Şirketler, Ar-Ge bütçeleri ve üniversiteler
TURGAY POLAT
Üniversitelerle ilgili size bu köşeden çok belki onlarca yazı yazmışımdır. Her yazımda üniversitelerin toplum için ülkeler için ne ifade ettiğini anlatmaya çalıştım. Her yazımda üniversitelerin aslında birer yüksek lise olmaması gerektiğini ifade etmeye çalıştım. Çünkü bütün dünyada özellikle de gelişmiş ülkelerde üniversiteler toplumun, ekonominin, sosyal yaşamın dinamiği haline geldi. O yüzden bugün sizlere üniversitelerle iş dünyası ilişkisini farklı bir pencereden yazmak istiyorum. Bunu yazarken de amacım varolan ama kullanmadığımız bir kaynağı anlatmak.
Şimdi bir düşünün Türkiye'de irili ufaklı ar-ge bütçesi olan binlerce şirket var. Bu şirketler bu ar-ge bütçelerini nasıl kullanıyor bununla ilgili bir araştırma maalesef bulamadım. Ama tek tek araştırdığımda Ar-ge bütçelerinin toplamının Türkiye'de kamu ve vakıf bütün üniversitelerin yıllık giderlerinde fazla olduğunu söyleyebilirim. Anlayamadığım şirketlerin ar-ge bütçesi ayırmasının sebebi yenilik ve inovasyon sağlamak , peki üniversitelerin varlık amacı da bilgi üretimi ve inovasyon ise neden şirket bütçeleri üniversitelere gelmez de üniversiteler kamu kaynakları ile giderlerini karşılar. Düşündüm ve burada bir terslik olduğunu anladım. Bu açıdan hem üniversitelere hem şirketlere hem de aracı olması gereken devlete bir çıkış yolu sunmaya çalışacağım.
* * *
Olması gereken eğer şirketlerin ar-ge bütçelerinin üniversitelerde kullanılması ve bu yolla hem kamu kaynaklarının daha doğru kullanılması sağlanabilir. Hem de bu yolla üniversitelerle şirketler arasında bir işbirliği sağlanabilir. Bu da üniversitelerin daha inovasyona dönük, daha üretken ve daha verimli çalışmasını sağlayabilir.
Bu açıdan bu sistemi çalıştıracak tek yol bilim sanayi ve teknoloji bakanlığının şirketlere garöntör olarak "gelin ar-ge bütçelerinizi üniversitelere verin ben verdiğiniz bütçelerin karşılığına kefilim eğer üniversite çalışıp size istediğiniz çalışmayı vermezse ben garöntör olarak zararınızı karşılarım" demeli. Üniversitelere de " istediğiniz kadar ar-ge bütçelerine talip olabilirsiniz ben sizin bu çalışmalarda destekçiniz olacağım" demeli. Böylece ülkemizde şirketlerin kullanmaya çalıştığı ama kullanamadığı veya bazen Ülker örneğinde olduğu gibi yurtdışında değerlendirdiği ar-ge bütçeleri üniversiteler için bir kaynak haline dönecek, böylece ciddi bir inovasyon, patent yaratılmış, üniversitelerin ise hantal yapısı yerine hesap veren ve üreten kurumlara dönmesi sağlanacaktır.
İşte bütün iş bu sistemi kurmakta sistemi kurmak iki yapının şirketlerin ve üniversitelerin birbirine karşı güven ve sistem sorununa garanti sağlayacak bir yapı ile mümkün olacaktır. Buyrun bu yapıyı kuralım biz de ABD üniversiteleri gibi ülkemize sadece ders anlatan yapılar değil ülkenin kaderini değiştiren üniversiteler olalım.