2004 yılı programında Kamu yönetiminin iyileştirilmesi ve yeniden yapılandırılmasına ilişkin olarak yapılan açıklamalar

2004 yılı programında Kamu yönetiminin iyileştirilmesi ve yeniden yapılandırılmasına ilişkin olarak yapılan açıklamalar

Aşağıda yer alan açıklamalar 2004 Yılı Programından alınmıştır. Bu program 28.10.2003 tarihli mükerrer Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

YEDİNCİ BÖLÜM

KAMU HİZMETLERİNDE ETKİNLİĞİN ARTIRILMASI

I. KAMU YÖNETİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ VE YENİDEN YAPILANDIRILMASI

a) Mevcut Durum

Kamu yönetiminde insan kaynaklarını, yönetsel ilkeleri ve işleyişi içine alan bütüncül ve köklü bir değişim ihtiyacı devam etmektedir. Bu çerçevede, kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat yapılarında, amaç ve görevlerinde, personel sistemlerinde ve kaynakların kullanımında görülen aksaklıklar ile eksiklikleri gidermek öncelikli konuları oluşturmaktadır.

Kamu hizmetlerinin saydam ve katılımcı bir şekilde yerine getirilmesi için gerekli yasal ve kurumsal yapının oluşturulması amacıyla Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı Taslağı hazırlanmıştır. Söz konusu Kanun Taslağı kamu yönetimine ilişkin temel ilkeleri içermekte ve merkezi ve yerel düzeyde örgütlenmeye ilişkin kurallar getirmektedir. Taslakta merkezi yönetimin yerine getireceği görevler tek tek sayılmak suretiyle belirlenmekte, yerel yönetim birimleri ise genel yetkili birimler olarak kabul edilmektedir.

Bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetkilerinin gözden geçirilerek, aynı görevleri yerine getiren veya benzer yetkilerle donatılmış olan kurum ve kuruluşların tespit edilmesi, bunlar arasındaki yetki karmaşası ve görev çatışmalarının giderilmesi ve tüm kurum ve kuruluşların asli görevlerini yapmasının sağlanması amacıyla başlatılan devlette genel kurumsal yapının gözden geçirilmesi çalışması tamamlanmış ve çalışma sonunda bir taslak rapor oluşturulmuştur.

İdari ve mali özerkliği haiz, özel kanunlarla kurulan düzenleyici ve denetleyici kurumların etkin şekilde faaliyet göstermelerini, düzenlemelerindeki dağınıklığı ortadan kaldırarak tekdüzeliği sağlamak ve bu kurumların kuruluş ve görevlerine ilişkin esas ve usulleri belirlemek amacıyla Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı hazırlanmıştır.

Başbakanlığın yüklenmiş olduğu icrai işlevlerinden arındırılarak asli görevine döndürülmesi ve örgütsel yapısının küçültülmesi amacıyla, Başbakanlığa bağlı veya ilgili bulunan kurum ve kuruluşların sayısı azaltılmıştır. 16 Nisan 2003 tarih ve 4848 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Kültür Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı adı altında, 1 Mayıs 2003 tarih ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile, Çevre Bakanlığı ve Orman Bakanlığı Çevre ve Orman Bakanlığı adı altında birleştirilmiştir. Böylece bakanlık sayısı 22' ye indirilmiştir.

Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezi Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmeliğin 15 Ekim 2003 tarih ve 25260 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezi kapatılmıştır.

Bakanlar Kurulu zaman içinde çıkarılan kanunlar ve yapılan yönetsel düzenlemelerden kaynaklanan nedenlerle asli görevleri dışında bazı görevler üstlenmek zorunda kalmıştır. Ayrıca, Kurul çalışmalarına ilişkin usul ve esasları gösteren bir hukuki metin olmaksızın çalışmalarını sürdürmüştür. Bu boşluğu gidermek üzere, Bakanlar Kurulunun düzenli bir şekilde toplanması, toplantının usul ve esaslarının belirlenmesi ve çalışmalarda verimliliğin sağlanması amacıyla hazırlanan Bakanlar Kurulunun Çalışma Usulüne İlişkin Esaslar 18 Haziran 2003 tarihli ve P.2003/6 sayılı Bakanlar Kurulu Prensip Kararı ile kabul edilmiştir.

Yolsuzlukla etkin mücadele amacıyla 2 Ocak 2003 tarih ve 4782 sayılı Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi İçin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 4852 sayılı Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda yürütülen bir başka çalışma da kamu görevlilerinin uyacakları mesleki ve etik kuralları belirleyen kanun tasarısı taslağıdır. Taslak ile, kamu görevlilerinin görevlerini yerine getirirken ayrımcılık yapmaması, saydamlığın sağlanması, vatandaşların beklentilerinin ve memnuniyetinin esas alınması gibi ilkeler getirilmektedir.

Kamu personel rejiminin yeniden düzenlenmesi amacıyla Devlet Personel Rejimi Reformu çalışmaları başlatılmıştır.

8 Temmuz 2003 tarih ve 4919 sayılı Kanunla Emekli Sandığı Kanununda değişiklik yapılarak, Emekli Sandığı iştirakçilerinden üniversite öğretim üyeleri, hakim ve savcılar ile büyükelçiler ve daimi temsilciler hariç olmak üzere, 61 yaşını dolduranların görevleriyle ilişiklerinin kesilmesi öngörülmüştür. Ancak, Kanun Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir.

Yurttaş odaklı bir yönetim anlayışının benimsenmesi konusu önemini muhafaza etmektedir. Kamu hizmetlerinin bürokraside uzun bir zaman içinde yerine getirilmesi, kamu kurumlarında uzun bekleme süreleri, kamu kuruluşları arasında yetki karmaşası, idari usul ve işlemlerin karmaşıklığı, aşırı kuralcılık ve katı bürokratik zihniyetten dolayı kamu yönetimi çoğu zaman vatandaşların eleştirilerine maruz kalmaktadır. İdari usulleri düzenleyen bir kanunun olmayışı, yönetimin keyfi uygulamalarda bulunmasına neden olmakta, vatandaşlar ile yönetim arasında uyuşmazlıkların artmasına yol açmaktadır. Bu nedenle, vatandaşların haklarının korunması ve yönetimin yapacağı işlem ve eylemlerin belirlenmesini amaçlayan İdari Usul Kanunu Tasarısı Taslağı hazırlanmıştır.

Vatandaşların kamusal bilgi ve belgelere ulaşmalarını sağlayacak 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 24 Ekim 2003 tarih ve 25269 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Yönetimin iyileştirilmesi ve kamu yönetiminin gereksiz işlem ve kurallardan arındırılması amacıyla kamuda bürokratik formalitelerin azaltılması çalışmalarına başlanmıştır.

Kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışı teşkilatlarının sayısının giderek artması ve aralarında eş güdümün sağlanamaması önemli bir sorun olarak varlığını sürdürmektedir.

b) Amaçlar, İlkeler ve Politikalar

Kamu yönetiminin yeniden yapılandırılmasında verimlilik ve etkinliğin sağlanması, işlevi kalmamış birimlerin kaldırılması ve gereksiz birimlerin oluşturulmaması, devletin teşkilat yapısının küçültülerek işlevsel hale getirilmesi, gerekli sayı ve nitelikte personel alımı, kamu görevlilerinin bilimsel ve teknolojik gelişmeler ışığında eğitilmesi, yetki devri ve esneklikle beraber hesap verme sorumluluğunun ve yönetsel saydamlığın geliştirilmesi temel amaçlardır.

Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısının yasalaşarak yürürlüğe girmesiyle birlikte devlette genel kurumsal yapının gözden geçirilmesi çalışmaları sonucunda ortaya çıkan verilerden de yararlanılarak tüm kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunları gözden geçirilecek ve kurum ve kuruluşlar Kanunda getirilen ilkeler doğrultusunda yeniden yapılandırılacaktır.

Yolsuzlukla mücadelede münferit olaylar ve yasal düzenlemelerle yetinilmeyip, konu sistemli bir şekilde geniş çapta ele alınacak; yolsuzlukla mücadelede ilgili tüm tarafların işbirliği sağlanacak, toplumun tüm kesimleri bu konuda bilinçlendirilecektir. Ayrıca, yolsuzluk yapanlara karşı verilen cezaların caydırıcı niteliğinin artırılması sağlanacaktır.

Kamu hizmetlerinde kadro sayısının hizmet gereklerine uygun olarak belirlenmesi için tüm kurum ve kuruluşların norm kadro çalışmalarını tamamlamış olmaları gerekmektedir. Bu nedenle, 1998/16 sayılı Başbakanlık Genelgesiyle yürürlüğe giren norm kadro uygulamasına işlerlik kazandırılacaktır.

Yurt dışı teşkilatları yeniden düzenlenecek, işlevi kalmamış olanlar kapatılacak, personel sayısı azaltılacak ve yurt dışında görevlendirilecek personelin niteliklerine ilişkin standartlar geliştirilecektir.

c) Hukuki ve Kurumsal Düzenlemeler

Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı, Kamu Etik Kurulunun Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun Tasarısı ve İdari Usul Kanunu Tasarısı Taslakları üzerindeki çalışmalar tamamlanacaktır.

Yolsuzlukla mücadele konusunda verilen cezaların caydırıcılığının artırılması amacıyla ilgili mevzuatta gerekli düzenlemeler yapılacaktır.