TRT 4 haber yapıyor, gerisini hazır alıyor

Sayıştay, son dönemde yapılan yasal düzenlemelerle yeterli kaynağa kavuşan TRT'nin bu kaynağı etkin ve verimli kullanma yönünde uzun vadeli bir stratejik planlamaya gitmediğini, birimlerinden gelen münferit talepleri karşılama yolunu seçtiğini belirtti.

'FATURADAN BAĞIMSIZ YAYINCILIK'

Sayıştay, hükümetlerin TRT'nin elektrik enerjisi hasılat payları ve bandrol gelirlerini belirlediğini hatırlatarak, "TRT'nin özerklik ve yayında tarafsızlık ilkelerine göre kamu yayıncılığı faaliyetlerini sürdürmesi için finansman kaynağının garanti altına alınması, bu bağlamda, gelir kaynaklarının siyasi erkten bağımsız ve ekonomik gelişmeler karşısında etkilenmeyecek bir finansman yöntemini sağlayacak yapıya kavuşturulması gerekli görülmektedir" tespitinde bulundu.

TRT'nin mevcut imkanlarının etkin ve verimli kullanılabilmesi amacıyla sürdürülen çalışmalar sonucu son yıllarda önemli gelişmelerin kaydedildiği ve yayınlanan radyo ve televizyon programlarının sayısı artırılırken içeriklerinin de zenginleştirilmeye çalışıldığını kaydeden Sayıştay, "Kurum gelirleri ile ilgili yaşanan önemli bir sorun ise bandrol alacaklarının tahsilatında yaşanmaktadır. 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununa göre bandrol alacakları ile tahakkuk edip tebliğ edilen para cezalarının, 6183 sayılı Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil ve takibi öngörülmüştür. 6183 sayılı Kanunun alacakların takip ve tahsili için takibata salahiyetli tahsil dairesi şeklinde bir birimi öngörmesi ve TRT'nin söz konusu birime sahip bulunmaması sonucu, Kurumca gönderilen ödeme emirleri mahkemelerce iptal edilmekte, bandrol alacakları ile bandrol para cezalarının takip ve tahsilinde sorun yaşanmakta ve etkin bir takip ve tahsilat yapılamamaktadır. Bu durumun düzeltilmesi amacıyla gerekli yasal düzenlemenin yapılması konusunda başlatılan girişimlerin sürdürülmesi gerekmektedir" dedi.

Sayıştay raporunun "Öneriler" bölümünde TRT ürünlerini çoğaltıp pazarlanması konusunda, yüklenici firmanın yükümlülüklerini yerine getirmediği belirtilerek firma ile ek protokoller imzalanmak suretiyle sözleşme süresinin uzatılmasına ilişkin iş ve işlemlerin TRT Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığınca incelenmesi ve gerekirse soruşturulması istendi.

'ARAPÇA BİLEN OLMADIĞI İÇİN ARAPÇA YAYINLAR DENETLENEMEDİ'

Raporda, Ankara'da görevli 23 yayın denetmeninden beşinin yalnızca Kürtçe yayın yapan TRT-6 yayınlarının denetiminde görevlendirildiği, Arapça bilen yayın denetmeni bulunmadığından TRT Arapça kanalının programlarının 2012 yılında Başkanlık tarafından mevzuata uygunluk açısından denetlenemediği belirtildi. Eksiklik 2013 başında giderildi.

TRT'nin merkez ve taşra birimleri için belirlenen kadro karşılığı personel ile diğer sözleşmeli personelin program kadro sayısı geçen yıla göre değişmeyerek 10 bin 536 oldu.

'TRT'DE 11 ŞEFLİKTE PERSONEL YOK'

Raporda, "Satınalma Dairesi Başkanlığında, bir Başkan, bir başkan yardımcısı ve 4 şube müdürlüğü bulunmaktadır. Denetim tarihi itibariyle (Ağustos 2013) Başkanlıkta toplam 50 personel çalışmakta olup, servis şefliklerinden 11 adedinde ise personel bulunmamaktadır" saptaması da yer aldı.

'ÜRETİLEN HABER SAYISI'

TRT'nin Ankara, İstanbul ve İzmir'de bulunan birimlerindeki altyapı kullanılarak gerek haber, gerekse haber dışı televizyon programlarındaki yapım ve yayın sayıları ile sürelerinde 2012'de 2011'e göre belli bir artışın sağlandığını kaydeden Sayıştay, "Bunun yanı sıra, diğer İllerde bulunan Müdürlükler tarafından çoğunluğu haber amaçlı olmak üzere televizyon yayıncılığına yönelik faaliyetler Kurum tarafından sağlanan bilgiler esas alınarak incelendiğinde; günde ortalama haber üretiminin 4-6 adet olduğu ve gerektiğinde canlı yayın gerçekleştirildiği ortaya çıktı" bilgisini verdi.

'DIŞARIDAN PROGRAM TEMİN ETMEYİ BIRAK'

Ülkenin yegane kamu yayıncısı olan TRT'nin "toplumun gelişmelerin her yönünü bilme hakkına uygun olarak başta haber olmak üzere hizmet sunması" ve "kültür ve eğitime ilişkin yayın yapılması" gibi iki önemli görevi bulunduğunu kaydeden Sayıştay, "Ticari yayıncılığa yer vermedikleri türden bu bilgilerin kamu yayıncısı tarafından hem düzeyi, hem seyredilebilirliği, hem de toplumsal tutumunu sağlayacak çeşitlilikte yayınlanması büyük önem arz etmektedir. Ayrıca, ülkenin en deneyimli yayın kuruluşu olan Kurum'un izlenirlik sıralamasında daha iyi bir düzeye ulaşıp reklam gelirlerini artırma gayesiyle dışarıdan program temin ederek yayınlayan bir yayıncı görüntüsünden kurtulup, reklam geliri düşüncesiyle hareket etmeksizin kendi imkanlarıyla program üreten bir yayıncı hüviyetine kavuşması daha uygun olacaktır" dedi.

'KAYNAK YETERLİ, ETKİN VE VERİMLİ KULLANMADA UZUN VADELİ STRATEJİK PLAN YOK...'

Sayıştay, yayınlanan program sayısının artırılmasına yönelik TRT Yönetim Kurulu kararları incelendiğinde, yeni başlanılacak programlardan elde edilecek faydanın ayrıntılı bir değerlendirmesinin yapılmadığını ve bu amaçla mevcut altyapının ne oranda kullanılacağı belirtilmediğini, ayrıca yapılacak yatırım tutarına yönelik bir öngörüde bulunulmadığını, son dönemde yapılan yasal düzenlemelerle yeterli kaynağa kavuşan Kurum'un bu kaynağı etkin ve verimli kullanma yönünde uzun vadeli bir stratejik planlamaya gitmediği ve birimlerinden gelen münferit talepleri karşılama yoluna gittiğini de tespitleri arasında saydı.

Sayıştay, program kapsamındaki yatırımların gerçekleşme oranlarının istenilen düzeyde olabilmesi için mevcut kaynakların ve uygulama takviminin daha duyarlılıkla tespit edilmesini önerdi.