Kasetlerin izini sürmek kolay değil!
KEMAL PEHLİVANOĞLU/HABERTURK.COM
MHP yöneticileri ve ilişkilerine ait ardı ardına internette yayınlanan kasetler haftaya damgasını vurdu. Tartışmalar ise daha çok mahremiyet, mahremiyetin sınırları ve bunun politik bir komplo olduğu üzerinden yürüyor.
Olayın bir de adli bilişim, yani bu görüntüleri internete koyan kişi ya da kişilerin bulunmasına yönelik teknik boyut var. Bilişim hukukçuları ve güvenlik uzmanları bu tespitin bir hayli zaman alabileceğini söylüyorlar.
YURTDIŞINDAKİ IP'YI TESPİT ZOR
Türkiye'de adli bilişim davalarına bakan bilişim hukukçusu Tuğrul Sevim bunun çok kolay olmadığını, yurtdışı kaynaklı bir vakada IP tespiti yapmanın ve bulmanın zor olduğunu vurguluyor.
BİLGİ VERMEK ZORUNDA DEĞİLLER
Sevim yurtdışında video'nun yüklendiği internet servis sağlayıcısının IP'yi vermeyebileceğini, böyle bir yükümlülüğü olmadığını söylüyor. "Yurtdışından bilgi almak kolay değil. Emniyet talep edebilir, yurtdışı ise, onların yargı alana içinde olmadığımızdan, bu bilgiyi vermek zorunda değil" diyor.
HAKARET VE ÖZEL HAYATIN İHLALİ ULUSLARARASI BİLGİ PAYLAŞIMINDA YOK
Bilişim suçlarında uluslararası bilgi paylaşımına yönelik uluslararası anlaşmalar mevcut.
Fakat temayül daha ziyade çocuk pornosu, uluslararası terör eylemlerine yönelik emniyetler arası karşılıklı işbirliği anlaşmaları şeklinde gerçekleşiyor. "Hakaret ve özel hayatın ihlali ise bu kapsama girmiyor".
ADALET BAKANLIĞI ÜZERİNDEN BİLGİ TALEP EDİLMELİ
Sevim ayrıca yurtdışı soruşturması ile ilgili olarak savcılıktan gelen yazının adalet bakanlığı üzerinden gönderilmesi ve bu yolla bilgi talep edilmesi gerektiğini söylüyor. Fakat normal şartlarda da normal prosedürler çerçevesinde çok uzun bir sürecin beklediğini, bunun yabancı ülkelerdeki adalet bakanlığının ve emniyetinin de performansına bağlı olduğunu vurguluyor.
IP adresini tespit için yabancı hosting firmasının Türk emniyet birimlerine bilgi vermesi gerektiğini bunun da yetmediğini ayrıca IP'nın herhangi bir yöntemle gizlenmemiş olmasının zorunlu olduğuna değiniyor yoksa kaynağa ulaşmak çok zor.
IP TESPİTİ YETMİYOR BİLGİSAYAR DA İNCELENMELİ
İşin IP tespitiyle de bitmediğinin altını çizen Sevim'e göre, eylemin gerçekleştirildiği bilgisayarın da bulunması ve üzerinde inceleme yapılması şart. Zira bu IP aslında hiç suça karışmamış bir kişinin bilgisayarına da ait olabilir. İstanbul Emniyet'inde incelenen pek çok bilgisayarın bilişim suçu işleyenler tarafından 'zombi bilgisayar' olarak (yani o bilgisayar üzerinden suç işlenmek için yazılımlar ile ele geçirilmiş) kullanıldığı tespit edilmişti.
'ALAN ADI SORUŞTURULSUN, ÖDEME BİLGİLERİ ALINSIN'
Sevim'in aklına gelen soruşturma yöntemlerinden birisi; video'nun konulduğu internet sitesinin alan adının soruşturulması, alan adından hareketle bu alan adı için yapılan ödeme bilgilerinin alınması, hosting firmasına yapılan ödemenin tespitinin yapılarak bunu kimin veya kimlerin yaptığının izinin sürülmesi. Ayrıca içeriklerin konulduğu paylaşım siteleri varsa bu sitelerin avukatları ile de irtibata geçilebilir.
EN HIZLI SONUÇLANAN VAKALAR ÇOCUK PORNOSU
Tuğrul Sevim uluslararası bilişim suçlarında en hızlı sonuçlanan davaların ise çocuk pornosu vakaları olduğunu çünkü sıkı bir uluslararası işbirliğinin bulunduğuna ve interpolün de devreye girmesiyle çok kolay şekilde faillerin tespitinin yapılabildiğine, sorunun halledilebildiğine işaret ediyor.
IP İLE SONUCA ULAŞILMAZ
Türkiye'deki bilişim suçları vakalarının soruşturulması ve tespitinde rol alan Lostar Bilişim Güvenlik'in yöneticisi Murat Lostar IP numarasından bir sonuca ulaşılamayacağını, Türkiye'deki internet yasaklamaları ile birlikte herkesin zaten IP gizleme konusunda ustalaştığını söylüyor ve "karşımdaki aptal değilse, IP'ye hiç bakmıyorum bile" diyor önüne gelen vakalarda.
GÖRÜNTÜLERİN İNTERNETE YÜKLENDİĞİ ANI TESPİT ETMEK
Lostar bunun yerine iki yöntem öneriyor. Biri video'nun internete upload edildiği yani yüklendiği anı yakalayıp oradan iz sürmek. Fakat bunun bir sefer yapılan bir işlem olduğundan dolayı takibinin oldukça zor olduğunu, sadece youtube'a dakikada toplam süresi 24 saati bulan video yüklendiğini söylüyor. Ona göre bunu takip edebilmek için haftada yedi gün 24 saat binlerce insan tahsis etmek gerekir.
GÖRÜNTÜLERİN YAYILMASINA YÖNELİK GERİYE DÖNÜK İZ SÜRMEK
İkinci yöntem ise çok daha uygulanabilir. Geriye dönük iz sürmek. Nasıl mı? "Söz konusu videonun internette yayılması ve yaygınlaşma süreci izlenebilir, yoksa kimsenin ruhu duymaz yüklendiğinden". Lostar burada politik bir amaç güdülüyorsa eğer internetteki yayılma ve yaygınlaşma süresinin, zamanının önemli olduğuna işaret ediyor. Bu durumda nasıl yayıldığının, bu video bilgisinin ilk ne zaman ve nasıl, hangi yolla yayılmaya başladığının tespitinin önemli olduğunu vurguluyor. Bu yayılma ve yaygınlaştırma "elektronik posta yoluyla da bir blog ile de başlatılmış olabilir". Geriye doğru sorgulama yöntemiyle, kaynağa çok yakın kişilerin tespitinin mümkün olduğunu söylüyor.
DAHA ÖNCE BU YÖNTEM İŞE YARADI
Lostar bundan 5-6 sene önce manken Gamze Özçelik'in tecavüze uğradığı video'yu internet sitesine kimin koyduğunun da bu yayılma sürecine bakılarak geriye doğru sorgulama yöntemiyle tespit edildiği örneğini veriyor.
GÖRÜNTÜLERİN META DATASI DA BİR BİLGİ VEREBİLİR
Lostar bir başka ipucu edinme yöntemi daha öneriyor; "her medya dosyasının bu bir video olur, fotoğraf olur...vs normal şartlar altında görülmeyen kayıt bilgileri vardır, ortak adı meta data yani veri hakkında veri. Eğer orjinal video bulunursa meta datasından da bilgi edinilebilir".
Bir kişi bu görüntülerin internette yayılması ve kimliğinin tespit edilmemesi için daha önce kullanmadığı bir elektronik posta da gönderebilir. Fakat bunun yayılma alanının, dolayısıyla kısa sürede uyandıracağı etkinin, daraltılması anlamına geleceğini vurguluyor Lostar.
İşin özeti şu ki, bilişim soruşturmasında her ne yöntem uygulanırsa uygulansın internet sitesine kasetlerin kim ya da kimlerce konulduğunun tespiti çok kısa sürede gerçekleşmeyecek gibi