Sendikal haklarda ayak sürüme
Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU), hükümetin, işçi hakları ve sendikal haklara ilişkin hukuki düzenlemeleri uluslararası standartlarla uyumlu hale getirme konusunda ağır hareket ettiğini savundu.
ICFTU'nun her yıl düzenli olarak yayımladığı ''Sendikal Hak İhlalleri Raporu''nda, Türkiye'de, sendikal hakların kullanımı dolayısıyla yaşanan sorunlar nedeniyle hükümete çeşitli eleştiriler yöneltildi.
''Hükümetin, işçi hakları ve sendikal haklara ilişkin hukuki düzenlemeleri uluslararası standartlarla uyumlu hale getirme konusunda ağır hareket ettiği'' görüşüne yer verilen raporda, özellikle kamu sektöründeki sendikaların, ''Hükümetin müdahalelerine hedef olduğu'' ileri sürüldü.
Raporda, ''Türkiye'de hala, sendika üyeliği ya da örgütlenme faaliyetleri nedeniyle toplu olarak işten çıkarmalar yaşandığı'' belirtildi.
ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ
İş Kanunu'nda örgütlenme özgürlüğü ve sendika kurma hakkı bağlamında Türk işçiler ile yabancı işçiler arasında fark gözetilmediğine yer verilen raporda, buna karşın bu hakların kullanımında pek çok sınırlama bulunduğunu ifade edildi.
Raporda, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu nedeniyle, Türkiye'de 450 bin kamu çalışanın sendikalara üye olamadığına dikkat çekildi.
İşçilerin sendikaya üye olabilmeleri ya da sendikadan istifa edebilmeleri için noter tasdikli belge almaları gerektiğine işaret edilen raporda, bu işlem için yaklaşık 50 dolar ödenmesi gerektiği kaydedildi. Raporda, noter şartının, işçilerin sendikaya üye olma tercihleri önünde ciddi bir engel oluşturduğu ifade edildi.
SENDİKAL FAALİYETLER
Sendikal faaliyetlerin de değerlendirildiği raporda, ''Sendikaların, toplantı ve gösteri düzenleyebilmek için resmi izin almak, faaliyetlerine polisin katılmasına ve kayıt almasına izin vermek zorunda kaldıkları'' tespitine yer verildi.
Raporda, 4688 sayılı kanunun, sendikaların faaliyetlerine ve işlevlerine ilişkin örgütlenme hakkının temel ilkelerini ihlal eden ayrıntılı hükümleri içerdiği savunuldu. Raporda, sendikalar hakkında, bu kanuna muhalefetten davalar açılabildiği kaydedildi.
TOPLU PAZARLIK
Raporda, Türkiye'de, toplu pazarlık sürecinin özellikle kamu sektöründe, sorunlu alanlardan birisi olmaya devam ettiği belirtildi. Bir sendikanın toplu pazarlık yapabilmesi için işyeri ve işkolu barajlarını aşması gerektiği dile getirilen raporda, özellikle yüzde 50 oranında sendika temsiliyetinin olmadığı işletmelerde, sendika üyesi işçilerin toplu pazarlık hakkının garanti altına alınması gerektiği vurgulandı.
Toplu pazarlık yetkisini elde etme prosedürünün ''çok uzun ve hantal'' olarak nitelendirildiği raporda, yasal olarak 15 gün olması gereken bu sürecin 4-5 aya kadar uzayabildiği, yetkinin mahkeme yoluyla elde edilmesi durumunda bu sürenin daha da artabildiği ifade edildi.
Raporda, 4688 sayılı kanunda düzenlenen ''toplu görüşme'' hakkının ise ILO'nun 98 sayılı sözleşmesinde belirtilen ''toplu pazarlık'' tanımının çok gerisinde kaldığına dikkat çekildi.
GREV HAKKI
''Türkiye'de grev hakkının kullanımında ciddi sınırlamalar'' bulunduğu belirtilen raporda, ''kamu çalışanlarına hala grev hakkı tanınmadığına'' yer verildi.
Raporda, Türkiye'nin, ILO'nun 87 sayılı sözleşmesini onayladığı için, bütün çalışanların grev hakkını güvence altına aldığını ortaya koyması gerektiği belirtildi.
''Dayanışma grevi'', ''genel grev'', ''iş yavaşlatma'' ve ''işyeri işgali'' yasaklarının devam ettiği ifade edilen raporda, ''Grevlere katılanlar, hapse atılma gibi kimi cezai yaptırımlara maruz kalıyor.
Sendikaların yönetim kurulu tarafından ilan edilmeyen ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan tüm grevler yasak'' denildi.
''CEZALAR CAYDIRICI DEĞİL''
Raporda, sendikal haklara saygı göstermeyen işverenlere verilen para cezalarının, caydırıcı olmadığı vurgulandı. Yalnızca 30 kişinin üstünde işçi çalıştıran işyerlerinin iş güvenliği mevzuatına bağlı olduğuna işaret edilen raporda, taşeron sözleşmeler ve esnek istihdam dikkate alındığında işyerlerinin neredeyse yüzde 95'inin 30 kişiden az işçi çalıştırdığı kaydedildi.