Büyük 'su krizi' kapıda

Uzmanlara göre, krizin derinleşmemesi için sudan elektrik üretimi durdurulmalı, ayrıca içme suyu ve sulama amaçlı su depolanmalı.

Türkiye için büyük 'su krizi' kapıda. Resmi verilere göre su akışlarındaki azalma, bazı bölgelerde yüzde 70'e yaklaştı. Türkiye genelinde yağışlar yüzde 50 oranında azaldı. Türkiye genelinde tüm bölgelerde yağış oranlarında ciddi bir azalma devam ediyor. Buna göre, su gelirindeki düşüşte yüzde 64 ile, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alıyor. Düşüş; Yeşilırmak, Kızılırmak, Çoruh, Van Gölü, Ceyhan, Seyhan, Asi nehirleriyle, Konya ve Fırat-Dicle ve Aras havzalarında kuvvetli yaşanıyor.

Devlet Su İşleri (DSİ) ve Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü istatistiklerine göre ocakta yeterli miktarda yağış beklenmiyor. Benzer durumun şubat-martta da yaşanması durumunda kuraklık tehlikesi söz konusu olacak. Yağış miktarlarında gerçekleşen endişe verici verileri değerlendiren uzmanlara göre, krizi önlemek için barajlarda enerji üretimi amaçlı su kullanımını durdurup, sulama ve içme suyu depolamasına acilen geçilmesi gerekiyor. Su ölçümleri, Su Yılı Takvimi'ne göre yapılıyor. Bu yılki Su Takvimi 1 Ekim 2013'te başlamış olup, 30 Eylül 2014'te sona erecek. Takvimin ilk döneminde (Ekim 2013-Ocak 2014), Türkiye geneli yağışlarda önceki yıla göre yüzde 47'nin üzerinde düşüş yaşanıyor. 2013 su yılında ise (1 Ekim 2012-30 Eylül 2013) Türkiye genelinde su akışları, bazı havzalarda azalırken bazı havzalarda artış göstermişti.

Uzmanlara göre meteorolojik istatistiklere bakıldığında, ocak ayı içerisinde ciddi oranda bir yağış beklenmiyor. Yağışlar şubat-mart döneminde de yağmaması durumunda kuraklık tehlikesi söz konusu. Özellikle yer altı su kaynaklarının beslenmesi açısından yağışların kar şeklinde olması gerekiyor. Bu nedenle de, suya dayalı ve baraj işletme çalışmalarında havzaların durumları dikkate alınarak program yapılmalı. Türkiye genelinde 2013 yılı boyunca düşen yağışa bakıldığında hem ortalamaya hem de 2012 senesine göre ciddi bir düşüş yaşandığına dikkat çeken uzmanlar, Türkiye geneli su akışlarına, uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 30'un, geçen yıla göre ise yüzde 40'ın üzerinde azalmış olması çok ciddi ve dikkate alınması gereken bir durumdur.

Sulardaki azalma, elektrik üreten barajlara da yansıdı. Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) verilerine göre, Kasım 2013 sonrası barajlardaki su geliri azalmaya başladı. Eylül-Ekim 2012 ve 2013 aylarında barajlı santrallerde su durumu eylülde 1,6 milyar metreküpten 2 milyar metreküpe; ekimde 1,7 milyar metreküpten 1,9 milyar metreküpe çıktı. Ancak, kasımdan itibaren su miktarı düşüşe geçti. Kasım-Aralık 2012 ve 2013 aylarında barajlarda su miktarı; kasımda 2,2'den 1,8 milyar metreküpe; aralıkta ise 5,3'ten 2,9 milyar metreküpe geriledi.

İstanbul'u kurtaracak ama...

Büyük kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya olan İstanbul'u bu kabustan kurtaracak Melen Barajı'nın inşaatının bitmesine 2 yıl daha var. Bittiğinde günde 3 milyon metreküp su taşıyacak.

Büyük İstanbul İçme Suyu Projesi'nin en önemli ayaklarından biri olan ve bugün kuraklıkla savaşan İstanbul'un 'cansuyu' olması beklenen Sakarya Kocaeli'deki Melen Barajı'nın inşaatı 2016 sonunda tamamlanacak. İlk etapta İstanbul Boğazı'nın altında derinliği 135 metre olan Boğaziçi Tüneli'nden geçen 4 metre çapında 5 bin 551 metre uzunluğundaki borularla 2010'dan beri İstanbul'a 700 bin metreküp su taşınıyor. Melen Çayı'ndan Ömerli Barajı'na gelen su, İstanbul Boğazı'nın altından geçerek Kağıthane'deki İçmesuyu Arıtma Merkezi'nde arıtıldıktan sonra şebekeye veriliyor. 2013'te Melen'den İstanbul'a 159 milyon metreküp su geldi.

2 bin 317 kilometre

20 Mayıs 2012'de ihalesi yapılan barajın 28 Aralık 2012'de başlayan inşaatı devam ediyor. Sözleşmeye göre bitiş tarihi 7 Aralık 2016. İstanbul'a yılda 1 milyar 77 milyon m3 su temin edecek olan Melen Barajı'nın içme suyu amaçlı kullanılabilmesi için 2 bin 317 kilometrekarelik Melen Havzası'ndan gelecek atık suların Baraj Gölü'ne girmeden arıtılması için Havza Koruma Tesisleri Projesi de programlandı.