Çiçek: Yargının yükünü alternatif çözümlerle hafifleteceğiz
Adalet Bakanı Cemil Çiçek, bilinen klasik yargılama usulleriyle ihtilafları çözemediklerini ve bu nedenle alternatif uyuşmazlık çözümleri üzerinde önemle durduklarını söyledi.
Kayseri Hilton'da düzenlenen Uluslararası Avukatlar Birliği Semineri'ne katılan Çiçek, toplantının hem zamanlaması hem de konusu açısından Adalet Bakanlığı'na çok büyük fayda sağlayacağını belirtti.
"Şu günlerde özellikle Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu yada Hukuk Muhakemeleri Mahkemeleri kanunuyla ilgili olarak çalışmalarımızı belli bir noktaya getirdik. Ayrıca alternatif uyuşmazlık çözümleri konusunda da çok yoğun bir çalışma yaptık ve yapıyoruz. Dolayısıyla buradan elde edilecek bilgiler ortaya çıkacak görüşler zannediyorum tasarıyı TBMM'ye sevk etmeden öncede istifade edeceğimiz neticeleri bize ulaştırır ondan da azami faydayı sağlamaya çalışırız. Dolayısıyla zamanlama itibariyle de konuları itibariyle de bakanlık olarak çok faydalanacağımız bir toplantı olduğunu düşüyorum." diyen Bakan Çiçek, özellikle bugün tartışma konusu olan alternatif uyuşmazlık çözümlerinin sadece Türkiye'nin değil Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Konseyi'nin de üzerinde durduğu defalarca toplantı yaptığı konular olduğuna dikkat çekti.
Bilinen yargılama usulleriyle ihtilafları çözmede bir kısım sıkıntılarla karşı karşıya kalındığını açıklayan Bakan Çiçek, özellikle Türkiye açısından bakıldığında toplumdaki değişim ve gelişime paralel olarak sorunların biraz daha karmaşık hale gelmesinin de tabii sonucu olarak her geçen gün ihtilafların sayısının arttığını, bu durumun da mahkemelerin iş yükünü artırdığını vurguladı.
Sokaktaki vatandaşlara yargıyla ilgili herhangi bir soru sorulduğunda veya anket yapıldığında en fazla şikayet edilen hususun yargılamanın uzun sürdüğü konusu olduğuna değinen Çiçek, "Dolayısı ile klasik yargılama usulleriyle artan iş yükünü bertaraf etmenin imkanı yok. Onun için alternatif uyuşmazlık çözümlerine yoğunlaşmak gerektiği de ortadadır. Şüphesiz alternatif uyuşmazlık dediğimiz konu Anglesakson özellikle Amerikalıların en çok üzerinde durduğu ve oradan kaynaklanan bir model. Ama bu gün Avrupa hukukunda da yeterli olmasa bile bizim hukuk ve mevzuatımızda belli ölçülerde yer alan bir husustur. Başlangıçta sadece özel hukuk alanıyla ilgili olan bu konu giderek ceza hukuku alanında da başvurulan bir yöntem haline gelmiştir. Dolayısıyla bunun kural ve ilkeleri iyi tespit edilmek kaydıyla inanıyoruz ki Türkiye'de de bu açıdan bu kuruma bu müessese daha geniş bir şekilde uygulama imkanı bulmamız gerekiyor. Bunun çalışmalarını yapıyoruz." diye konuştu.
Ceza hukukuyla ilgili yapılan düzenlemelerde kısmen bu uygulamaya başlandığını aktaran Cemil Çiçek, ancak bazı sıkıntı ve zorlukların yaşandığını, aradan geçen süreyi bir tecrübi süre olarak kabul edip değerlendireceklerini ifade etti.
Önümüzdeki günlerdeki düzenlemelerde bunların daha işler hale getirileceğini dile getiren Çiçek, "Şüphesiz öyle bir sistemi kabul etmenin; toplum, kişiler, kamu düzeni açısından da sayısız faydaları var. Evvela yargının ağır işleyişi dikkate alındığında itilafların çözümünde bu yol daha hızlı netice elde etme imkan verecektir. İkincisi tarafların memnuniyeti açısından iyi bir sonuç vereceğini ümit ediyoruz. Ekonomik açıdan da getirebileceği sayısız faydalar var. Dolayısıyla bu açıdan baktığımızda bizim de o alternatif uyuşmazlık çözümlerinden azami derecede fayda sağlamamız gerekmektedir. Diğer açıdan bu alternatif uyuşmazlık çözümleri büyük oranda tarafların rızalarına dayanacağı için kamu düzenin tesisi ihtilafların devam etmemesi açısında da önemli olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca itilafların kapalı bir ortamda çözüme kavuşturulmuş olması da kişilere açıklığın getirmiş olduğu sakınca açısından bir başka kolaylık daha sağlamış olacaktır." açıklamalarına yer verdi.
Özellikle ceza hukuku açısından bakıldığında bu güne kadar büyük ölçüde mağdurun hakları veya mağdurun hukuku açısından yeteri kadar vurgulama yapılamadığını hatırlatan Çiçek, günümüz dünyasında bir taraftan sanığın hakları, onun topluma yeniden kazandırılmasının önemini korumuş olmakla birlikte diğer taraftan mağdurun mağduriyetinin giderilmesi onun da bir tatmin duygusuna kavuşturulması gerektiğine dikkat çekti.
Alternatif uyuşmazlık çözümlerinden birisi olan uzlaşmanın bir anlamda bunu da beraberinde getireceğine değinen Çiçek, özellikle mal aleyhinde işlenen cürümler suçlar açısından mağdurun mağduriyetinin giderilmiş olmasının bu açıdan son derece önemli olduğunu belirtti.
Alternatif çözüm önerileriyle ilgili çalışmaların bir kısmını yaptıklarını kaydeden Çiçek, "Ama ümit ediyorum ki Ekim sonuna kadar TBMM'ye sunacağımız alternatif uyuşmazlık çözümleriyle ilgili son tasarı belki bu açıdan iyi irdelenip iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Bunu aceleye de getirmek istemiyoruz. Ama herkesin de katkısını beklediğimizi yapılan her türlü çabayı gayreti taktirle karşıladığımızı karşılayacağımızı ifade etmek istiyoruz. Bu konuda sadece Türkiye'nin ihtiyaçları değil dünyadaki uygulamaları da gözden geçirebilmek adına Dünya Bankası'yla birlikte yaptığımız ortak çalışmada başta Almanya olmak üzere bazı AB üyesi ülkelerde ne gibi çözümler var bunları irdeliyoruz. Bu konuda çalışan komisyon bu ülkelere gitti. Türkiye'de belli sayılarda toplantı yapıldı. Bu toplantıların neticelerini almaya çalıştık Kayseri'de yapılan bu toplantı en sonuncusudur. Yabancı ziyaretçilerin söyleyeceği konularda bizim için çok önemlidir. Tüm bunları derleyip toparladıktan sonra klasik yargılamanın yanı sıra hak elde etmenin adalete erişimin yanında alternatif çözümleri de ortaya koymak suretiyle her bir taraftan ihtilafların sayısını azaltmak ve kısa yoldan çözmek hem de kamu düzenini tesis bakımından yeni bir yolu hukuk hayatımıza daha geniş bir şekilde koymak ve uygulama imkanı bulmuş olacağız." diyerek sözlerine son verdi.
Konuşmaların ardından Kayseri Baro Başkanı Ali Taşçı, Bakan Cemil Çiceğe, seminere katılımından dolayı plaket verdi.