Madenleri kapatmak mümkün mü?

Soma faciası sonrasında bazı kesimlerde, madenlerin kapatılması yönünde görüşler dile getirilmektedir. Son olarak Çalışma Bakanı Faruk Çelik de madenlerin kapatılması fikrinde olduğunu şu sözlerle ifade etmiştir.

"Yaşanan facianın, Türkiye'nin 'enerji' meselesinin bir parçası olduğunu belirten Çelik, şunları söyledi: "Türkiye'nin enerji sorununu masaya yatırmak lazım. Ben Çalışma Bakanı olarak kömür madenlerinin kapatılması lazım diyorum. Almanya, Fransa kömür madenlerini hep kapatmış.
Türkiye'de ise 1848 yılından bu yana üretim yapılıyor. Ve bu kadar kömür ocağının, galerilerin olduğu yerde üretimi devam ettirmek istiyoruz. Ruhsatlandırma da ona göre yapılıyor. Ben bunları aylardır açıkça söylüyorum."

Peki madenden çıkarılan kömür ne işe yarıyor.

Ceren Kenar'ın yazısı

Türkiye'de enerji tüketimi artıyor. Son on senede (2003-2013 yılları arasında) elektrik tüketimi ortalama %78 arttı Türkiye'de.
Sebepleri malum. Sanayileşme, şehirleşme, artan nüfus ve zenginleşme. Refah seviyesi arttıkça elektrik tüketimi artıyor. Gayet basit bir önerme.
Ve elektrik tüketimi artmaya devam edecek Türkiye'de. Bugün 12 yıl önceye göre 2 kat elektrik tüketiyoruz. 9 yıl sonra ise bugüne göre 2 kat elektrik tüketeceğiz.

...

Malum, Türkiye enerji konusunda dışa bağlı bir ülke. Enerji bağımsızlığı bir ülkenin sadece ekonomik gelişimi açısından değil, güvenliği ve dış politikası açısından da hayati unsurlar. Petrol ve doğalgazda dışa bağımlı olan Türkiye, bırakın madenleri kapatmayı, enerji faturasını azaltmak için yeni kömür yatırımlarını devreye sokmaya çalışıyor. Şu anda elektrik ihtiyacının yüzde 25'i kömürden karşılanırken, bu rakamın yüzde 42'ye çıkarılması planlanıyor. Bu minvalde 2023 hedefleri için toplam tutarı 42 milyar doları bulan 21 bin 500 megavatın üzerinde ek yatırıma ihtiyaç duyuluyor.

Bu Türkiye'ye özgü bir durum değil. Kömür üretimi tüm dünyada artıyor. Dünyadaki kömür tüketimi 2000 yılından bu yana yüzde 70 artarak 7.7 milyar tona ulaştı. Kömür tüm enerji ihtiyacının yüzde 30'unu karşılarken, elektrik üretiminde kömürün payı ise yüzde 40'ları buluyor. Hatta ve hatta Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) verilerine göre kömürün 2017 yılında şu anda dünyanın en önemli enerji kaynağı olan petrolü geçeceği tahmin ediliyor. Sanayi devriminin itici gücü olan kömürün modası bilişim cağından geçmiş değil yani.

Kömür madenciliği bütün risklerine rağmen tercih edilmeye devam ediliyor, çünkü ucuz, bol bulunuyor kömür. Ve mevcut kaynakların 109 yıl daha yetebileceği öngörülüyor.

Kömür sadece Çin, Brezilya ve Hindistan gibi "yükselen ekonomiler" ve gelişmekte olan ülkeler için cazip bir enerji kaynağı değil. Amerika'dan örnekle devam edelim... Günümüzde Amerika'nın elektrik üretiminin %42'si kömür ile karşılanıyor. Amerika'da yaşanan kaya gazı "devrimine" rağmen, kömürün elektrik üretimindeki payının bitmesi beklenmiyor. 2040 yılında Amerika'nın elektrik üretiminde kömürün payının %32 olması öngörülüyor. Avrupa'nın en yeşil ülkelerinden Almanya ile devam edelim. Kömür üretimini arttıran Almanya, 2012 yılında son 20 yılın en yüksek linyit üretimini gerçekleştirdi. Kömür halihazırda Almanya'nın elektrik üretiminin %46'sını karşılıyor. Fukuşima nükleer felaketinden sonra, kömür üretimine yatırım yapmaya karar veren ülkelerden biri de Japonya oldu.

Resim bu. Bu resmi görmeden gerçekçi analiz yapmak veya uygulanabilir talepler sunmak mümkün değil.

Peki, tüm bunlara rağmen kömürden vazgeçilebilir mi? Vazgeçilebilirse alternatifi ne olur? Eğer vazgeçilemez ise "temiz" kömür ve güvenli kömür madenciliği mümkün müdür? Yarın buradan devam...