7 milyon bina depreme dayanıksız çıktı
Türkiye'de, yaklaşık 7 milyon binanın depreme dayanıksız olduğu tespit edildi. Ülke genelinde afet riskleri yönünden incelenmesi gereken 14 milyon konutun yüzde 20'sinin deprem hesabının yetersiz olduğu, 1975 yılı öncesine ait olduğu belirtildi.
Bursa Mühendis ve Mimar İşadamları Derneği (BUMİAD) tarafından düzenlenen 'Afet Riskli Alanların Kentsel Dönüşümü Yasası ve Getirdikleri' konulu panelde konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdür Yardımcısı Murat Oral, Türkiye'de yaklaşık 7 milyon binanın depreme dayanıksız olduğunu açıkladı. 14 milyon konutun yüzde 20'sinin, deprem hesabının yetersiz olduğu 1975 yılı öncesine ait olduğuna işaret eden Oral, Türkiye'de afet riskleri yönünden incelenmesi gereken 14 milyon konutun dönüşüm maliyetinin 500 milyar lira olacağının tahmin edildiğini kaydetti. Oral, şunları söyledi:
"Vatandaşlar, binalarına risk tespitlerini kendi bütçelerinden yaptırabilecek. Eğer yaptırmazlarsa belediyeler kendileri yapacak. Bu kişilere daha sonra ev verilirken, kendileri tespit yaptırdılarsa hanelerinden düşülecek ve karlı çıkacaklar. Ayrıca, işi yürüten idareye vatandaş itiraz edebilecek. İşin tıkanmadan yürümesi için üçte iki şartı getirildi. Anlaşmaya katılmayan üçte birin hissesi, diğer üçte ikiye satın almaları yönünde teklif edilecek. Açık artırmaya sunulacak. Alınmazlarsa bakanlık bunu kamulaştırabilecek. Dönüşümde öncelik belediyelere verilecek. Bursa gibi şehirlerde teknik ekipleri ve ekipmanları yeterli kapasitede. Bakanlığın kendi başına yürütme ihtimali yok. Ama Türkiye'de kapasite olarak bu işi yapamayacak belediyeler var. İşte bu noktada bakanlık veya TOKİ devreye girecek. Belediyeler, aynı zamanda yıkım olmadan önce değer tespiti yapacaklar, evler verilirken buna göre hareket edilecek. Anlaşma şartı aranacak, anlaşma olmazsa yıkım olmayacak. Anlaşmaya varılan mülk sahiplerine kira yardımı veya stokta varsa konut verilecek. Anlaşma özendirilecek. Belediyeler tespitten sonra kentsel tasarım projesi yapacaklar. Belediyeler, tasarımların çağın gerektirdiği imar koşullarına uygun olup olmadığı yönünde bakanlıktan onay alacaklar."
Bursa genelinde, resmi rakamlara göre, 700 bin bina bulunduğunu anlatan Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdür Yardımcısı Murat Oral, bu binalardan 200-250 bininin yenilenmesi veya güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Bursa nüfusunun yüzde 97'sinin birinci derece deprem bölgesinde yaşadığına dikkat çeken Oral, "Türkiye'de dönüşümün iki koldan yürütülmesi planlanıyor; riskli alanlarda ve riskli alan harici riskli yapılarda. Dönüşümün 5-10-20 yıl arasında yapılacağı tahmin ediliyor. İstanbul, Kocaeli, Bursa ve İzmir gibi nüfus yoğunluğu fazla. Dönüşümde ilk olarak birinci derece deprem riski altındaki iller öncelikli olacak. Bu illerde de daha fazla risk taşıyan ilçeler daha öncelikli olacak. Bursa'da güneydeki ilçeler hariç tüm ilçeler riskli. Riskli alan olmayan yerlerdeki binalar da taranacak. Riskli yapıların tespiti ve 14 milyon binanın incelenmesinin 20 yıl süreceği tahmin ediliyor. Ama bizim bu kadar tahammülümüz yok. Süreyi kısaltmak için üniversite, ilgili kurumlarla işbirliği içinde hızlı tespit yöntemleri için çalışılıyor." dedi.