Bakteriyal hastalıklarla karşı geleceğin tedavileri
Dünyada ve Türkiye'de her yıl on binlerce hasta, tedavisi doğru yapılsa da hastanelerden bulaşan bakteri ve mikroplar nedeniyle hayatını kaybediyor.
BBC Focus dergisinde yer alan habere göre, bu bakterilerin en güçlü antibiyotiklere karşı bile dirençleri bulunuyor. Bilim adamları bu mikropları öldürmek için geleceğin tedavilerini geliştirdiler.
İşte yeni tedavi yöntemleri:
İletişim kesintisi: Bakteri bir kişiye bulaştığında, bakterilerin kaç türünün olduğunu ölçmek kimyasal işaretlere bağlıdır. Bakteriler sayıca az olurken, herhangi bir hasara yol açmadan bekleyebilir. Ancak sayıları arttığında bir kimyasal işaret bakterilerin saldıracağını haber verir. Bu belirleme yeteneği "quorum sensing" olarak adlandırılır. Bakterilerin birbirleriyle iletişim kurma, dolayısıyla sayılarını kontrol etme ve buna bağlı olarak fizyolojik ve patojenik özelliklerini değiştirme mekanizması olarak tanımlanan Quorum Sensing, Princeton Üniversitesi'nden moleküler biyolog Bonnie Bassler tarafından keşfedildi. Bundan sonra Bassler ve meslektaşları bu süreci engellemenin yolunu aramaya başladılar. Bakterilerin bu iletişim yeteneğini kesmek bu bakterileri etkisiz hale getirecektir.
Süper antibiyotikler: Bakteriler, ilacı metabolize edebilen enzimler geliştirerek antibiyotiklere karşı dirençli hale geliyorlar. Yeni antibiyotikler bulmak büyük bir ekonomik tüketimdir. Fakat, Teksas Teknik Üniversitesi'nde görevli bilim adamları, eski antibiyotikleri daha etkili hale getirecek bir kimyasal ilaç kaplaması üzerinde çalışıyorlar. Aptamer olarak bilinen bu kimyasallar hastane mikropları tarafından üretilen enzimleri engelliyor. Bu şekilde, doğru aptemerlerle birlikte kullanılan eski ilaçlar, önceden antibiyotiklere karşı dirençli olan bakterileri yok edecekler. Bu tekniğin mevcut antibiyotik tedavilerinin ömrünü uzatabilmesi mümkün.
Doğanın savunması: Peptidler, bakteriyal enfeksiyonlara karşı doğal bağışıklık cevabının parçalarıdır. MRSA (Metisilene Dirençli Staphylococcus aureus diğer adıyla hastane mikrobu) isimli bakteri zaten peptidlere karşı direnç geliştirmiştir. Birçok hayvan da bu molekülleri üretirken, mikrobiyologlar hastane mikroplarıyla mücadele etmek için sentezlenebilen peptidleri araştırıyor.
Geçtiğimiz yıl, Kiel Christian-Albrechts Üniversitesi'nden araştırmacılar, MRSA bakterisini öldürebilen peptid üreten ve deniz analarıyla ilgili "Hydro" isimli basit organizmalar buldular. Ancak bunların hap şeklinde üretilmesinin çok uzun zaman alacağını belirten araştırmacılar, bir sonraki aşamanın MRSA öldüren kimyasallar üreten diğer organizmaları incelemek olduğunu açıkladılar.
Steril ortamlar: MRSA gibi hastane mikropları, bir insana bulaşmayı beklerken hastane duvarları ve ameliyat aletleri gibi yüzeylerde yaşarlar. Bugüne kadar, İngiltere'deki hastaneler sterilizasyon ve karantina prosedürlerini enfeksiyon seviyesinden uzakta tuttular. Rensseleaer's Bioteknoloji Merkezi'nde görevli Profesör Jonathan Dordick, MRSA hücrelerini öldüren nano-kaplama fikrini ortaya attı. Bu kaplama, doğal olarak oluşan "lysostaphin" isimli enzimden ve karbon nanotüplerden yapılıyor. Testlerde bu bileşik sıradan lateks duvar boyasıyla karıştırılıyor ve bu boyayla kaplı duvarla temasa geçen MRSA bakterilerinin yüzde 100'ü ölüyor.