Milyonlarca vergi müfettişine iş bıraktırılıyor
"Milyonlarca vergi müfettişi var mı ki iş bıraktırılsın" diye düşüneceksiniz. Evet var. Maaşlı çalışan herkes vergi müfettişi. Her çalışan, yaptığı harcamaların belli bir yüzdesini (yüzde 4-8) ertesi yıl iade alabilmek için alışverişlerinde fiş topluyor. Satış yapıp da fiş vermeyen olursa bizzat fişlerinin kesilmesini isteyerek kayıtdışını engelliyor. Alışveriş yaptıkları işletmelerin satış beyanlarını artırarak devletin kasasına kendi aldıkları iadeden çok daha fazlasını vergi olarak kazandırıyor. Çalışanların iade aldığı vergi, Gelir Vergisi iken fiş kesilmekle Gelir/Kurumlar Vergisi'ne ek olarak KDV'nin de kayıtdışına çıkması engelleniyor. Üstelik devletten maaş da almıyorlar. Devlete tek maliyeti aldığı vergi iadesi. İade edilen vergi de zaten, çalışanın bir önceki yıl maaşından kesilen Gelir Vergisi'nden daha düşük bir oranda. Çalışanın ödediği Gelir Vergisi'nin oranı yüzde 15 ile 35 arasında değişirken iade aldığı verginin oranı ise topladığı fiş/faturaların yüzde 8'inden başlayıp yüzde 4'üne kadar düşüyor.
Artık fiş toplama ve vergi iadesi sistemi kaldırılıyor. Dolayısıyla milyonlarca çalışanın sistemi kontrol görevi de bitiyor. Geçen yıl emeklilere iş bıraktırılmıştı. 2007'den itibaren ise çalışanlara...
Yeni sistemde çalışanların maaşı artacak mı
Vergi iadesinin yerine ?En az geçim indirimi? gelecek. Net maaş üzerinden işvereniyle anlaşan çalışanlara bir avantaj getirmeyeceği kesin. Net maaşla çalışanlar vergi iade ödemesi alamayacaklar, buna karşılık özel gider indiriminden dolayı ellerine geçen net maaş da değişmeyecek. Brüt maaşla çalışanlarda ise en az geçim indirimi tutarının ne olacağı kesinleştikten sonra kişilerin mevcut duruma göre avantajlı olup olmadıkları ortaya çıkacak.
İşverenler de teftiş yapıyor
Çalışanların yanında işverenler de vergi müfettişliği yapıyor ayrıca. Çalışanlarının iade almak için hazırladıkları zarfları kontrol etmekle yükümlüler.
İşverenler kendisine teslim edilen belgelerin matematiksel ve usule yönelik kontrollerini yaptıktan sonra personele nakit iadeyi yapan kişiler. Yani hem olası hatalardan ve sahteciliklerden dolayı ağır sorumluluk altına giriyorlar hem de tüm operasyonel işlemleri bizzat yapıyorlar. İşverenler arasında iç bünyelerinde kontrolü yetiştiremeyeceklerini düşünüp, gazetelere ilan vererek ?dönemsel vergi iade kontrol elemanı? istihdam edenleri de var.
İşverenler, kendilerine teslim edilen fişleri zamanaşımı süresince, istenildiğinde sunulmak üzere saklamak da zorunda. İşçi sayılarının çokluğuna paralel olarak arşivlemenin zorluğunu siz düşünün. Tüm bu kontrol ve işlemlerin maliyeti işverene ait.
Şirket içi birimlerde yapılan denetimler sonucunda sahte belgelere ilişkin Maliye'ye çok sayıda ihbar gidiyordu. Maliye, her yıl vergi iade kontrolleri sonucu gelen ihbarlarla nayloncu şebekeleri sistemden ayıklıyordu.
Vergi iadesi, kira gelirlerinde de kayıtdışını azaltıyordu. Çalışanlar, ödedikleri kiraları vergi iade zarflarına yazıyordu. Kira geliri elde edip de daha önce beyanname vermeyen ev sahipleri, bu yolla kendilerini beyanname vermek zorunda hissediyorlardı.
Düşünüldüğünde vergi iadesinin kaldırılmasından kazançlı çıkacak işverenler. Vergi iadesinin hukuki sorumluluğu, operasyonel yükü ve zarfların arşivlenmesinden kurtulacaklar. Yerine getirilmesi düşünülen en az geçim indirimi yoluyla işçilik vergi-maliyetleri azalacak. (Net ücretten maaş ödüyorsa.)
Kanaatimce kaldırmak bir yana, vergi iade uygulamasının kapsamı genişlemeli. Geçersiz kalemler olan mobilya, elektronik eşya, zücaciye, parfümeri vb. harcamaların da vergi iadesine konu edilebilmesi lazım. Sadece lüks tüketim malları için daha düşük oranlarda vergi iadesi yapılabilir.
Vergi iadesinin kaldırılması ile oluşacak kayıpların en az geçim indirimi ile sağlanacak kazançlardan daha fazla olacağını düşünüyorum.
Çalışanlarda vergi iadesinin kesinkes kaldırılması düşünülüyorsa da tüketicilerin alışverişlerinde fiş toplamaya teşvik edici araçların da (Kazı kazan vb.) aynı zamanda uygulamaya geçirilmesi lazım.
BİLGİNİZ OLSUN
Birden fazla eve tek vergi iadesi
Maliye, birden fazla eve kira ödeseniz bile yalnızca birisini vergi iadesinde kabul ediyor.
Medeni Kanun'a göre bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olması mümkün değildir. Fiili olarak ikamet ettiğiniz tek bir konuta ait yıllık kira bedelini vergi indiriminde kullanmanız mümkündür. (İst. Vergi Daire Başkanlığı 28/2/2006 tarih, GVK/2914 Sayılı Özelge)
DR. PARA NOYAK
Çek/Senet bedellerinin kasanıza girdiğinden emin misiniz
Portföyünüzden tahsil için çıkan çek/senedin izi kaybolabilir, sistemdeki boşluklar suiistimale imkân verebilir. Portföyünüzden bankaya tahsile/takasa verilen çek/senetlere göre elden tahsil ettiğiniz çek/senette risk daha yüksektir. Portföyünüzde hareket gören çek/senet adedinin sayısındaki artışla beraber riskler daha da artmaktadır.
Portföyünüzden elden tahsil amacıyla çıkan çek/senet bedelinin kasa/banka hesabınıza girmesi gerekir. Portföyden çıkmasına rağmen o çek/senede ilişkin kasa/banka hesabı hareket görmemişse suiistimal var demektir. Portföyünüzden çıkan çek/senet değerleri ile karşılığında kasa veya banka hesabına giriş değerleri uyumlu ve kontrolünüz altında mı?
İşletmenizde bu risklerin kontrol altında olduğunu test etmenizde fayda var