Bu faizle mortgage hayal

Osman Akyüz, insanların kira öder gibi konut sahibi olmasını sağlayacak finansman sistemi mortgage'nin mevcut faiz oranlarıyla hayata geçmesinin çok zor olduğunu söyledi.

Özel Finans Kurumları Birliği'nin (ÖFKBİR) kurulduğu 2002 yılından beri Genel Sekreterliğini yapan Osman Akyüz, kendi deyimiyle aslında 'vergici'... Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Bölümü mezunu olan Akyüz, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in de sınıf arkadaşı. 1977'de bu okuldan mezun olduktan sonra, Maliye Bakanlığı'nda çeşitli kademelerde görev alan Osman Akyüz, vergicilikten finans sektörüne 1985'de Özel Finans Kurumlarının oluşumuyla birlikte geçiş yaptı. Akyüz "Faizsiz finansman işinin Türkiye'de hayat bulmasında hasbel kader bizim de katkımız oldu" diyor. Osman Akyüz'le son zamanlarda en çok merak edilen Mortgage (ipoteğe dayalı uzun vadeli, düşük faizli konut kredisi) sistemi üzerine konuştuk.

Mortgage sistemine geçileceği söyleniyor. İngiltere'de bile TSB Loydsbank İslami mortgage ürünü çıkardı. Siz ne zaman bu tür enstrümanlar sunacaksınız?

Mortgage'nin Türkiye'de adı var, kendi yok. Mortgage ile ilgili genel sistem yok. Önce sistemin ortaya konması lazım. Kanun Tasarısı hazırlandı, sonbaharda yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Mortgage sistemini teşvik eden ona avantaj sağlayan imkanlar getiriliyor. Orada konut finansmanı yaptığımız kredilerin sekürütize edilme mekanizması geliyor. Daha doğrusu konut finansmanıyla ilgili olan alacaklarımız varlığa dayalı kıymete dönüştürüp, uzun vadede menkul kıymet olarak yatırımcıya satılabilecek. Oradan elde edilecek kaynaklar, bu finansal hizmetlerde kullanılacak. Sene sonunda yasanın devreye girmesiyle mortgage sistemi yaygınlaşacak.

Mortgage mevcut faizleri daha da aşağıya çeker mi?

Faizlerin düşmesi genel ekonomiyle alakalı. Faizler, cari açığınızla alakalı, borç stokunuzla alakalı, sürdürülebilir büyümeyi sağlayıp sağlayamamanızla alakalı. Daha doğrusu size kaynak verenlerin davranışlarıyla alakalı. Sıcak para hala muallakta.

Mortgagenin uygulanması ekonomik istikrara bağlı değil mi? Mevcut faiz oranlarıyla uygulanabilir mi?

Hayır. Bu faiz oranlarıyla mortgage sisteminin hayata geçmesi çok zor. Dolayısıyla faiz oranlarının daha da aşağıya gelmesi lazım.

Yeni birleşmeler olabilir

Sektörde Family-Anadolu birleşmesi oldu. Yeni birleşmeler ve yabancı banka satın almaları olabilir mi?

Özel finans kurumları sektörü hala büyüme sürecinde. Genel sistem içerisinde fon büyüklüğüne göre yüzde 3,5, kredilere göre ise yüzde 4,5-5 payımız var. 2001 krizinde fon büyüklüğümüz 1 milyar dolarlara düşmüştü bugün hamdolsun 5,3 milyar dolar seviyesinde. İnşallah önümüzdeki yıl 7 milyar, daha sonra 10 milyar dolar olacak.

Bizim temennimiz bu alana yeni oyuncuların girmesi, sermaye tabanının genişlemesi. Hem bizim buna ihtiyacımız var, hem ülkenin. Önümüzdeki süreçte hem birleşmeleri, hem yabancıların sektöre girmesini teşvik ediyoruz, arzuluyoruz. Dubai İslam Bankası şube açtı, Arap Banking Corparation Türkiye'de bir temsilcilik kurma gayreti içerisinde.

Bu birleşme birden bire çıktı ortaya, yeni sürpriz olabilir mi?

Şu aşamada benim bildiğim bir sürpriz yok ama tabii şartlar gerektirirse olabilir. Bankacılık sektöründe yeniden yapılanma var. Türkiye'de 5 yıl önce 80 küsur banka vardı, bugün 50'lere indi. Yabancı, yatırım bankalarını çıkardığınızda Türkiye'de 20-25 tane banka var. Orada da bir konsolidasyona doğru gidiliyor. Her halükarda sektörde bir toparlanma oluyor. Bizim kendimize özel bir alanımız var, bu alanda sağlam bir zemin oluşturma gayretimiz var. Önümüzdeki süreçte düzenleme anlamında önemli adımlar atıldı.

Katılım bankası statüsü aldınız. Neler getirecek?

Bize ilave katkılar sağlayacak. Diğer bankaların yanında katılım bankaları da Bankacılık Kanunu içerisinde bütün müesseseleriyle yer almış oldu. Hukuki zeminde bizim geçmişte çok sıkıntılarımız oldu. Teminat mektubu, bankacılık hizmetleri, işte bunlar banka mıdır, değil midir? İster istemez enerjimizin büyük bölümünü bu işleri halletmeye ayırdık. O süreç geride kaldı.

Bugün diğer bankalarla eşit şartlardayız.

KREDİ YARIŞI BANKALARIN ALEYHİNE

ÖFK'larda bireysel kredilerdeki kâr paylarının diğer bankaların faiz oranlarından biraz yüksek olması bu durumdan mı kaynaklanıyor?

Hayır. Orada bankalar bir yarışa girdiler. Bir rekabet var. Bu yarışın uzun vadede bankacılık sisteminin aleyhine gelişeceğini düşünüyorum. Hem vadeler çok uzadı hem faizler olduğundan çok düşüyor. Çünkü bizde fonların vadeleri çok kısa. Bankacılık siteminin bu işten nasıl çıkabildiğini biz hesaplayamıyoruz. Aynı yapı bizde de var ama oradaki rekabet dolayısıyla biri 1,35 veriyor, diğeri 1,34'e iniyor.

Petrol krizi Körfez fonlarını arttırdı

Petrol fiyatının artması Körfez Fonları'nın girişini arttırdı mı?

Petrol fiyatlarının artması ile bu sektörde ilave bir fon imkanı meydana getirdi. Bilhassa 11 Eylül hadiselerinden sonra bu sermaye Batıda ciddi sıkıntılar yaşamaya başladı. Bu sermayenin sahipliği, akışkanlığı, hareket kabiliyeti sorgulanır hale geldi ve bu sermaye Körfez ülkelerine geri döndü. Bu ülkelerin borsaları yükseldi, gayrimenkul fiyatları çok anormal arttı, bankaların mevduatları iyice büyüdü. Petrol fiyatlarının artması da bu sermayenin daha da büyümesini beraberinde getirdi.

Son Arap ülkeleri toplantısında Başbakan Erdoğan'ın onur konuğu olması, o sermayenin sadece ÖFK'lar olarak değil, başka alanlara da girmek istediğini gösteriyor, değil mi?

Tabii. Zaten son zamanlarda Türkiye'deki özelleştirmelerle Körfez sermayesinin yakından ilgilendiğini, hatta bir kısmının ihalelere girdiğini, ihale aldığını biliyoruz. Telekom ihalesinde olduğu gibi. Sanıyorum arkasından Erdemir, Tüpraş ve benzeri kuruluşlarla da ilgilendiklerini araştıklarını biliyoruz. Dubai İslam Bankası bu tür ihalelerle çok yakinen ilgileniyor. O sermayenin Türkiye ile ilgilendiğini biliyoruz ama biz hala bazı şeyleri tamamlayamadık. Varlığa dayalı menkul kıymet dediğimiz, gelir ortaklığı senedi dediğimiz maalesef kağıda dayalı enstrümanları biz hala ihraç edemedik.

Namazları cemaatle kılmaya çalışıyorum

İş dışındaki zamanınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? Ailenize zaman ayırabiliyor musunuz?

Son üç yıldır aileme daha fazla zaman ayırıyorum, yarı-emekli gibiyim. Çeşitli dernek ve vakıflarda aktif olmasa da katılımcıyım. Bu vakıflarda gelir elde etmiyorum, aklımın zekatını veriyorum. Fırsat buldukça okuyorum, özellikle son birkaç yıldır Kur'an'ı daha çok okuyorum. Yatsı ve sabah namazlarını mümkün olduğunca cemaatle kılmaya gayret ediyorum. Bol bol yürüyüş yapıyorum. İstanbul Ticaret Odası'nda Formula 1 alanının inşaasıyla ilgili birimde yeraldım. O yüzden sık sık şantiyelere gidiyorum. İş bitti sayılır, son rötuşlar yapılıyor.

Tüketicinin daha ucuz faizli bankaya geçme hakkı var

Kredi yarışı tüketici açısından avantajlı değil mi?

Çok avantajlı, bu denli uzun vadede fiyatın fiks edilmesi çok büyük bir avantaj. Tüketicinin şöyle bir avantajı daha var: faiz oranları daha aşağıya düştüğünde, Tüketici Kanunu gereği, başka bir bankaya kayıp ilk aldığını kapatma hakkı var. Bankaya o hakkı vermiyor. Faizi ve vadeyi değiştiremiyor. Bankalar yurtdışından çok uygun kredi alıp onu kullandırıyorlar; bilemiyorum ama biz kredi alıp kullandırmıyoruz. Bizde borçlanarak kaynak kullandırma yok. Biz tasarrufçuyla ortaklık yaparak kredi kullandırıyoruz, finansman sağlıyoruz. Bu bir avantaj sağlıyor.

"Oğlumu finanstan uzaklaştırıyorum"

Çocuklarınız da finansa ilgi duydu mu?

Bir oğlum işletme, bir oğlum da endüstri mühendisliği mezunu. Endüstri mühendisi olan oğlum finans sektörünü düşünüyor, ama ben finanstan uzaklaştırmaya gayret ediyorum. Çünkü yaptığımız iş gerçekten çok zor. Sorumluluk duyuyorsanız, üstelik Türkiye gibi bir zeminde, bu iş çok sıkıntılı oluyor. Başkalarının parasını yönetiyorsunuz. Benim iş yaşamımda çok krizlerden geçti, üç yıl öncesine kadar iş dışında hayatım yoktu. Bir de benim anne ve babam okur-yazar değildi. Babası okur-yazar olan, yönetici olan, alim olan insanlara göre bizim dezavantajımız vardı. Bu noktalara kendi gayretimle geldim.

Yılmaz YILDIZ -Fatma ÇİFTÇİ/Yeni Şafak