Kanlı 1 Mayıs'ta ?ilk ateş' çelişkisi

Genelkurmay Başkanlığı'nın 12 Eylül davasına bakan mahkemeye ?devlet sırrı? olduğu gerekçesiyle dosyaya konulmamasını istediği, ancak MİT'ten gelen ?devlet sırrı değil? görüşü üzerine dosyaya giren raporda 1 Mayıs 1977 katliamının öncesi ve sonrasında yaşananlara ilişkin ilginç analizler yapıldığı ortaya çıktı...

1 Mayıs öncesi durum

MİT'in Cumhurbaşkanlığı, Başbakan, Genelkurmay ve MGK'ya gönderdiği 5 Mayıs 1977 tarihli 21 sayfalık raporunda 1 Mayıs mitinginin yanı sıra öncesi ve sonrasıyla ilgili de çarpıcı değerlendirmeler yer aldı. Raporda 1 Mayıs olaylarının nedeni olarak gösterilen sol içindeki ?Maocu-Sovyet yanlısı? ayrışmasına ayrıntılı yer verildi. 1976 yılı ortalarından itibaren bazı örgütlerin Sovyetler Birliği'ni ?sosyal faşist, yeni Çarlar, sosyal emperyalistler' şeklinde sloganlarla suçladıkları, Sovyet yanlılarının da ?Maocu bozkurtlar, CIA ajanları' vb sözlerle cevap verdikleri anlatıldı.

DİSK'in güvenlik ekipleri

DİSK'in 1976 1 Mayıs'ını Taksim'de olaysız kutladığı ve 1977'de de ?görkemli? kutlamalara hazırlandığı anlatılan raporda, bu amaçla işyerlerinde komiteler kurulduğu, karşıt görüşlü grupların saldırısını önlemek için ?DİSK Güvenlik Ekipleri? oluşturulduğu ve militan kadroların duvar yazısı ve afiş asmakla görevlendirildiği ifade edildi. Raporda ?Bütün bu hazırlıklar DİSK yöneticilerinin mitingde muhtemel bir tecavüzden çekindikleri, böyle bir tehlikeyi hissetmelerine rağmen toplantıdan vazgeçmedikleri fikrine kuvvet kazandırmaktadır? denildi. Miting günü yaşananlara ayrıntılı olarak yer verilen raporda, ilk ateşin 19.15 sırasında DİSK Başkanı Kemal Türkler'in konuşması devam ederken açıldığı ileri sürüldü. Raporda ?Harbiye'den gelen Maoist grubun ?Kürtlere özgürlük' diye bağırarak alanda oluşturdukları dairenin Inter-Continental Oteli önündeki bölümünde bulunanların aniden tabancalarını ateşledikleri ve bu ateşi hedef gözetmeksizin sürdürdükleri görülmüştür? denildi. Darbe davasına gönderilen belgeler arasında 1 Mayıs 1977 Taksim mitingini Inter-Continental Oteli'ndeki bir odadan emniyet yetkilileri ile birlikte ?Hükümet komiseri? olarak izleyen dönemin Zeytinburnu Kaymakamı Mustafa Tütüncü'nün raporunda olayların 1-2 el ateşin Taksim'i Tarlabaşı Caddesi'ne bağlayan yönden gelmesiyle başladığı belirtildi. Her iki raporda da ilk ateşin ardından ?anıt etrafında yoğunlaşmak üzere alanın silah sesleriyle? dolduğu belirtildi.

Olay çıktı DİSK kaybetti

Dava dosyasına daha önce giren MİT raporlarında 1 Mayıs'ın olaysız geçmesi halinde DİSK'in kazanacağı belirtilirken olaylardan sonra hazırlanan bu raporda DİSK'in olaylar nedeniyle yaşayacağı olumsuzlukların sıralanması dikkat çekti. Raporda, 1 Mayıs'ın DİSK açısından ortaya çıkardığı sonuçlar şöyle sıralandı:

- Kendisini işçi sınıfının Türkiye'deki öncüsü olarak kabul ettirme çabası içinde olması dolayısıyla olup bitenlerden sorumlu tutulabilecektir.

- Güvenlik tedbirlerinin, olaya mani olabilecek çapta olmadığı yolunda tenkitlere hedef olabilecektir.

- Kendisinin yıpratılması açısından Türk-İş'e ve MİSK'e fırsat vermiş olacaktır.

- Ölenlerin ailelerine tazminat ödenmesi sözkonusu olabilecektir.

- Sovyet yanlısı örgütlerle Maoistler arasındaki gerginliğin giderek artmasına imkan vermiş olacaktır.

- Gelecek yılki 1 Mayıs'ın kutlanması hususunda bazı problemlerle karşılaşabilecektir.

Maocular halkın nefretini kazandı

MİT'in raporunda kanlı 1 Mayıs'ın Maocu 3 örgüt açısından ise ?eylem birliğinin başarılı olması, propagandalarını yapmaları, sayıca çok üstün bir kitleye karşı girişilen eylem ile örgüt bünyesinde ve sempatizanlar nezdinde prestij kazanma fırsatını bulmaları? gibi kazançları olduğu belirtildi ve ?Bu örgütlerin aleyhine tecelli edebilecek yegane husus, kamuoyunun antipatisini hatta nefretini üzerlerine toplamış olmalarıdır? denildi.

1 Mayıs şehitliğine MİT engeli

Raporda, DİSK'in olaylarda ölenlere sahip çıkmak için hepsinin tesis edilecek ?1 Mayıs şehitliği? adıyla bir yerde toplu gömülmeleri üzerinde durduğu ileri sürülerek ?Bu gerçekleşirse, tabiatiyle her yıl tekrarlanacak bu kimseleri anma törenleri, 1 Mayıs gösterilerinin tansiyonunun daha başlangıçta yükseltecektir? denilerek bu projeye engel olunması istendi.