KİT'ler özelleşirken belediyeler ?BİT'leniyor
Hükümet, kamuya ait şirketleri (Kamu İktisadi Teşekkülleri-KİT) özelleştirmek için çaba sarf ederken, belediye şirketlerinin (Belediye İktisadi Teşekkülleri-BİT) sayısı giderek artıyor.
Başta büyükşehir belediyeleri olmak üzere belediyelere ait benzinlikten halk ekmek fabrikalarına, otel işletmelerinden güvenlik şirketine kadar farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirket bulunuyor. Bazı belediye şirketlerinin yöneticileri, sektörde standartların yükselmesini sağladıklarını belirtiyor. Şirketlerin faaliyet gösterdiği alanlarda çalışan esnaf ise iş kaybına uğradıklarını savunuyor. Haksız rekabet ortamı oluştuğunu dile getiren esnaf, devletin özelleştirmede rekor kırdığı bir dönemde belediyelerin ticareti bırakıp asli görevlerine dönmesini istiyor.
Türkiye Belediyeler Birliği ve Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Aytaç Durak, belediye şirketlerinin ilk olarak merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın isteğiyle özel sektöre yön vermesi ve ekonomideki gelişimin hızlandırılması amacıyla kurulduğunu söyledi. Durak, kurulan şirketlerin kolaylıkla bürokratik engelleri aşabildiğinden ekonomik gelişimi hızlandırmasının amaçlandığını ve başarılı olduğunu kaydetti. Ancak bunun bazı belediyeler tarafından istismar edildiğini de dile getiren Durak'ın verdiği bilgiye göre, yayınlanan yeni bir genelge ile belediyelerin özel sektörün faaliyet gösterdiği alanlarda iş yapmasının engellenmesi hedefleniyor. Yeni genelge sadece yeni kurulan şirketleri kapsıyor. Bu genelgenin iyi olacağını savunan Durak, bu sayede belediyelerin sosyal alanları daha da genişleteceğini söylüyor. Adana'da belediyeye ait Yeni İmar AŞ ve Altınkoza AŞ şirketleri çok sayıda toplu konuta imza atmış. Türkiye Bakkallar ve Bayiler Federasyonu Başkanı Bendevi Palandöken ise belediyelerin asli görevine dönerek sosyal devlet görevini yapması gerektiğinin altını çiziyor. Belediyelerin herhangi bir yasağa tabi olmadan istediği yerde satış yapabildiğini, bu durumda esnafın zor durumda kaldığını vurgulayan Palandöken, sözlerini şu şekilde sürdürüyor: ?Yerel yönetimler vergisini ödeyen esnafa destek çıkmak yerine kendi şirketlerini kuruyor, istediği yerde işportacılık yapıyor. Böylelikle vergi ödeyen esnafın önünü kapatıyor.?
En fazla şirket İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde
İstanbul, 22 ile en fazla şirkete sahip belediye sıfatına sahip. En borçlu ikinci belediye Ankara'nın 13, İzmir'in 11 şirketi var. İstanbul Büyükşehir Belediyesi alanlarına göre kurduğu şirketler ile işlerini yürütüyor: Hamidiye AŞ su, İgdaş doğalgaz dağıtımı yapıyor. Beltur restoran ve otel işletiyor. Toplu konut inşaatını Kiptaş, Modern kent mobilyalarını İston üretiyor. İDO ile Ulaşım AŞ taşımacılık, Bimtaş ise mühendislik ve müşavirlik hizmeti veriyor. Her türlü ağaç ve bitki imalat-satışını Ağaç AŞ, katı atıkların geri dönüşümünü İstaç sağlıyor. Belbim, akbil gibi teknoloji çözümleri üretiyor. İsbak, trafik lambaları başta olmak üzere akıllı ulaşım sistemlerini kontrol ediyor. Her türlü kültür-sanat organizasyon ve yayıncılık Kültür AŞ'den soruluyor. Sağlık AŞ, Darülaceze başta olmak üzere sağlık hizmetlerini götürüyor.
Ankara Büyükşehir Belediyesi, Belpa ile buz pateni tesislerinin yanı sıra öğrenci yurdu işletiyor. Belso ile şehrin farklı noktalarına yerleştirdiği araçlar üzerinden meyve suyu satıyor. Anfa ile de organizasyonlara güvenlik hizmeti sağlıyor. Türkiye'nin en büyük metropol belediyelerinden birisi olan Ankara'daki Çankaya Belediyesi ise en geniş şirket yelpazesine sahip belediye olmaya aday. Belediye, kokteyl salonu, su satışları, otopark ve kafe işletmesinin yanı sıra spor kompleksi ve dükkan kiralanması işlerini yürütüyor. Petrol Ofisi ile ortak olarak kurulan Çankaya Bel-Pet'in yüzde 51 hissesini de elinde bulundurarak benzin istasyonu işletiyor. Çankaya İmar AŞ gazete-meşrubat büfesi, çiçek evi büfesi, kafeterya ve spor tesisleri, fotomatik yeri kiralama işi işletmeciliği yapıyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne ait Grand Plaza AŞ, otel işletiyor ve turizm sektöründe faaliyet gösteriyor. Yüksek miktardaki borçları ile gündeme gelen Yozgat'ta da belediyeye ait tek şirket bulunuyor: Benzin istasyonu. Yozgat Belediyesi, temizlik işlerini özel sektöre devrederek özelleştirmede adım atmaya başlamış. Borcu olmayan Kayseri Büyükşehir Belediyesi ise sadece Belediye Ekmek Fabrikası'na sahip. Kütahya'da ise Belde AŞ mesleki kurslar vererek halka meslek kazandırıyor. Şirket, ahşap işlemeciliği, gümüş işleme gibi kursları ücretsiz veriyor.
zaman