Bilgisayar üzerinden akıllı oy verme teknolojisi geliştirildi

SELMA KASAP - Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümü öğrencileri, seçim ve referandumların dijital ortamlarda güvenli şekilde yapılmasını sağlayan "Akıllı Oy" ismini verdikleri bir yazılım geliştirdi.

Seçmenin oyunu kullandıktan sonra kriptolar sayesinde deşifre edilmesinin önüne geçen sistem, oy verme hakkı bulunmayanlara da engel oluyor.

Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Altay Güvenir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölüm öğrencilerinden Cem Orhan, Atalay Mert İleri ve Ahmet Aren Başak'tan oluşan ekibin geliştirdiği "Akıllı Oy" isimli projenin üniversitede yapılan inovasyon yarışmasında birinci seçildiğini bildirdi.

Dünyada "fiziksel olarak kabinler içerisinde oy verme", "kabinde ancak özel bir elektronik sistem üzerinden oy verilebilen hibrit sistem" ve "bilgisayarlar üzerinden elektronik oy verme sistemi" olmak üzere üç oy kullanma tekniğinin bulunduğunu aktaran Güvenir, geliştirdikleri "Akıllı Oy" yazılımıyla, seçmenlerin mobil uygulamalar üzerinden elektronik oy kullanılabilmesine imkan tanındığını belirtti.

Güvenir, sistemlerinin en önemli özelliğinin de yüksek güvenlik olduğuna işaret ederek, "Seçmenler, bilgisayar üzerinden oylarını kullandıktan sonra bu oylar dijital imza sayesinde otomatik şifreleniyor. Bu sayede oy, yüksek güvenlik içinde sistem üzerinden takip edilebiliyor" dedi.

-İlk deneme Stanford'da yapıldı

Yrd. Doç. Dr. Can Alkan'ın danışmanlığında sistemi geliştiren öğrencilerden Cem Orhan ise sistemin arka planında çalışan kripto sayesinde seçmenlerin deşifre olmasının önüne geçebildiklerini belirterek, şu bilgileri verdi:

"Sistemi geliştirmeden önce literatür taraması yaptık. Literatürdeki bir makaleden yola çıkarak kripto sistemlerimizi oluşturduk. Ayrıca elektronik seçim yönteminin ilk kez kullanıldığı Stanford Üniversitesi'nde uygulamayı inceledik.

Sistemimiz, seçim sonunda oyların seçmenlerle olan bağını keserek oy kullanan kişinin deşifre olmasının önüne geçebiliyor. Bu da seçim güvenliği açısından yüksek güvenlik sağlıyor. Sistemimize dışarıdan müdahalenin olmaması da büyük önem taşıyan tasarım noktalarımızdandı. Bunun için sisteme giren insan faktörünü minimuma indirdik, sisteme yeni dahil olacak makinelerin de sadece sistemin üretebildiği bir güvenlik sertifikasına sahip olmasını zorunlu kıldık. Eğer bunlara rağmen dışarıdan oylara bir müdahale olması halinde, bu oy dijital anlamda geçersiz oluyor ve sistem o oyu saymıyor. Çünkü müdahale edilen oyun, dijital yapısı değiştiğinden sistem bu yeni yapıyı tanımıyor ve sandığa dahil etmiyor. Mükerrer oylar da engellenebiliyor. "

Projelerinin üniversite seçimleri veya şirket içi kurumsal çözüm olarak sunulacak seviyede olduğunu dile getiren Orhan, "Ancak sistem daha büyük ölçekli seçimlerde, örneğin ülke çapında, kullanılabilecek bir sistem güvenliği haline de getirilebilir. Bunun için kamu kurumlarıyla çalışmalar yürütmek yeterli olacaktır" dedi.

Genel seçimler gibi büyük ölçekli seçimler için profesyonellerin sistem güvenliği üzerine yapacağı testlere ve geri dönüşlere açık olduklarını ifade eden Orhan, "Ancak bu yöntemle oy kullanmak için öncelikle halka bu sistemin güvenli olduğu konusunda ikna edilmeli. Tıpkı bankacılık işlemlerinin internet üzerinden yaygınlaşmasının uzun zaman alması gibi. Sistemimizin güvenliğinin üst seviye olduğu ispatlansa bile, güven olmadan halk bu seçimlere katılmayacaktır. Bunun için halkın teknolojiyle bağının güçlendirilmesi sonucu güvenin artacağını ancak bunun uzun zaman alacağı kanaatindeyiz" değerlendirmesini yaptı.