Bakanlık'tan 'Ergene' açıklaması
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu arasında geçen 'Ergene' hakkındaki telefon konuşmalarının çarptırılarak verildiğini belirterek, sözkonusu telefon görüşmesinde belediyelerin görevlerini yerine getirmemesi konusunun gündeme geldiği ve Başbakan Erdoğan'ın talimatları doğrultusunda belediyelerin daha fazla beklenilmemesi kararının alındığı bildirdi.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu'nun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 2010 Ekim ayında Ergene ile ilgili telefonu üzerine çalışmalara hız verilerek, belediyelerin görevi olan atıksu arıtma tesisi yapımının bakanlıkça üstlenildiği yönündeki açıklamalarının bazı basın kuruluşlarında, Ergene Havzası'yla ilgili çalışmaların bu telefon üzerine başlatıldığı ve o tarihe kadar hiçbir hizmet üretilmediği şeklinde yanlış yorumlandığı belirtildi. Açıklamada, yanlış anlaşılmanın aksine Ergene ile ilgili çalışmaların 2007 yılından itibaren çok yönlü bir plan dahilinde yürütülmeye başlandığı kaydedildi. Açıklamada, "Bu doğrultuda, yılların ihmali ve yanlış uygulamaları ile adeta kangren halini almış olan Ergene Nehri kirliliği bütün yönleriyle masaya yatırılarak geniş bir çerçevede çalışmalara başlanmıştır" denildi.
Ergene Havzası Çevre Yönetimi Master Planı'nın 2008 yılında tamamlandığı belirtilen açıklamada, plan kapsamında Ergene Nehri'nde su kalitesi analiz çalışmalarının yapılarak mevcut su kalitesinin tespit edildiği ve Ergene Nehri'nin kirlilik kaynakları incelenerek kirlilik yükünün sektörlere göre dağılımının hesaplandığı kaydedildi. Ergene Havzası'nın sanayi envanteri hazırlanarak, sanayi tesislerinin atıksu arıtma durumları değerlendirildiği ifade edilen açıklamada, Ergene Havzası'ndaki çevre sorunları ve kirletici kaynakları ortaya konularak, ülke gerçeklerine uygun, sürdürülebilir, bütüncül çözüm önerileri getirildiği belirtildi. Meriç-Ergene Havzası Koruma Eylem Planı'nın 2008 yılında tamamlandığı belirtilen açıklamada şunlar kaydedildi:
"Söz konusu eylem planı ile evsel atıksu arıtmada mevcut durum ortaya konulmuş olup, müşterek atıksu sistemlerinin yapılıp yapılamayacağı değerlendirilmiştir. 2008'de tamamlanan bir başka çalışma ile ülkemizde ilk defa Ergene Havzası'nda renkli atıksu üreten endüstrilerin (tekstil, gıda, maya, kağıt, deri ve OSB'ler) arıtma tesisleri giriş ve çıkışlarında ve Ergene Nehri'nde renk parametresi ölçümleri yapılarak, deşarj standardının belirlenmesi ve arıtım maliyetlerinin araştırılması çalışması yapılmıştır. Bu çalışmanın devamı olarak, sanayi atıksuyu deşarjlarına renk kısıtlaması getirilmiş, temiz üretim tebliği çıkarılarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmaların devamı olarak Meriç-Ergene Havzası Endüstriyel Atıksu Yönetimi Ana Plan Çalışması, Eylül 2010'da tamamlanmıştır. Bu proje kapsamında mevcut OSB'ler ve münferit sanayi tesislerinden kaynaklanan kirlilik yükleri incelenmiştir. Münferit sanayi tesislerinden hangilerinin seçilerek OSB altında toplanabileceği araştırılmıştır. Ayrıca, müşterek sanayi atıksu arıtma tesisleri ve yerlerine yönelik ön fizibilite çalışması yapılmış olup, bu kapsamda sanayi tesisleri için muhtemel müşterek sanayi atıksu arıtma tesisi uygulama alternatiflerinin maliyet karşılaştırılması yapılarak, ilk yatırım ve işletme maliyetleri ortaya konulmuştur."
Yürütülen çalışmalar kapsamında bölgedeki yer altı suyu kullanımının kontrol altına alınmasına başlandığı kaydedilen açıklamada, Ergene Havzası'ndaki yer altı sularının kontrol altına alınması maksadıyla Tekirdağ 25 Ağustos 2010 tarihli Mahalli Çevre Kurulu kararı ile su kuyularına sayaç takılması zorunluluğu getirildiği ifade edildi. Yürütülen çalışmaların izleme ve denetim faaliyetleri ile desteklendiği belirtilen açıklamada, Ergene Nehri'nin bir kolu olan Çorlu Suyu üzerinde 2 ve Ergene Nehri üzerinde 5 olmak üzere toplam 7 su kalite gözlem istasyonundan düzenli olarak numune alınıp, analizlerin yapılmasının sağlandığı ifade edildi. Açıklama şöyle devam etti:
"Debisi 10.000 m³/günden büyük olan arıtma tesislerinin çıkışlarına gerçek zamanlı sürekli izleme istasyonları kurularak, kirlilik seviyelerinin anlık olarak izlenmesine Ekim 2010'da başlanmıştır. Havza genelinde 2007 yılında bin 390 adet denetim ve 1.080.161 TL yaptırım, 2008 yılında bin 866 adet denetim ve 4.493.172 TL yaptırım, 2009 yılında bin 892 adet denetim ve 3.743.435 TL yaptırım, 2010 yılında 3 bin 76 adet denetim ve 6.003.927 TL yaptırım uygulanmıştır. 1/100.000 ölçekli Trakya alt bölgesi Ergene Havzası Revizyon Çevre Düzeni Planı Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 24 Ağustos 2009 tarihinde onaylanmıştır. Plan ile kirletici özelliğe sahip 18 sanayi türüne izin verilmeyeceği hükmü getirilmiştir. Bu tarihten sonra Ergene Havzası'nda atıksu üretimi ve kirleticilik vasfı yüksek sanayi faaliyetlerine izin verilmemiş, bu da havzadaki kirlilik yükü artışını durdurduğu gibi daha önce kurulmuş bulunan sanayi tesislerinin yenilenmesi, modernleşmesi ve temiz üretim teknolojilerini kullanmaya başlamalarının yolunu açarak sanayi kaynaklı kirlilik yükü azalma eğilimine girmiştir. Dere ıslah çalışmaları ile dere ve nehir yataklarındaki mevcut kirlilik azaltılmaya başlanmıştır. Ergene Nehri'nin 54 kilometrelik kısmında, 1985-2002 yılları arasında gerçekleştirilen ıslah çalışmalarının ardından yeniden temizlik ihtiyacı doğduğu için 2010 yılında tekrar ıslah çalışmalarına başlanmıştır. 2010 yılında gerçekleştirilen toplu makine çalışması kapsamında 20 kilometrelik bölüm ıslah edilerek, 1 milyon metreküp kazı yapılmıştır. Ayrıca Ergene Nehri Havzası'nda 2010 yılına kadar toplam 446 hm3/yıl su tutma kapasiteli 4 adet baraj ve 23 adet gölet işletmeye alınarak, bölgede yer altı suyuna olan talep azaltılmıştır. Ağaçlandırma çalışmalarına da başlanmış, bu kapsamda 10 bin 786 hektar ağaçlandırma, 23 bin 80 hektar rehabilitasyon, 500 hektar erozyon kontrolü, 8 bin 892 hektar özel ağaçlandırma ve bin 688 hektar mera ıslahı olmak üzere toplam 135 bin 946 hektar alanda çalışma yapılmıştır."
2007 yılından itibaren sürdürülen çalışmaların belediyelerin yasal yükümlülüğü olan atıksu arıtma tesislerinin kurulması ile desteklenmesi gerektiği belirtilen açıklamada, "Belediyeler ne yazık ki bu yönde bir adım atmamıştır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile dönemin Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu arasında geçen sözkonusu telefon görüşmesinde, belediyelerin görevlerini yerine getirmemesi konusu gündeme gelmiş ve Başbakan Erdoğan'ın talimatı doğrultusunda belediyelerin daha fazla beklenilmemesi kararı alınmıştır" denildi.
Nüfusu 10 binin üzerindeki belediyelerin evsel atıksu arıtma tesislerinin, görevi olmamasına rağmen bakanlık tarafından kurulmasına karar verildiği belirtilen açıklamada, atıksu arıtma tesisi kurulması çalışmaları ile 2007 yılından bu yana sürdürülen çalışmaların Ergene Havzası Koruma Eylem Planı'nı doğurduğu, Mayıs 2011'de kamuoyuna açıklanan planın 15 ayrı eylem başlığı altında halen uygulanmasına devam edildiği kaydedildi.