Hemşirelik Kanunu'na kısmi iptal istemine Red
Anayasa Mahkemesinin, Hemşirelik Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'daki ''üniversitelerin hemşirelik programlarında ülke ihtiyacını karşılayacak yeterli kontenjan oluşturulmak üzere 5 yıl süreyle sağlık meslek liselerinin hemşirelik ve hemşireliğe eş değer sağlık memurluğu programlarına öğrenci alınmasına devam edileceği ve bu programlardan mezun olanlara hemşirelik unvanı verileceği'' hükmünün iptal isteminin reddine ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı.
CHP, 5634 sayılı Hemşirelik Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 7. maddesi ile 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu'na eklenen geçici madde 2'nin son fıkrasının iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesinde dava açmıştı.
Yüksek mahkeme, iptal istemini oy birliğiyle reddetmişti.
Kararın gerekçesinde ilk olarak 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca, 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmadan, mahkemenin çalışıp çalışamayacağına ilişkin ''ön meselenin'' incelenmesi gerektiği kaydedildi.
Anayasa değişikliğiyle Anayasa Mahkemesinin yapısı ile görev ve yetkilerinin yeniden düzenlendiği hatırlatılan gerekçede, şöyle denildi:
''Bu düzenlemeye paralel olarak ilgili kuruluş kanunu henüz yasalaşmamış bulunmaktadır. Bu durumda 2949 sayılı yasa halen yürürlükte olup anayasaya aykırı olmayan hükümleri uygulanabilecek konumdadır. Bu yasanın anayasaya aykırı olan hükümlerinin yerini ise anayasada doğrudan uygulanacak nitelikteki kuralların alacağı açıktır. Bu nedenle, kamusal hizmetlerin sürekliliği ilkesi çerçevesinde yargısal faaliyetlerin aksamasının önüne geçilmesi hususları da gözetildiğinde mahkemenin çalışmasına engel bulunmamaktadır.''
Üyeler Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten, Fettah Oto, Zehra Ayla Perktaş ile Celal Mümtaz Akıncı'nın bu görüşe katılmadığı belirtildi.
-ESAS İNCELEMESİ-
Gerekçede, 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu'nun 5634 sayılı yasayla değişik 1. maddesinde, hemşirelik unvanının kazanılabilmesi için üniversitelerin hemşirelikle ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksekokullarından mezun olma şartı getirildiği belirtildi.
İptali istenilen kuralla üniversitelerin hemşirelik programlarında ülke ihtiyacını karşılayacak yeterli kontenjan oluşturulmak üzere 5 yıl süreyle sağlık meslek liselerinin hemşirelik ve hemşireliğe eş değer sağlık memurluğu programlarına öğrenci alınmasına devam edileceği ve bu programlardan mezun olanlara hemşirelik unvanı verileceğinin hükme bağlandığı hatırlatıldı.
Kişinin yaşama hakkı, maddi ve manevi varlığını koruma hakkının birbirleriyle sıkı bağlantıları olan, devredilmez ve vazgeçilmez haklarından olduğu belirtilen gerekçede, ''Yaşama ve vücut bütünlüğü üzerindeki temel hak devletlere pozitif ve negatif yükümlülük yükleyen haklardandır. Öte yandan, sağlıklı yaşama hakkına ilişkin anayasanın 56. maddesi herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğunu belirtir. Devlet herkesin hayatını beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak için sağlık kuruluşlarını planlayıp verimli şekilde hizmet vermelerini düzenler. Hemşirelik mesleğine ilişkin düzenlemeler de bu kapsamdadır'' denildi.
Gerekçede, hemşireliğin hastaları izlemek, tanı koymak ve tedavi süreçlerini yönlendirmek için gerekli olan ileri soyut düşünme yeteneği ve bilgi, belirli düzeyde beceri, psikolojik ve sosyolojik olguları kavrayacak kadar kültürel donanım, ağır tempoyu üstlenebilecek fiziksel dayanıklılık ve temel insanlık değerleri gerektiren bir meslek olduğu kaydedildi.
Bu açıdan toplum sağlığının korunmasında önemli işlevleri bulunan hemşirelik eğitiminde uluslararası standartlarda lisans eğitiminin öneminin açık olduğu belirtilen gerekçede, şöyle denildi:
''Nitekim, 5634 sayılı yasayla değişik 6283 sayılı yasanın 1. maddesinde de hemşirelik unvanının kazanılabilmesinde üniversitelerin hemşirelikle ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksekokullarından mezun olma şartı öngörülmüştür. Üniversitelerin hemşirelikle ilgili lisans eğitimi veren fakülte ve yüksekokulların eğitim-öğretim süreleri 4 yıl, hazırlık eğitimi verilenler de ise 5 yıldır. Bu bağlamda, 5 yıllık sürenin lisansüstü eğitim süresi gözetilerek konulduğu anlaşılmaktadır. Sağlık hizmetlerinin devamlılığı asıldır. Hemşirelik eğitiminde lisans ve lisansüstü eğitime geçiş bir süreci gerektirir. İptali istenilen kuralda hemşirelik eğitiminde lisans eğitimine geçiş sürecinde mevcut ve gelişmelere göre artan hemşire ihtiyacı gözetilerek geçici olarak 5 yıl süreyle sağlık meslek liselerinin hemşirelik ve hemşireliğe eş değer sağlık programlarına öğrenci alınmasına devam olunması, sağlık ve yaşam hakkının korunması ve bu korumada sürekliliğin sağlanmasında devlete verilen pozitif yükümlülüğün bir gereğidir. Açıklanan nedenlerle kural, anayasaya aykırı değildir. İptal isteminin reddi gerekir.''