5 adımda yeni düzen

GÖKÇER TAHİNCİOĞLU

Hükümetin yasal değişiklikler yapmak için şu ana kadar attığı ve atacağı adımlar şöyle:

1- TİB DÜZENLEMESİ:

Hükümetin, TBMM'ye sevk ettiği ilk teklif, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'nın (TİB) yetkileriyle ilgili oldu. Halen üzerinde görüşülen teklif, özellikle internet erişiminin engellenmesini içeren düzenlemelerle dikkati çekiyor. Özel hayatla ilgili görüntüler internete düşerse teklife göre TİB Başkanı ya da Ulaştırma Bakanı, derhal erişimin engellenmesi kararı verebiliyor. Teklifte, 'özel hayata ilişkin görüntülerin' neyi kapsadığı konusunda ise bir açıklık yok. Bu durum "sansür" endişesine yol açıyor.

2- HSYK TEKLİFİ:

Düzenleme Adalet Bakanı'nı, Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) iş ve işlemlerinde neredeyse tek belirleyici haline getiriyor. Teklif, 7'şer üyeli 3 kuruldan oluşan HSYK'nın yapısını önemli ölçüde değiştiriyor. Teklife göre dairelerin ikisi 5, biri 11 üyeli olacak ve görev alanları Adalet Bakanı tarafından belirlenecek. Daire başkanlarının görevi bitmiş sayılacak ve yeni başkanlar bakanın gösterdiği iki aday arasından seçilecek. HSYK, genelge ve talimat yayımlayacak. Bu konudaki yetki kurul başkanı sıfatını taşıyan Adalet Bakanı'nda olacak. Teklif yasalaştığında, HSYK bünyesindeki müfettişlerin, tetkik hakimlerin görevi bitecek. HSYK bürokrasisi ve müfettişlerin tamamını bakan atayacak. HSYK üyeleri hakkında soruşturma açılması talimatı verme ve soruşturma sonunda haklarındaki hükmü belirleme yetkisi de bakana devrediliyor.

3-DİNLEMEYE SINIRLAMA:

Adalet Bakanlığı'nın üzerinde çalıştığı en kritik düzenlemelerden birisi ise Ceza Mahkemeleri Kanunu'nun (CMK) 135. maddesinde yer alan telefon dinlemelerle ilgili. Maddenin mevcut haline göre, belirli suçlar yönünden alınan dinleme kararları her seferinde uzatılabiliyor ve dinleme kararı alınması için katalog suçlardan birinin işlendiği şüphesi yeterli oluyor. Üzerinde çalışılan düzenlemeye göre, dinleme kararları süreli verilebilecek ve sınırsız biçimde uzatılamayacak. Dinleme kararlarında kişilerin açık kimliği ve o numarayı kullandığına yönelik somut kanıtlar olacak. TİB, bu uygulamaların düzgün biçimde yürütüldüğünü etkin şekilde değerlendirecek. Onlarca dava ve soruşturmada uygulanan süresiz dinleme, İMEİ ile dinleme, telefon numarası yazılarak dinleme yapılması gibi yasaya aykırı uygulamalar yaptırıma bağlanacak.

4- GİZLİ KALMAYACAK:

Hükümet, gizli soruşturmaları engellemek için UYAP sistemine soruşturmaların ve davaların bütün detaylarının yazılması için bir düzenleme üzerinde de çalışıyor. UYAP kayıtlarında soruşturmalarda şüpheli olan bütün isimler ve neyle suçlandıkları ayrıntılı yazılacak ve başsavcının bunu görmesi sağlanacak.

5- TMK 10 DEĞİŞİKLİĞİ:

Hükümetin, üzerinde en çok düşündüğü, en büyük tartışmayı yaratacak düzenleme hazırlığı ise devam eden ya da bitmiş davalar, özel yetkili mahkemeler ve Terörle Mücadele Kanunu (TMK) 10. maddeyle yetkili mahkemelerle ilgili olacak. Bu konuda ilk çalışma toplantısı yapıldı, ancak atılacak adımların olası sonuçları, üzerinde en yoğun çalışılacak düzenlemenin, "yeniden yargılama" kapısını da aralayabilecek bu düzenleme olduğu belirtiliyor.