Türkiye yaşlanıyor!

TÜLİN AÇIKBAŞ - GENÇ KALMANIN SIRLARI (1)

Tıp ve teknolojideki yenilikler, refah düzeyinin artması ve farkındalık sayesinde Türkiye'de yaşam süreleri her yıl uzuyor. Buna paralel olarak yaşlı nüfusu da yükseliyor.

TÜİK'in 'İstatistiklerle Yaşlılar, 2015' adlı araştırmasının sonuçlarına göre, Türkiye'de 6 milyon 495 bin 239 yaşlı (65 ve üzeri) var. Bu rakam, toplam nüfusun yüzde 8.2'sine denk geliyor. Bu oran geçen sene yüzde 8'di. Yaşlı nüfusun yüzde 43.8'ini erkekler, yüzde 56.2'sini kadınlar oluşturuyor.

En yaşlı il Sinop

Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il yüzde 18'le Sinop oldu. Bunu Kastamonu ve Çankırı izlİyor. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu illerse Hakkari ve Şırnak.

Yaşlı nüfusun yüzde 0.1'ini oluşturan 100 yaş ve üzerindeki yaşlı sayısı, 5 bin 293 olarak belirlendi. Bunlardan 675'i İstanbul, 236'sı İzmir ve 234'ü Ankara'da yaşıyor.

Neydi, ne oldu?

Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. İsmail Tufan, 15 yıl önce başladığı ve 2023'te bitmesi planlanan büyük bir proje için çalışmalar yapıyor. Türkiye Gerontoloji (yaşlanma bilimi) Atlası (GEROATLAS) araştırması için Türkiye'yi karış karış gezen Tufan'dan değerli bilgiler edindik. Buna göre;

Türkiye'de 1950 yılında doğan birinin yaşam beklentisi 45 yıl civarındaydı. Ancak yaşam süresi cumhuriyetin ilk dönemlerinden itibaren uzamaya başladı. 1960-2002 arasındaki demografik gelişmelere bakıldığında, 60 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 57 oranında arttığı görüldü. 80 yaş ve üzeri nüfus sayısı da yüzde 266 çoğaldı. Bugünse doğumda beklenen yaşam süresi, ortalama 76'ya ulaştı. Erkeklerde 73, kadınlardaysa 79 yıldan bahsedebiliriz.

Demografik gelişmeleri dikkate alırsak, 30-40 yıl sonra 100 yaşındaki birey sayısında patlama olacağını söylemek mümkün. Nüfus piramidinin tepesinde beklenen patlamanın örnekleri, geleneksel beslenme adetleri devam eden, köy ve kasabalarda yaşayan insanlardan oluşacak. Ordu'nun Gölköy'ü, Aydın'ın Bozdoğan'ı, İzmir'in Karaburun'u, Sivas'ın Doğanaşar'ı, Sinop'un Derze'si 100 yaş ve üzerindeki kişilerin öne çıkacağı yerlere aday gösteriliyor.

Obez yaşlılar arttı

Türkiye sağlık Araştırması sonuçlarına göreyse 2008 yılında obez yaşlıların oranı 23.1'ken bu oran yüzde 26.2'ye yükseldi. Kadınların erkeklere oranla daha obez olduğu ortaya çıktı. Ölüm nedeni istatistiklerine bakıldığında yaşlıların yüzde 46.7'si dolaşım sistemi hastalıklarından hayatını kaybetti. Bunu iyi huylu ve kötü huylu tümörlerle solunum sistemi rahatsızlıkları takip ediyor.

Mutluyum diyen azaldı

Yaşam Memnuniyeti Araştırması'nda mutlu olduğunu belirten yaşlı bireylerin oranı geçen yıl 62.8'ken bu yıl, yüzde 56.8 oldu. Mutluluk kaynakları arasında aile ilk sırada yer alıyor.

Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçları da şöyle diyor: Genel sağlık durumunu değerlendiren 65 yaş ve üzeri fertlerden yüzde 0.7'si sağlık durumunu çok iyi, yüzde 17.8'i iyi, yüzde 39.1'i ise ne iyi ne kötü olarak değerlendirdi. Sağlık durumunu kötü olarak değerlendirenlerin oranı yüzde 35.7 iken, çok kötü diyenlerin oranı yüzde 6.8.

Yaşlı olmak ne hissettiriyor?

Uzmanlar, 65 yaş ve üzeri kişilerde yalnız kalma ve ölüm korkusunun yoğun olduğunu söylüyor. Bu duygulardan kurtulmanın yoluysa sosyalleşmekten geçiyor. Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Polikliniği'nden Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, "Psiko-sosyal desteğin sağlandığı huzurevi gibi ortamlar yaşlıların hayat kalitesini artırırken onları yaşlılık psikolojisinden uzaklaştırıyor" dedi. Elçi, "Yaşlanma sürecinde kişinin psikolojisinde de değişimler oluyor. Hafızanın zayıflaması, öğrenme sürecinin yavaşlaması başlıca nörolojik etkiler. Geçmişe dair suçluluk hissetmek, yakınları kaybetmenin ardından gelen yalnızlık ve ölüm korkusu temel psikolojik sorunlar olarak önümüze çıkıyor. Bu duygulara eklenen terk edilme korkusu kişiyi ağır depresyonun içine çekiyor" dedi.

Dünyada durum

Dünyada en yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla Monako (yüzde 30.4), Japonya (26.6) ve Almanya (yüze 21.5. Türkiye bu sıralamada 167 ülke arasında 66'ncı sırada.

Rakamlar ne diyor?

- Türkiye'de 1935 yılında Türkiye nüfusunun 628 bin 41'i 65 yaş üstü bireyler oluşturuyordu. Günümüzdeyse nüfusun yüzde 7.5'i yani 5 milyon 682 bini geriatrik yaş grubunda yer alıyor.

- Çalışma çağındaki her 100 kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden 'yaşlı bağımlılık oranı', 2014'te yüzde 11.8'ken, 2015 yılında yüzde 12.2'ye yükseldi.

- Ülkemizdeki 65 yaş üzeri nüfusun 2023 yılında yüzde 10.2, 2050 yılında yüzde 20.8 ve 2075 yılında ise yüzde 27.7'ye yükseleceği tahmin ediliyor.

- Ülkemizde 65 yaş ve üzeri grubun yüzde 90'ında 1, yüzde 35'inde 2, yüzde 23'ünde 3, yüzde 15'inde 4 ve daha fazla kronik sağlık sorunu olduğu tahmin ediliyor.

- 2023'te yaşlı sayısının 8.6 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu rakamın nüfus genelinde oranı, yüzde 10.2'ye yükselecek.