Devletin koruduğu çocuklar dışlanıyor

Ayşegül Kahvecioğlu

Devlet korumasından ayrılan bir grup idealist genç tarafından kurulan Hayat Sende Gençlik Akademisi Derneği'nin, "Etiketsiz eğitim" Proje Raporu yayımlandı. Kurum bakımını deneyimlemiş bireyler, koruyucu aileler, evlat edinen aileler, öğretmenler ve bu alanda çalışan profesyonellerle yapılan görüşmeler sonucu hazırlanan raporda, yer alan tespitler özetle şöyle:

'Sorunumu paylaşmam'

l Devlet koruması deneyimi olan kişilerin yüzde 68'i eğitim süreçlerinde, "etiketlemeye" maruz kaldığını söyledi. Katılımcıların yüzde 49'u etiketlemenin kimler tarafından yapıldığı sorusuna, "herkes" yanıtını verdi.

l "Kurum bakımında, koruyucu ailenizde ya da evlat edinildiğiniz ailede bir sorununuz olsa öğretmeninizle paylaşır mıydınız?" sorusuna katılımcıların yüzde 70'i "hayır" yanıtını verdi. Neden olarak ise, "anlayamayacakları ve paylaşmanın faydası olmayacağı için", "samimi olmadıklarını bildiğim ve güvenmediğim için", "öğretmenleri kendime yakın görmediğim için", gibi gerekçeler sıralandı. "Evet" yanıtı verenlerin yüzde 30'u ise, "çözüm üretmesi için", "başka kimse olmadığı için", "şahit gösterebilecek bir kişi olsun diye", "öğretmeni annem yerine koyduğum için" ifadesini kullandı.

l Etiketlemenin kaynağı olarak, yüzde 36 oranında bilgi eksikliği gösterildi. Etiketlemenin önlenmesinin bilgilendirme ve eğitim ile engellenebileceği görüşü ise yüzde 26'da kaldı.

'Yetim fare, iskeletor...'

l Koruyucu aile ve evlat edinen ailelerin yüzde 50'si etiketlemenin olduğunu, yüzde 55'i eğitim alanında sorun yaşadıklarını belirtti. Kurumlarda çalışan profesyonellere göre ise, yüzde 95 oranında etiketleme var. Bu aileler, etiketlemenin yüzde 65 oranında öğretmenler ve okul yöneticileri tarafından yapıldığını kaydetti.

l Katılımcılar, etiketlemenin, "yurt/yuva çocuğu, kimsesiz, yetim fare, bakımsız, iskeletor, beslemeler prensesi" şeklinde sözlü olabileceği gibi, "ortama girdiklerinde susulması, onlardan korkulması, çocukların yanından uzaklaşma, yok sayma, sorumluluk vermeme" şeklinde davranışsal ve acıma ile duygusal olarak olabildiğini söyledi.

l "Okul hayatınız boyunca disiplin cezası aldınız mı?" sorusuna katılımcıların yüzde 72'si "hayır", yüzde 23'ü "evet" yanıtını verdi.

l Katılımcılar, etiketlenme ile nasıl başa çıktıklarına ilişkin de, "kimseyi dikkate almayarak/konuşmayarak, yalan söyleyerek", "korkutarak, kavga ederek", "kaçarak", "durumu gizleyerek" ve "her alanda başarılı olarak", "sosyalleşerek", "iyi arkadaşlıklar kurarak", "spor veya başka alanlarda kendimi ispat ederek" şeklinde yanıtlar verdi.

Yüzde 17'si okumuyor

Halen koruma altındaki çocukların yüzde 17'si eğitim sisteminin dışında bulunuyor. Eğitim sisteminin dışında olmak; kızlar için erken evlilikler, şiddet, ihmal ve istismar, erkekler için ise Alkol ve madde kullanımı, ruh sağlığı sorunlarına neden oluyor. Araştırmaya katılan erişkinlerin ise yüzde 27'sinin okulu terk ettiği belirtildi.