Türkiye, elektronik kelepçeyle tanışıyor!

Elektronik kelepçeyle 24 saat gözetim

Türkiye, elektronik kelepçeyle tanışıyor! Seçim öncesi Bakanlar Kurulu gündemine gelmesi beklenen sistem, tutuklu ve hükümlülerin hapis cezası yerine elektronik cihazlarla takip ve denetimini öngörüyor. Böylece cezaevlerindeki doluluk oranı da büyük ölçüde azalacak

Ömür EMLİK / ANKARA

Hükümetin, 'denetimli serbestlik' kapsamında uygulamaya hazırlandığı, 'elektronik izleme' sistemi için yürütülen çalışmalarda sona gelindi. Adalet Bakanlığı'nın iki yıldır incelediği sisteme ilişkin mevzuat taslağının, seçimden önce Bakanlar Kurulu'nda görüşülmesi bekleniyor. Düzenleme, seçim sürecinde ertelense dahi sonrasında görüşülecek öncelikle konular arasında yer alacak. Sistemin devreye girmesiyle birlikte, cezaevlerinde 120 bine ulaşan tutuklu ve hükümlü sayısının büyük oranda azalması bekleniyor. Düzelemeyle yasada belirtilecek bazı suçlarda, hapis cezası yerine 'elektronik izleme'ye geçilecek.

CEZAEVLERİ BOŞALACAK

Çeşitli Avrupa ülkeleri ve Amerika'da uygulanan sistemi yerinde inceleyen Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü yetkilileri, 'elektronik izleme'yi Adalet Bakanlığı'nın Denetimli Serbestlik Bülteni'nde de tanıttılar. Cezaevleri Genel Müdürlüğü'nün hazırladığı çalışma, yasa taslağını hazırlayacak olan Kanunlar Genel Müdürlüğü'ne de gönderildi. Buna göre sistem;

- Tutuklu ve hükümlünün hapis cezası yerine elektronik cihazlarla toplum içinde takip, gözetim ve denetimini öngörüyor.

- 'Elektronik izleme' sistemi mahkemelerin vereceği karar çerçevesinde uygulanacak. Mahkeme, tutuklu veya hükümlünün 'konutundan dışarı çıkmaması' veya 'belli yerlere gitmesinin yasaklanması' gibi, 'denetimli serbestlik' kararları verebilecek.

EN YAYGINI 'BİLEZİK'

- Mahkemenin vereceği bu kararların tutuklu ya da hükümlü tarafından yerine getirilip getirilmediği ise 'elektronik izleme' yöntemiyle sağlanacak. Hapis cezasına göre çok daha düşük maliyetli bir sistem olan 'elektronik izleme' ülkelere göre farklı yöntemlerle uygulanıyor.

- En yaygın uygulamaların başında ise el ya da ayak bilekleri için bilezik, alan izleme, alkol testi, ses doğrulama yöntemleri geliyor. Türkiye'de bu yöntemlerden hangilerinin uygulanacağı ise düzenlemenin yasama sürecinde netlik kazanacak.

Alkol ölçüm cihazı da var ses doğrulama da

Birçok ülkede uygulanan izleme yöntemlerinin özellikleri şöyle:

- Alkol ölçüm cihazı: Mahkeme, alkolün etkisiyle ailesine veya çevresine zarar veren, hakkında yaralama, tehdit, hakaret gibi suçlardan dava açılanlar hakkında, hapis cezası yerine alkol kullanımının yasaklanması ve ev hapsi gibi yaptırım uygulayabilecek. Bu durumda, hükümlünün evine alkol ölçüm cihazı yerleştirilecek.

SİSTEM ALARM VERECEK

- Elektronik kelepçe: Cezanın hapis yerine evde geçirilmesi, ya da belli mekanlara veya adreslere gidişin mahkemece yasaklanması halinde hükümlünün eline veya ayağına elektronik kelepçe bağlanacak. Hükümlünün dolaşabileceği alanlar elektronik sistemle takip merkezinde veri tabanına işlenecek. Hükümlü kendisine çizilen sınırları aşarsa veya elektronik kelepçeyi çıkarırsa sistem alarm verecek.

- Ses doğrulama: Mahkemenin, cezaevi yerine evhapsi kararı verdiği hükümlü veya tutuklunun evine sabit veya kablosuz hatlar kullanılarak, ses izleme sistemi kurulacak. Hükümklü veya tutuklunun ses kaydı ve sesin frekans ve özellikleri sistemin veri tabınana işlenecek. Kişi kontrol amacıyla arandığında, sisteme kayıtlı sesle eşleştirme yapılacak. Eşleşme gerçekleşmez veya adresten alınan sinyal kesilirse, sistem uyarı verecek