CHP rotayı sağa mı sola mı çevirmeli?

1 Kasım seçimlerinde AK Parti yüzde 49'luk oy oranının üzerine çıkarak tek başına iktidar olmayı başardı. Türkiye'nin ikinci partisi CHP ise yine yüzde 25 seviyesini aşamadı. Seçim sonuçlarının ardından CHP'de bir taraftan lider değişikliği sesleri yükselirken diğer taraftan "CHP rotasını sola ya da ulusalcılara mı yoksa büyük ölçüde AK Parti tabanının da yer aldığı sağa, muhafazakar kesime mi kaydırmalı" soruları tartışılmaya başlandı. Peki, CHP oylarını artırmak için bundan böyle nasıl bir yol izlemeli? Uzmanlara sorduk.

'SADECE SOSYAL DEMOKRAT DİLLE KONUŞAMAZSINIZ'

İstanbul Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi- Sosyolog Prof. Dr. Ferhat Kentel:

CHP'nin kendi içinde çok ciddi bir Kemalist ve devletçi bir çekirdek var. Sol gelenek içinden CHP'ye umut bağ- lamak isteyen kesimler var ama CHP geniş kesimlerin umudu olamıyor. CHP'nin muhakkak ki hitap edebileceği kesimler var. Ancak, bu insanların değerleri var. Yani, daha mütedeyyin, daha muhafazakar örneğin. Bu insanlarla sadece sosyal demokrat bir dille konuşamazsınız. CHP'nin bu kesimlerin kültürel diline hakim olması lazım. CHP böyle bir kültürel dile ulaşabilir mi? Şüphelerim var.

'MİLLİYETÇİ-MUKADDESATÇI SİYASİ KRİZ YAŞANMALI'

Siyaset Bilimci, Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Yazar-Yayıncı Ömer Laçiner: Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu:

CHP'nin ulaştığı yüzde 25'lik sınırı geçebilmesi için gerekli olan halk nezdindeki ideolojik sınırı aşması şu aşamada mümkün değil. Türkiye'de çok ciddi bir muhafazakar ve milliyet- çi-mukaddesatçı kümelenmesi var. Bu kitle büyük ölçüde ne olursa olsun oyunu değiştirmeyeceğini söylüyor. Sol ve merkez oylar yüzde 40 civarında. Buradan 25'i kadarını CHP alıyor. Bunun üstüne çıkması çok şaşırtıcı olur. Çıkabilmesi için milliyetçi-mukaddesatçı düşüncede siyasi bir krizin yaşanması lazım.

'FARKLI TOPLUM KESİMLERİNDEN OY ALMASI ZAMAN ALACAKTIR'

Siyaset Bilimci Prof. Dr. Binnaz Toprak:

CHP'nin yenilenmesini elbette ki onaylıyorum. Ben zaten kamuoyunda CHP içerisindeki yenilikçi olarak bilinen gruptaydım. Türkiye, İslam coğrafyasında bu kadar farklı bir konumda olmasını Cumhuriyet reformlarına borçlu. 1920'lerin dünyasının "Altı Ok" ideolojisiyle bugü- nün dünyasını yönetemezsiniz. CHP'nin yeni söylemleri içten benimsemesi ve bir kitle partisi olması lazım. CHP'nin bu kutuplaşma ortamında farklı toplum kesimlerinden oy alması zaman alacaktır. CHP'nin dine yaklaşımı konusunda çizilen gerçek dışı imajı yıkmak da kolay değil.

'CHP DENEDİ DENEDİ TUTMADI'

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Raşit Kaya:

CHP'de epeydir muhafazakar oyları bölebilmek için muhafazakar bir tutumla yaklaşılarak AK Parti'nin oylarını bir şekilde artırmasını engelleyecekleri, hatta geriletecekleri varsayımı denendi, denedi ve tutmadı. Denenmiş ve başarısız olmuş bir durumun doğru olarak kabul edilmesi mümkün olamaz. Türkiye'de çok derin ve çok uzun zamandan bu yana, AK Parti'den bile önce başlamış derin bir yapısal bunalım var. Böyle ani küçük olaylara bakarak genel değerlendirmeler yerine büyük tabloyu hiç göz önünden ayırmaksızın değerlendirme yapmak lazım.

'SOL PARTİ KİMLİĞİ TUTMADI, ÇARŞAF AÇILIMI KOMİK OLDU'

Uludağ Üniversitesi Siyaset ve Sosyal Bilimler Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Yaşar Sarıbay:

CHP'nin bir kanada ağırlık vermesi, gelecek seçimde oy artırmayı garanti etmez. Bu yaşanan CHP içindeki bir kimlik bunalımıdır. CHP, bunu uzun süredir yaşıyor. Kendine sol parti kimliğini uygun gördü. Bu tutmadı. İktidardaki muhafazakar partinin oylarını alabilmek için çarşaf, rozet açılımı yaptılar, komik duruma düştüler. CHP'nin muhafazarlara yaklaşımını çok yapay bir şey olarak görüyorum. CHP'nin içinden çıkacak başka bir parti, başka bir kimlikle devam etmek doğru olabilir.

'MAKYAJ TEDBİRLERİ CHP'Yİ DÜZELTMEZ'

Yazar-Yayıncı Ömer Laçiner:

Bu bir yaklaşım sorunudur. CHP, sosyal demokrat bir parti olmak istiyorsa, 'müşteri' aramaktan önce kendi kimliği hakkında netleşmelidir. İnsanların kişiliklerine ve bu kişilikler üzerinden taleplerine, ontolojik, iktisadi veya sosyal taleplerine bir karşılık vermeliler. CHP şu anda, Türkiye toplumunun değişik kesimlerine bir şey söylemeyen, pörsümüş bir Kemalizm'in, sosyal demokrasi kırıntılarının, ya da 'Hadi dine de biraz hürmetkar görünelim' gibi makyaj tedbirlerinin düzeltebileceği bir parti değildir.