- (1) Erişme kontrollü karayollarına bağlantılar Genel Müdürlüğün uygun gördüğü yerlerde ve şekillerde yapılır. Erişme kontrollü karayolu çevresinin bu bağlantı noktalarına ulaşımı, toplayıcı yollarla veya bağlantı noktasına ulaşan diğer yollar vasıtasıyla sağlanır.

(2) Erişme kontrollü karayollarına bitişik arazi sahipleri ile kiracıları veya kullananların bu yola bitişik olmaları veya başka bir sebepten dolayı arazilerinden erişme kontrollü karayoluna giriş ve çıkış hakları yoktur.

(3) İşletme hakkı devredilen erişme kontrollü karayollarında, zorunluluk arz eden bağlantı noktaları, kamulaştırma ve yapım bedeli Genel Müdürlük tarafından karşılanmak kaydıyla re'sen Genel Müdürlük kararıyla kurulabilir veya kaldırılabilir. İşletmecilik açısından ihtiyaç duyulan sair bağlantı noktaları, işletici şirketin başvurusu üzerine yapım bedeli işletici şirkete ait olmak üzere Genel Müdürlük kararıyla kurulabilir veya kaldırılabilir. (4) Erişme kontrollü karayolunun şehir geçişlerinde güzergâhın tayini ve karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin düzenlenmesi, Genel Müdürlüğün teklifi üzerine, Bakanlık ve ilgili belediye tarafından müştereken kararlaştırılır. İşletme hakkı devredilen erişme kontrollü karayollarında şehir geçiş güzergâhının veya karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin değiştirilmesinde işletici şirketin görüşü alınır.

(5) Erişme kontrollü karayollarının belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan kısımlarında yerleşimin düzenlenmesi, Bakanlık ve İçişleri Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca bu Kanunla getirilen ilkeler ve Bakanlığın koordinasyonunda çıkarılan yönetmelik hükümleri dikkate alınarak, mahallî idareler tarafından hazırlanan imar planları ile sağlanır. Yönetmeliğe ve imar planına aykırı yapı yapılamaz. Aykırılığı tespit edilen yapılar kolluk kuvvetleri nezaretinde Genel Müdürlükçe veya Genel Müdürlüğün bildirimi üzerine görev alanına göre belediye veya il özel idarelerince yıkılmak suretiyle ortadan kaldırılır.

Karayollarında kurulacak tesisler ve faaliyetleri

MADDE 15- (1) Erişme kontrollü karayolları için ayrılmış veya kamulaştırılmış saha içinde Genel Müdürlüğün izniyle kurulacak tesis veya yapılacak faaliyetler dışında tesis kurulması veya faaliyette bulunulması yasaktır.

(2) Erişme kontrolünün uygulandığı karayolları için ayrılmış veya kamulaştırılmış sahalarda Genel Müdürlüğün izniyle kurulacak tesisler ve eklentileri mimarî, statik, tesisat ve her türlü fennî mesuliyeti Genel Müdürlükte olmak kaydıyla, 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve anılan Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmeliklerde belirtilen yapı ruhsatiyesine tâbi değildir. Bu tesislerin plan ve projesi ile mülkiyet bilgileri inşaat başlamadan önce ilgili idarelere bildirilir.

(3) 4046 sayılı Kanun hükümleri uyarınca gerçekleştirilecek özelleştirme uygulamaları çerçevesinde, işletme hakkı devredilen erişme kontrollü karayollarında kurulacak tesisler veya yürütülecek faaliyetler sözleşme ile düzenlenir.

(4) Erişme kontrollü karayolları dışında kalan diğer karayollarının kenarında yapılacak tesislerin yola uzaklığı, yola giriş ve çıkış bağlantıları 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde Genel Müdürlüğün uygun görüşü ile belirlenir.

(5) Erişme kontrollü karayolu sınırları içinde ve sınırlarında, Genel Müdürlükten izin alınmaksızın herhangi bir toprak hareketi, inşaat ve tesisat yapılması yasaktır. Karayolları inşaat ve tesislerine vâki müdahale ve verilen zararlar, kolluk kuvvetleri nezaretinde Genel Müdürlükçe veya Genel Müdürlüğün bildirimi üzerine mahallî mülkî amirliklerce ortadan kaldırılır ve bu işler için yapılan masraflar, sebep olanlardan tahsil edilir. İşletme hakkı devredilen erişme kontrollü karayollarında işletici şirketin sözleşme hükümleri uyarınca yapacağı yapım, bakım, onarım, işletme ve inşaat faaliyetleri bu yasak kapsamı dışındadır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Çalışma Esasları

Yol güzergâhının tespiti

MADDE 16- (1) Genel Müdürlük, otoyol, Devlet ve il yolları ağına giren yol güzergâhına ve bunların değişikliklerine ilişkin planlarını hazırlayarak, belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerde imar planlarına işlenmesini ilgili kurum ve kuruluşlardan talep eder. İlgili kurum ve kuruluşlar, yol güzergâhına ilişkin söz konusu planlara varsa itirazlarını en geç otuz gün içinde bildirir. Söz konusu kurum ve kuruluşlarca yol güzergâh planlarına yapılacak itirazlar Genel Müdürlükçe değerlendirilerek, itiraz tarihinden itibaren en geç yirmi gün içinde sonuçlandırılır. Bu süre sonunda itiraz edilmemişse güzergâh planları ilgili kurum veya kuruluşlar açısından imar planına esas olmak üzere kesinleşir.

(2) Söz konusu kurum veya kuruluşlar, belirtilen güzergâha ilişkin olarak yapacakları imar planı çalışmalarında, yol için ayrılacak alanların tespitinde, kesinleşen yol güzergâh planlarını esas almak zorundadır. İlgili kurum veya kuruluşlar mevcut imar planlarını da kesinleşen yol güzergâh planlarına uygun olarak en fazla altmış gün içinde revize eder. İmar mevzuatının gerektirdiği diğer işlemler bu çerçevede yürütülür. Yol güzergâhında değişiklik gerektiren itirazlar Genel Müdürlükçe karara bağlanır.

(3) Kesinleşen yol güzergâh planlarının belirlenen süre sonunda imar planlarına işlenmemesi hâlinde, kesinleşen yol güzergâh planlarının işlendiği imar planları, Genel Müdürlüğün talebi üzerine Bakanlık tarafından re'sen onaylanarak ilgili kurum ve kuruluşa bildirilir. Gerekli diğer işlemler, ilgili kurum ve kuruluş tarafından imar mevzuatının gerektirdiği şekilde tekemmül ettirilerek yürürlüğe konulur. Kesinleşen imar planlarının bir sureti, Bayındırlık ve İskân Bakanlığına gönderilir.

(4) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde yol güzergâh planları, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordine edilmek suretiyle Genel Müdürlükçe doğrudan tayin ve tespit edilerek kesinleştirilir ve uygulaması bu çerçevede yapılır.

(5) Genel Müdürlükçe belirlenen yol güzergâhı, belediyeler veya il özel idarelerince yapılacak imar planı uygulamalarında, 3194 sayılı Kanunun 18 inci maddesi hükümleri dâhilinde oluşturulacak düzenleme ortaklık payları hesabına dâhil edilir. İlgili belediyeler veya il özel idareleri, söz konusu işlemleri Genel Müdürlük ile koordineli olarak ve ivedilikle sonuçlandırır.

Programın hazırlanması

MADDE 17- (1) Genel Müdürlük, her yılın sonunda, görev alanına giren yollara ilişkin üç yıllık yapım ve bakım programını hazırlayarak Bakan onayı ile uygulamaya koyar.

(2) Genel Müdürlük, görev alanına giren yolların bakımı ile gerekli makine, teçhizat ve malzeme temini için, her yıl ödenecek miktarı o yıl gelir tutarının yüzde ellisini geçmemek şartıyla, üç yıla kadar gelecek yıllara sâri olacak şekilde, Bakan onayı ile yüklenmelere girişebilir.

Diğer kurum ve kuruluşların taleplerinin karşılanması

MADDE 18- (1) Genel Müdürlük; kamu kurum ve kuruluşları ile dernekler ve diğer gerçek ve tüzel kişilerin, görev alanıyla ilgili hizmet taleplerini, kendi imkânları nispetinde ve yapılacak anlaşmalar dâhilinde, karşılıkları adı geçen kuruluşlarca veya dış yardımlardan karşılanmak şartı ile yerine getirmeye; bu Kanunda belirtilen yolların emniyeti bakımından, konaklama tesisleri ve akaryakıt satış istasyonları gibi çeşitli tesislerin yol giriş ve çıkışlarının düzenlenmesine dair ilgililerin taleplerini, aynı esaslara uygun olarak karşılamaya yetkilidir.

Kamulaştırma ve tahsis

MADDE 19- (1) Genel Müdürlük, görev alanına giren her türlü yolun yapımı, geliştirilmesi, çevresinin korunması ve düzenlenmesi ve/veya tesislerin yapımı için gerekli arazi ve taşınmazlar ile bu Kanun hükümleri çerçevesinde görevlerini yerine getirirken ihtiyaç duyacağı diğer taşınmazları kamulaştırma yetkisine sahiptir.

(2) 4046 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen erişme kontrollü karayollarında, ihtiyaç doğması hâlinde yapılacak kamulaştırma işlemleri Genel Müdürlükçe yapılır. İşletme hakkı devir sözleşmelerinde, kamulaştırma bedelinin tamamının veya bir kısmının işletici şirketçe ödenmesi hususu hükme bağlanabilir. Kamulaştırılan taşınmazlar ile üzerinde yapılacak yapı ve tesisler Devlet malı hükmündedir.

(3) Erişme kontrollü karayolları için yapılan kamulaştırmalarda 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 23 üncü maddesi hükmü uygulanmaz.

(4) Genel Müdürlüğün ihtiyacı olan Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler ile bunların üzerinde bulunan her türlü eklenti ve yapılar, Genel Müdürlüğün talebi üzerine Maliye Bakanlığınca bedelsiz olarak Genel Müdürlüğe tahsis veya devir ve temlik olunur.

Arazi düzenlemesi ve trampa yetkisi

MADDE 20- (1) Genel Müdürlük; görevlerini yerine getirirken ihtiyaç duyacağı taşınmazları, kamulaştırma yolu ile karşılayabileceği gibi, ilgililerin muvafakati üzerine, kamulaştırılması gereken yerlere karşılık gelmek üzere, bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapacağı veya yaptıracağı arazi düzenlemesi sonucu elde edeceği taşınmazlarla trampa yapmak suretiyle de temin edebilir.

(2) Bu madde hükümleri çerçevesinde Genel Müdürlükçe arazi düzenlemesine tâbi tutulacak alanlar, maksadı ve sınırları belirtilerek arazi düzenlemesi yapılmak üzere alınacak kamu yararı kararında gösterilir.

(3) Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan düzenleme amaçlarına uygun olarak değerlendirilmesi mümkün olan yerler, Genel Müdürlüğün talebine istinaden bu maddede öngörülen arazi düzenlemesi ve/veya trampa işlemlerinde kullanılmak üzere Maliye Bakanlığınca, Genel Müdürlüğe bedelsiz olarak devir ve temlik olunur.

(4) Genel Müdürlük, kendisine devir ve temlik olunan söz konusu taşınmazlarla, bu Kanunla verilen görevlerin ifası çerçevesinde kamulaştırılması zorunluluğu ortaya çıkmış bulunan taşınmazları, ilgililerinin muvafakati dâhilinde, karşılıklı bedelleri tespit edilmek kaydıyla trampa yapmaya yetkilidir. Taşınmazların değer tespitinde 2942 sayılı Kanunda öngörülen usûl ve esaslar uygulanır. Genel Müdürlük, bu maddenin uygulamasında, arazi düzenlemesi çerçevesinde elde edilmiş bulunan ve değeri kamulaştırılması öngörülen özel mülkiyet konusu taşınmazların değerinden yüzde yirmi fazlasına kadar olan taşınmazları, kamulaştırılması zorunluluğu ortaya çıkmış taşınmazlarla, bu taşınmazların sahiplerinden aradaki değer fazlalığı dolayısıyla herhangi bir bedel talep etmeksizin trampa yapmaya yetkilidir.

(5) Genel Müdürlük, Maliye Bakanlığınca kendisine devir ve temlik edilen arsalar ve arazi düzenlemesi sonucu elde edilen taşınmazları, söz konusu trampa işlemi kapsamında, tapu sicil müdürlüklerinde devir ve tescil etme ile bunlarla ilgili her türlü işlemleri yapma, taşınmazlar arasında muhtemel bedel farklılıklarını ödeme ya da dördüncü fıkrada belirlenen sınırı aşan kısmını tahsil etme suretiyle giderme yetkisine sahiptir.

(6) Bu madde hükmü, gerekli hâllerde 3194 sayılı Kanun uyarınca belediyelerin ve il özel idarelerinin düzenleme yetkisi dâhilinde bulunan sahalar içinde de uygulanır.

(7) Genel Müdürlük, bu Kanunla verilen görevlerin yerine getirilmesinde ihtiyaç duyulan taşınmazları, kısmen veya tamamen 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri uyarınca arazi toplulaştırılması suretiyle de temin edebilir. Genel Müdürlüğün bu konudaki talepleri, ilgili idarelerce öncelikle ve geciktirilmeksizin karşılanır.

(8) Bu maddenin uygulanmasında arazinin konumu, tarıma elverişli olup olmaması, yörenin ekonomik ve sosyal yapısı da dikkate alınır. Arazi düzenlemesine tâbi tutulan aynı saha içinde aksini gerektiren objektif nedenler bulunmadıkça, yapılacak trampa uygulamalarında eşitlik esası gözetilir. Bu maddenin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığının müştereken çıkaracağı yönetmelikle belirlenir.

Karayollarında tesisat kurulması ve yerlerinin değiştirilmesi

MADDE 21- (1) Genel Müdürlüğün görev alanında bulunan karayollarının sınırları dâhilinde her türlü su, kanalizasyon, doğalgaz boru hatları ile elektrik ve haberleşme hatları ve benzeri tesisat kurulması veya bu amaçlarla herhangi bir şekilde yola müdahale edilmesi, Genel Müdürlüğün iznine tâbidir. İhtiyaç hâlinde, söz konusu tesisatın yerlerinin değiştirilmesi, Genel Müdürlükçe ilgili kuruluşlardan talep edilebilir. İlgili kurum veya kuruluşlar, her türlü masrafı kendilerine ait olmak üzere, Genel Müdürlükçe belirtilen sürede bu değişikliği gerçekleştirmek zorundadır. Aksi hâlde Genel Müdürlük, yer değiştirme işlemlerini, giderleri ilgili kurum ve kuruluştan tahsil edilmek üzere, bizzat yapar veya yaptırır.

(2) Birinci fıkrada belirtilen türdeki tesisatın yapılması için ilgililere kanunen tanınmış olan haklar, erişme kontrollü karayolu sınırları içinde geçerli değildir.

(3) 4046 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde işletme hakkı devredilen otoyollarda, bu madde kapsamında yer alan hususlar sözleşme ile düzenlenir.

(4) Karayollarının yapımı aşamasında, onaylanmış karayolu projeleri çerçevesinde yol sınır çizgisi içinde kaldığı tespit edilen, kamu kurum ve kuruluşları veya mevzuatı uyarınca özel kişiler tarafından tesis edilmiş ya da işletilmekte olan su, kanalizasyon, doğalgaz boru hatları ile elektrik ve haberleşme hatları ve ilgili tesisler, Genel Müdürlüğün talebi üzerine ilgilisi tarafından karayolu yapımını engellemeyecek şekilde yeniden düzenlenir. Gerekli hâllerde giderlerin nasıl karşılanacağı, Genel Müdürlük ile ilgili kişi, kurum ve kuruluş arasında yapılacak mutabakatla belirlenir. Hizmetin görülmesi açısından zorunluluk bulunması ve Genel Müdürlükçe belirtilen sürede yer değiştirme işlemlerinin yapılmaması hâlinde, üzerindeki hizmetlerin aksatılmamasına özen gösterilerek, teknik usûl ve esaslarına uygun bir şekilde söz konusu tesisatın yer değiştirme işlemi bizzat Genel Müdürlükçe yapılır veya yaptırılır.

ALTINCI BÖLÜM

Özelleştirme

Özelleştirme ve işletme hakkının devri

MADDE 22- (1) Erişme kontrollü karayolları, otoyollar, köprüler ve bu yollarda bulunan bakım ve işletme tesisleri, hizmet tesisleri ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıkların özelleştirilmesi, 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca gerçekleştirilir. Bu faaliyetler imtiyaz niteliğinde olup, imzalanacak sözleşmeler imtiyaz sözleşmesi olarak düzenlenir.

(2) 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde birinci fıkrada belirtilen özelleştirmelere otoyollara ilişkin yapım, bakım ve işletme faaliyetleriyle ilgili usûl ve esaslar ile aykırılık hâllerinde uygulanacak yaptırımlar, işletici şirket ile imzalanacak olan sözleşmelerde düzenlenir. Bunların işletme süresince korunması ve bakımı ile ilgili olarak, kamu kurum ve kuruluşları ile üçüncü kişilere karşı doğacak her türlü hukukî, cezaî ve malî sorumluluk, işletici şirkete aittir.

(3) 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun hükümleri saklıdır.

(4) 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde özelleştirme programına alınmamış olan erişme kontrollü karayollarında ve otoyollarda bulunan hizmet tesislerinin işletme hakları, 3465 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Genel Müdürlükçe devredilebilir.

Özelleştirme gelirleri

MADDE 23- (1) Erişme kontrollü karayolları, otoyollar, köprüler ve bunlarda bulunan bakım ve işletme tesisleri ile hizmet tesislerinin ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıklarının özelleştirilmesi sonucu elde edilen gelirlerin Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılacak harcamalar ve diğer giderler düşüldükten sonra kalan miktarı ile imzalanacak olan sözleşmelerde öngörülmesi hâlinde işleticiler tarafından ödenecek paylar, tahsilini izleyen otuz gün içinde, bütçesine gelir kaydedilmek üzere Genel Müdürlüğün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki hesabına aktarılır.

(2) Bu madde gereğince özelleştirme sonrasında işletici tarafından ödenmesi gereken payları süresinde ödemeyen ya da noksan ödeyen işleticilerden, söz konusu tutarlar, ödenmesi gereken tarihten itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanan gecikme zammı ile birlikte, genel hükümlere göre tahsil edilir. Ayrıca, noksan bildirilen veya hiç bildirilmeyen paylara ilişkin olarak bu payın üç katı tutarında idarî para cezası uygulanır. Söz konusu ceza tutarı, ilgilisine yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödenir. Dava açılması tahsilâtı durdurmaz.

YEDİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Geçiş ücretini ödememe ve güvenliğin ihlali

MADDE 24- (1) Genel Müdürlük işletimindeki erişme kontrollü karayolları veya köprüler için belirlenen geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen araç sahiplerine, Genel Müdürlükçe o güzergâhın en uzun mesafesine ait geçiş ücreti ile birlikte, geçiş ücretinin on katı oranında idarî para cezası verilir. Geçiş ücreti ile idarî para cezaları, Genel Müdürlüğün bildirimi üzerine Maliye Bakanlığınca tahsil edilir.

(2) 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen erişme kontrollü karayolları veya köprülerden geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapan araç sahiplerinden, işletici şirket tarafından, o güzergâhın en uzun mesafesine ait geçiş ücreti ile birlikte geçiş ücretinin on katı oranında ceza tutarı genel hükümlere göre tahsil edilir. Ceza olarak tahsil edilen tutarın yüzde ellisi, Hazine payı olarak tahsilini izleyen ayın yedinci günü mesai bitimine kadar işletici şirket tarafından yıllık kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine, şekli ve içeriği Maliye Bakanlığınca belirlenen bir bildirimle ödenir. Bu fıkra gereğince ödenmesi gereken Hazine payını süresinde ödemeyen veya noksan ödeyen işletici şirketlerden, söz konusu tutarlar, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre ilgili vergi dairesince tahsil edilir.

(3) Geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen araçlar ile araç sahipleri hakkında, idarî para cezası ile ceza tutarının tahsiline yönelik istenen her türlü bilgi ve belge, Genel Müdürlük ve/veya işletici şirketin talebi üzerine ilgili makamlar tarafından geciktirilmeksizin verilmek zorundadır.

(4) Birinci ve ikinci fıkralar uyarınca ödenmesi gereken idarî para cezaları ile ceza tutarları ödenmeden, araçların fennî muayeneleri ile satış ve devirleri yapılmaz.

(5) Erişme kontrollü karayollarında kısıtlanan ve yasaklanan işler ile hareketleri yapanlar, yaptıranlar ve koruma alanı içine giren hayvanların sahipleri, Genel Müdürlüğün bildirimi üzerine veya re'sen o yerin en büyük mülkî amiri tarafından yüzyirmi Türk Lirası idarî para cezasıyla cezalandırılır.

Hukuk Müşavirliği ve hukuki yardım

MADDE 25- (1) Hukuk Müşavirliğinin görev ve yetkileri şunlardır:

a) Genel Müdürlüğün leh veya aleyhine açılacak davaları takip etmek.

b) Genel Müdürlük hizmetleriyle ilgili olarak, diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından hazırlanan kanun, tüzük ve yönetmelik taslaklarını, Genel Müdürlük birimleri tarafından tertip ve tanzim edilecek her türlü sözleşme ve şartname taslaklarını, Genel Müdürlük ile üçüncü kişiler arasında çıkan her türlü uyuşmazlıklara ilişkin işleri ve Genel Müdürlükçe sorulacak diğer işleri inceleyip hukukî mütalaasını bildirmek.

(2) Genel Müdürlüğe kanunlarla verilmiş olan görevlerle ilgili her türlü dava ve takip işleri Genel Müdürlüğün hukuk müşavirleri ile kadrolu veya sözleşmeli avukatları aracılığıyla veya gerektiğinde hizmet alımı yoluyla yürütülür.

(3) Genel Müdürlük lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekâlet ücretlerinin dağıtımı hakkında, 2/2/1929 tarihli ve 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekalet Hakkında Kanun hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.

(4) Genel Müdürlüğün aslî görev ve sorumluluklarının yerine getirilmesinden dolayı Genel Müdürlük çalışanlarının muhatap olduğu ceza davalarında, Genel Müdürün onayı ile Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi üzerinden avukatlık ücreti Genel Müdürlük tarafından karşılanır.

Sulh yoluyla çözüm yetkisi

MADDE 26- (1) Genel Müdürlüğün görev alanına giren işlerin yürütülmesi ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek ve ivedilikle çözülmesinde yarar görülen; bir sözleşme bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, Genel Müdürlük ile kamu kurum ve kuruluşları, gerçek veya tüzel kişiler arasında çıkan ve henüz yargı mercilerine, hakeme veya icraya intikal etmemiş olan uyuşmazlıklarda; maddî ve hukukî sebeplerle kovuşturulmasında veya yüksek dereceli merci ve mahkemelerce incelenmesini istemekte fayda umulmayan dava ve icra takiplerinden vazgeçilmesinde; anlaşma veya sözleşmelerin değiştirilmesinde veya bozulmasında, tanınacak veya terkin edilecek hak ve işe karşılık gelen menfaatlerden;

a) 1.000.000 Türk Lirasına kadar olanların sulh yolu ile hallinde Genel Müdür,

b) 1.000.001 Türk Lirasından 10.000.000 Türk Lirasına kadar olanların sulh yolu ile hallinde Genel Müdürün teklifi üzerine Bakan,

c) 10.000.001 Türk Lirasından fazla olanların sulh yolu ile hallinde ise Bakanlar Kurulu,

yetkilidir. Bu fıkrada belirtilen parasal sınırların karşılığı her yıl Merkezî Yönetim Bütçe Kanununda gösterilir. Bu fıkra kapsamında yapılan işlemler, Genel Müdürlüğün ilgili yıla ait faaliyet raporunda gösterilir.

Sözleşmeli yerli ve yabancı personel çalıştırma

MADDE 27- (1) Genel Müdürlüğün görev alanında yer alan yol, köprü, tünel ve benzeri yapım, bakım ve onarım işlerinde özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren zarurî hâllerle önemli projeler ve geçici işlerde, şartları Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenmek üzere sözleşmeli yerli ve yabancı personel çalıştırılabilir.

Eğitim

MADDE 28- (1) Genel Müdürlükçe, bu Kanun ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde, Genel Müdürlüğün her statüdeki personeli ile gerektiğinde Genel Müdürlük dışında kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörden yerli ve yabancı ilgililerin de ücreti karşılığında iştirak edebileceği eğitim programları düzenlenebilir ve bu eğitim programlarının sonunda başarılı olanlara sertifika verilebilir.

Malzeme ocaklarından ve kamuya ait diğer yerlerden faydalanma

MADDE 29- (1) Genel Müdürlük, deprem, sel, çığ, su baskını ve benzeri tabii afetler nedeniyle hasar gören yol, köprü, tünel ve sanat yapılarının gecikmeksizin onarılması veya trafik güvenliğinin acilen sağlanarak trafiğe geçit verebilmesi için, zorunlu durumlarda olayın vuku bulduğu mahalde veya yakınındaki kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufunda bulunan taş, kum ve ariyet ocağı gibi malzeme ocaklarından, onarım için bedelsiz malzeme kullanmaya yetkilidir.

(2) Genel Müdürlüğün görev alanında bulunan yolların yapım, bakım, onarım ve asfalt çalışmaları için kullanılacak alanlar ile bu faaliyetler için gerekli tesislerin kurulacağı alanlar ve gerekli malzemenin temin edildiği özel mülkiyet dışında kalan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki veya tapuda tescil harici bırakılan 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında ham madde üretim izni alınarak kullanılabilen alanlar için, Genel Müdürlükten bu alanların orman, hazine arazisi, mera, yaylak, kışlak, taşlık, harman yerleri ve sair sıfatları nedeniyle harç bedeli, izin bedeli, ruhsat bedeli, teminat bedeli, tahsis bedeli, ağaçlandırma bedeli, ot bedeli ve benzeri herhangi bir bedel talep edilemez.

Düzenleme yetkisi

MADDE 30- (1) Genel Müdürlük görev, yetki ve sorumluluk alanına giren ve önceden kanunla düzenlenmiş konularda idarî düzenlemeler yapabilir.

Yürürlükten kaldırılan ve değiştirilen hükümler

MADDE 31- (1) 11/2/1950 tarihli ve 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile 6/6/1972 tarihli ve 1593 sayılı Erişme Kontrollü Karayolları Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. Mevzuatta anılan kanunlara yapılan atıflar bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılır.

(2) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununa aşağıdaki madde eklenmiştir.

?EK MADDE 11- 17 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre kamu idarelerine izin verilen alanlar ve bu alanlarda yapılan faaliyetler ile ilgili tesislerin 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında işletme hakkının devredilmesi hâlinde, orman sayılan alanların, bu alanlar üzerinde bulunan tesislerin, her türlü yer ve binaların izin bedeli olarak, işletici tarafından işletme hakkı devir sözleşmesinin imzalanma tarihinden itibaren üç ay içinde işletme hakkı devir bedeli üzerinden, ormanlık alanların devredilen toplam kullanım alanları içindeki yüzde oranı dikkate alınarak hesaplanacak tutarın binde beşi, her türlü vergi, resim ve harçlar dâhil ve bir defaya mahsus olmak üzere defaten Orman Genel Müdürlüğü bütçesine gelir kaydedilmek üzere hesabına yatırılır. İşletme hakkı devrinden sonra devre konu alanlar ve bu alanlar üzerinde 17 nci maddede sayılan faaliyetlerle ilgili olarak yapılacak her türlü tesis, yer ve binalar ile ilgili olarak ayrıca bir bedel alınmaz.

17 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre kamu idarelerine izin verilen alanlar ve bu alanlarda yapılan faaliyetler ile ilgili tesislerin 4046 sayılı Kanun ve 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında yap-işlet-devret modeli ile yaptırılması hâlinde, yapılacak her türlü tesis, yer ve binalardan bedel alınmaz.?

(3) 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun;

a) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan ?Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu? ibaresinden sonra gelmek üzere ?, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen işletici şirket? ibaresi eklenmiştir.

b) 7 nci maddesinin sonuna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

?Bu maddede belirtilen görev ve yetkiler, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı devredilen otoyollar bakımından işletmecilik açısından gerekli olduğu ölçüde Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından sözleşme ile görevli şirket veya işletici şirkete devredilebilir. Bu durumda denetim görevi Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.?

c) 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan ?dernek veya kuruluşların birer temsilcisinden? ibaresi ?dernek veya kuruluşların birer temsilcisi ile 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde işletme hakkı verilen işletici şirket temsilcisinden? şeklinde değiştirilmiştir.

ç) 13 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

?Karayolunun yapımı, bakımı, işletilmesi ile görevli ve sorumlu bütün kuruluşlar, karayolu yapısını, trafik güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmakla yükümlüdür.?

d) 15 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

?Trafiği düzenlemede kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile benzeri trafik işaretleri, karayolunun yapımı, bakımı, işletilmesi ile görevli kuruluşlarca temin ve tesis edilerek sürekliliği ve işlerliği sağlanır.?

e) 16 ncı maddesinin son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

?Ayrıca bunlar, bütün sorumluluk ve giderler mal sahibine ait olmak üzere yolun yapımı, bakımı, işletilmesi ile ilgili kuruluşça kaldırılır.?

(4) 9/4/1987 tarihli ve 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan ?karayolu yapımı ve teçhizatı ile ilgili hususlar hariç ve? ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

(5) 28/5/1988 tarihli ve 3465 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Dışındaki Kuruluşların Erişme Kontrollü Karayolu (Otoyol) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanunun;

a) 2 nci maddesinde yer alan ?yolculukla ilgili tesislerin? ibaresi ?hizmet tesislerinin? olarak değiştirilmiştir.

b) 3 üncü maddesinin (a) bendinde yer alan, ?Bayındırlık ve İskan Bakanını? ibaresi ?Ulaştırma Bakanını?, (b) bendinde yer alan ?Bayındırlık ve İskan Bakanlığını? ibaresi ?Ulaştırma Bakanlığını? olarak ve (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

?f) Hizmet tesisleri; otel, motel, lokanta, akaryakıt istasyonu ve diğer tesisleri,?

c) 4 üncü maddesinin (a) bendinde yer alan ?yolculukla ilgili? ibaresi ?ve? şeklinde değiştirilmiş, (b) bendinde yer alan ?yolculukla ilgili? ibaresi ise madde metninden çıkarılmıştır.

ç) 5 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

?4 üncü maddenin (a) ve (b) bentlerine göre verilecek görev, tespit edilen görev yerinde bütün tesisleri ile birlikte otoyolun veya hizmet tesislerinin projelendirilerek veya projesine göre yapımı, bakımı ve işletilmesini kapsar.?

(6) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde yer alan ?42) Karayolları Genel Müdürlüğü? ibaresi bu cetvelden çıkarılmış, anılan Kanuna ekli (II) sayılı cetvelin ?B) Özel Bütçeli Diğer İdareler? bölümüne ?7) Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu? sırasından sonra gelmek üzere ?8) Karayolları Genel Müdürlüğü? ibaresi eklenmiş, (I) ve (II) sayılı cetvellerdeki idarelerin sıra numaraları teselsül ettirilmiştir.

(7) Ekli (1) sayılı listede yer alan kadrolar iptal edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Karayolları Genel Müdürlüğüne ait bölümünden çıkarılmış, ekli (2) sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek aynı Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Karayolları Genel Müdürlüğüne ait bölümüne eklenmiştir.

Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunla yapılan düzenlemeler sonucunda kadro unvanları değişmeyenler, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın aynı unvanlı kadrolara atanmış sayılır.

(2) Bu Kanunla yapılan düzenlemelere göre kadro unvanları kaldırılan veya değiştirilen daire başkanlarından bu Kanunla oluşturulan daire başkanı kadrolarına otuz gün içinde atanamayanlar, kadro şartı aranmaksızın genel müdürlük bünyesinde müşavir olarak atanmış sayılır. Müşavir kadrolarının herhangi bir nedenle boşalması hâlinde, anılan kadrolar herhangi bir işlem yapılmaksızın iptal edilmiş sayılır. Bunlar, yeni bir kadroya atanıncaya kadar eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî haklarını almaya devam eder. Bunların, atandıkları yeni kadrolarının aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer malî hakları toplamının net tutarının, eski kadrolarına bağlı olarak en son ayda almakta oldukları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer malî hakları toplamının net tutarından az olduğu takdirde aradaki fark, atandıkları kadroda kaldıkları sürece, farklılık giderilinceye kadar, herhangi bir vergi ve kesintiye tâbi olmaksızın tazminat olarak ödenir.

(3) Genel Müdürlüğün merkez ve taşra teşkilatı kadrolarında avukat olarak görev yapmakta iken 13/12/1983 tarihli ve 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 28 inci maddesine dayanılarak hazine avukatı olarak atananlardan bu Kanunun yayımı tarihinde görevde bulunanlar, Genel Müdürlüğün teşkilat yapısı göz önünde bulundurularak, görev yapmakta oldukları yere öncelik verilmek suretiyle bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla işgal ettikleri kadro derecelerine göre onbeş gün içinde Genel Müdürlükçe merkez ve taşra teşkilatında avukat unvanlı kadrolara atanırlar. Bu fıkra hükmüne göre atananların, atandıkları kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatlar ile fazla mesai ücreti ve avukatlık vekâlet ücreti hariç diğer malî hakları toplamının net tutarının, atandıkları tarih itibarıyla önceki kadrolarına ilişkin olarak en son ayda aldıkları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatlar ile fazla mesai ücreti ve avukatlık vekâlet ücreti hariç diğer malî hakları toplamının net tutarından az olması hâlinde, aradaki fark, atandıkları kadrolarda kaldıkları sürece, farklılık giderilinceye kadar, herhangi bir vergi ve kesintiye tâbi tutulmaksızın tazminat olarak ödenir. Maliye Bakanlığı uhdesinde hazine avukatları tarafından takip edilmekte olan Genel Müdürlük ile ilgili dava ve icra takiplerine ilişkin tüm dosyalar, Maliye Bakanlığı ve Genel Müdürlükçe müştereken belirlenecek esaslara göre bu Kanunun yayımını izleyen altmış gün içinde Genel Müdürlüğe devredilir. Bu şekilde devredilen dava ve icra takipleriyle ilgili olarak devir tarihine kadar yapılmış her türlü işlem Genel Müdürlük adına yapılmış sayılır.

(4) Genel Müdürlüğün mülkiyetinde iken 5018 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesi gereğince Hazineye devredilen taşınmazlardan satışı yapılmamış veya başka kurum ve kuruluşlara tahsis edilmemiş olanların mülkiyeti, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde Genel Müdürlüğe devredilir.

(5) Genel Müdürlüğün muhasebe hizmetlerini yürüten ve Maliye Bakanlığı kadrolarında bulunan personel, Genel Müdürlüğün talebi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren beş yılı geçmemek üzere muhasebe hizmetlerini yürütmeye devam eder.

(6) Genel Müdürlüğün bu Kanunun yayımlandığı yıla ilişkin harcamaları, söz konusu yıl Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda yer alan Karayolları Genel Müdürlüğü bütçesindeki ödeneklerden yapılır ve Genel Müdürlüğün tahsil edilen gelirleri de genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilir. Genel Müdürlüğün bu Kanunun yayımlandığı yıla ilişkin bütçe uygulamaları, genel bütçeli idareler için uygulanan usûl ve esaslar çerçevesinde yürütülür.

(7) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut düzenleyici işlemlerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.

Yürürlük

MADDE 32- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 33- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.