YÖK çırak yetiştiriyor

DEVLETİN resmi rakamlarına göre 3 üniversite mezunundan biri işsiz... Halen 10 bin doktor, 30 bin hemşire, 35 bin ziraat mühendisi, 50 bin mimar ve mühendis, 3 bin veteriner işsiz dolaşıyor. Bugün çıraklık kursuna gidenlerin yüzde 77'si ise, üniversite mezunlarından oluşuyor.

Ankara Ticaret Odası (ATO)'nun üniversite eğitimi üzerine hazırladığı bir rapor, Türkiye'deki mevcut eğitim sisteminin işsiz üniversite mezunları ürettiğini ortaya koyuyor. Arıştırma, Başbakan'dan lisedeki öğrenciye kadar her kesimin eleştirdiği Yüksek Öğretim Kurumu'nun (YÖK) acı ve ibretlik yüzünü gün yüzüne çıkarıyor. ATO'nun hazırladığı ?Geleceğe silgi: Eğitimli küskünler dosyası? adlı rapora göre, 2001 krizinde 1 milyondan fazla beyaz yakalı işini kaybetti. Bu sayıya her yıl onbinlerce yeni mezun üniversite eğitimli genç ekleniyor.

Doktorlar bile işsiz
Rapora göre, en gözde meslek sahiplerinden biri olan doktorlar bile işsizlik tehdidi ile karşı karşıya. Tıp fakültelerinden her yıl 4 bin 500 civarında doktorun mezun olduğu ve 3 bininin işsiz kaldığı belirtiliyor. 10 bin civarında işsiz doktor bulunduğu, 2020 yılına kadar ise işsiz doktor sayısının 40 bini bulacağı tahmin ediliyor. Türkiye'de ?veteriner hekim?ler arasında da işsizlik ciddi bir mesele haline geldi. Yaklaşık 18 bin veteriner hekimin 3 bini işsiz. 6 bini de mesleklerinin dışında işlerle uğraşıyor. Sayısı 20'yi bulan veteriner fakültelerinden her yıl 1.200 veteriner hekim mezun oluyor.

Kaldırım mühendisleri
1969 yılına kadar ziraat fakültesi sayısı 4 iken bugün bu sayı 27'ye ulaştı. Ancak bu fakültelerin çoğu ziraat mühendisi ihtiyacından değil politik kararlarla açıldı. Sonuçta ?işsiz ziraat mühendisleri ordusu? oluşturuldu. Ülke genelinde 35 bin ziraat mühendisi işsiz. Bu sayıya her yıl 900 yeni mezun ekleniyor. Bunun dışında 30 bin hemşire, 50 bin mimar ve mühendis işsiz dolaşıyor. Jeoloji Mühendisleri Odası'na da kayıtlı 10 bin jeoloji mühendisinin yüzde 55'i yani 5 bin 500'ü boşta geziyor.

İşsizler dernek kurdu
Üniversite mezunları arasındaki işsizlik öyle bir hale geldi ki, uzun süredir iş bulamayan ve umutlarını yitirenler ?İşsiz Mühendisler Derneği?, ?İşsiz Ziraat Mühendisleri Derneği? bile kurdu. Türkiye çapında 26 şubesi bulunan İşsizler Derneği'nin üyelerinin yüzde 70'i üniversite mezunu. Bunlar arasında makina mühendisleri, veterinerler ve ziraat mühendisleri çoğunlukta. İşsizlik tehdidine rağmen üniversite kapılarındaki yığılma her yıl daha da artıyor. Son üniversite imtihanına 1 milyon 730 bin öğrenci girdi. Bu öğrencilerden sadece 412 bini bir üniversiteye yerleştirilecek. Her 100 adaydan 77'si açıkta kalacak.

Eğitime servet akıyor
4 yıllık bir üniversite mezununun ailesine maliyeti 28 milyar lira. Devletin üniversite öğrencisi başına yaptığı 4 yıllık harcama ise ortalama 12 milyar 614 milyonu buluyor. Üniversiteye hazırlık için her yıl aileler 2.9 milyar dolar para döküyor. Ancak sınava giren her 100 öğrenciden 77'si açıkta kalıyor. Kazananlar da üniversite bittikten sonra işsiz kalıyor. Devletin resmi rakamlarına göre her 3 üniversite mezunundan biri işsiz. Resmi rakamlara göre 2004 yılında 317 bin üniversite mezunu iş bulamadı. Bu 317 bin işsizin devlete toplam maliyeti ise yaklaşık 8 katrilyon 876 trilyon lira. Toplam işsizler arasında üniversite mezunlarının oranı da yüzde 12.4.

Okuldan sonra kurs
Üniversite mezunları uzun süre iş bulamayınca yeni bir meslek sahibi olmak ve başka alanlarda şansını denemek için çıraklık kurslarından medet umuyor. Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik'in verdiği bilgiye göre, çıraklık eğitim merkezlerine devam eden öğrencilerin yüzde 77'si üniversite mezunu. Çelik, Türkiye'de 77 üniversitede 94 fen edebiyat fakültesi bulunduğunu, bunların seri üretim yaparak diploma verdiklerini, bu fakültelerden mezun olanların ciddi işsizlik sıkıntısı yaşadıklarını söylüyor.

Diplomalı amele!
Marmara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi'nden mezun olan 26 yaşındaki Yücel Yıldız, okulu bitirdiğinde çok mutluydu. Artık diplomalı bir sağlık uzmanı olmuştu. Ne var ki, bu sevinci ilk iş başvurusunda kursağında kaldı; iş yoktu. Usanmadı, KPSS'ye girdi, 83 puan aldı. İşe girmesi için yeter de artar bu puan. Ne var ki, bu da iş bulmasına yetmedi. Sonuçta çareyi baba mesleği olan inşaatçılıkta buldu. Babasının yanında inşaatlara gidip gelmeye başlayan Yücel, sonunda iyi bir duvarcı ustası oldu.

Asıl mesleğini yapan çok az
Pek çok üniversite mezunu iş bulamama kaygısıyla asıl mesleklerinin dışında bir alanda çalışmak zorunda kalıyorlar. 2000 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre, T ürkiye'de asıl mesleğini yapma oranları bir hayli düşük. Elektrik ve elektronik teknisyenleri arasında mesleğini yapma oranı yüzde 48.6, inşaat mühendisleri arasında yüzde 65.3, elektrik ve elektronik mühendisleri arasında 61.2, makina mühendisleri arasında yüzde 59.3, orman mühendisi ve ziraat mühendisleri arasında yüzde 38.
İş bulamayanları ve mesleklerini icra edemeyenleri üst üste koyduğumuzda ortaya ?mutsuzluk ve verimsizlik? çıkıyor. Çıkış yolu arayan üniversite mezunu işsiz gençler, semt pazarlarında ya da sosyete pazarlarında açtıkları tezgahlarda ya da işportacılık yaparak geçimlerini sağlamaya çalışıyorlar. Semt pazarlarında üniversite mezunlarının sayısı yüzde 30'u bulurken, İstanbul Bahçeşehir Belediyesi'nin yaptığı araştırmaya göre sosyete pazarlarında bu oran yüzde 80.

türkiye