Elektrik ve gazda zam kesin ÖTV'nin kalkması için kaynak aranıyor
Enerji Bakanı Hilmi Güler'in başkanlığına perşembe günü sektör temsilcileriyle yapılan toplantı sonrasında elektriğe yüzde 10, doğalgaza ise yüzde 5 oranında zam yapılması ihtiyacı ortaya çıktı. Zam kararı pazartesi günü bakanların 4'lü toplantısı ile Bakanlar Kurulu'nda netleştirilecek.
Enerji zirvesinin ardından doğalgaz ve elektrik tüketim fiyatlarına zam yapılması neredeyse kesinleşirken, ekonomi bürokrasisi ise doğalgazdan elektrik üretimi üzerindeki Özel Tüketim Vergisi'nin (ÖTV) kaldırılması için kaynak arayışına girdi. Pazartesi günü Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Abdüllatif Şener başkanlığında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Devlet Bakanı Ali Babacan, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın katılacağı toplantı ile Bakanlar Kurulu'nda konuların netleşmesi bekleniyor. Elektrikte konut abonelerine sanayi abonelerine göre daha yüksek zam yapılacak. Doğalgazda ise tüketiciye yüzde 5 oranında yansıyacak bir zam için BOTAŞ yönetim kurulu yine pazartesi günü toplanacak.
Enerji sektörü için pazartesi günü, önemli bir gün. Bakanlar düzeyinde gerçekleştirilecek toplantıda doğalgazdan elektrik üreten özel sektörün maliyetlerinin aşağıya çekilmesi için gerekli olan TRT payının ve ÖTV'nin kaldırılması ve elektrik fiyatlarına yüzde 5-10 oranında zam yapılması konusu netlik kazanacak. Bu konular öncelikle perşembe akşamı müsteşarlar düzeyinde yapılan toplantıda ele alındı. Toplantıya Maliye ve Enerji Bakanlığı ile DPT ve Hazine Müsteşarları katıldı. Müsteşarlar düzeyinde yapılan toplantıda ÖTV'nin sadece özel üreticiler değil, kamu üzerindeki yükünün de kaldırılması gündeme geldi. Bu durumda fatura 400 milyon YTL'ye çıkacak. Toplantıda elektrik üretimi üzerindeki ÖTV yükünün kaldırılmamasının elektrik zammı ihtiyacını daha da artıracağı konusu tartışıldı.
Doğalgaz ithalatında serbestlik
Perşembe günü özel sektör ile Enerji Bakanlığı arasında
yapılan toplantıda ise ilginç diyalogların yaşandığı öğrenildi. Bakanlık,
doğalgazdan elektrik üreten özel sektörün üretim kaynaklarını çeşitlendirerek
maliyetlerini azalması için EÜAŞ'a ait her biri 20 MW kurulu gücünde olan 60
adet hidroelektrik santrali (HES) özelleştirme kararı aldı. Edinilen bilgiye
göre özel sektör toplantıda bakanlığın bu kararı ile ilgili olarak, "Biz zaten
elektrik üretim maliyetleri nedeniyle zarardayız. Üretim işine sıfırdan girecek
yatırımcılar ihalede daha güçlü olacaktır. Bu durumda bu santralları satın alıp
nasıl maliyetlerimizi paçallayacağız" yorumu yaptı. Buna karşılık Bakan Hilmi
Güler ise özel sektöre "Siz de her şeyin ballı kaymağını istiyorsunuz" yanıtını
verdi.
Bakanlık, özel sektörün doğalgaz maliyetlerini aşağıya çekebilmesi için doğalgaz
ithalatını tamamiyle serbest bırakmayı da teklif ettiği belirtildi. Bunun için
Doğalgaz Piyasası Yasası'nda değişikliğe gidilmesi gerekecek. Ancak öncelikle
özel sektörün 1 Eylül'de bakanlığa sunacağı ve kendi görüşlerinin yer alacağı
çalışma beklenecek. Bunun gerçekleşmesi durumunda ise özel sektör BOTAŞ'ın
anlaşmalı olduğu Rusya, İran, Nijerya, Cezayir, Azerbaycan ve Türkmenistan'dan
da doğalgaz ithalatı hakkı kazanacak. Ancak bu yasal değişiklik yapılırsa
kontrat devri ihalelerinin olumsuz etkileneceği yorumu yapıldı. Özel sektör ise
bunun gerçekçi bir çözüm olmayacağını düşünüyor.
Mali uzlaştırma özel sektörü memnun etmedi
Perşembe günü yapılan toplantıdan çıkan ve bugüne kadar sanal olarak uygulanan Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nin (DUY) 1 Ağustos'tan itibaren uygulamaya konması kararı özel sektörü memnun etmedi. Bugüne kadar sadece otoprodüktörlerin tabi olduğu sisteme artık EÜAŞ santralları da tabii olacak. Kamunun elektrik üretim payı daha fazla olduğu için elektrik alış-veriş fiyatlarının belirlenmesinde kamunun ağırlığı olacağı yorumu yapıldı. Sistem operatörü TEİAŞ, elektrik ihtiyacına göre santralların üretim miktarlarını kontrol edecek ve saatlik olarak faturalandırma yapılacak. Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD) ve Akenerji Genel Müdürü Önder Karaduman, barajların sisteme daha çabuk girip çıkabilmesi nedeniyle EÜAŞ ve TETAŞ'ın fiyat belirleyici konumda olacağını ve bu nedenle yine kamunun elinin güçlü kalacağını vurguladı. Karaduman, bu sistemin arz-talep dengesi için kalıcı bir çözüm olmayacağını ifade ederek, sadece şebekenin zora düştüğü durumlarda iletim sisteminin rahatlatılmasına yönelik bir uygulama olacağını savundu.
referans