Kredi veya kart isteyen müşterinin sicili anında on-line izlenebilecek
BDDK şu anda dar bir alanda kullanılabilen on-line izlemenin çapını büyütecek. Böylece kredi kartı borcunu ödeyemeyen ancak başka bir bankadan yeni kart başvurusu yapan bir kişinin durumu tüm bankalardan anında görülebilecek.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), son aylarda takibe düşme oranı artmaya başlayan kredi kartlarına yönelik iki önemli düzenleme yapmaya hazırlanıyor. Bu kapsamda, bankaların kredi kartı limitlerini, müşterinin kısa mesaj veya 444'lü hatlar üzerinden verdiği onayla artırmasının önüne geçilecek. İkinci olarak da, Kredi Kayıt Bürosu'nda kurulacak sistemle, bankalar kendisinden kredi kartı talep edenlerin; diğer kredi kartı ve kredi kullanımına ilişkin bilgilerini on-line izleyebilecek. Böylece ödeyebileceğinden
fazla kredi kartı harcaması yapan veya diğer kartlarında sorun yaşama ihtimali bulunan müşterilerin, başka bankalardan yeni kredi kartı alabilmesi imkânı ortadan kaldırılacak.
Son haftalarda bankaların, müşterilerin kredi kart limitlerini kısa mesaj (SMS) göndererek veya 444'lü hatlar üzerinden yükseltmeye çalıştığı öğrenildi. Kısa mesajda veya 444'lü hatlardaki sesli mesajda banka, müşterisine; kredi kartı limitinin artırıldığını ve bunu onaylaması halinde verilen numaraya "evet" mesajı atılması veya teklif 444'lü hatla yapılıyorsa kabul için 1, ret için 0 tuşuna basılmasını istiyor. Böylece yeni Kredi Kartları Yasası'nın müşterinin onayı alınmadan limitin artırılamayacağına ilişkin şart yerine getirilmeye çalışılıyor. Eski uygulamada bankalar, hiçbir izin veya onay almadan müşterisinin kredi kartı limitini artırabiliyordu.
Bankalar boşluktan yararlanıyor
Yaşanan bu gelişmeler üzerine harekete geçen BDDK, limit artırımının pratikte nasıl yapılacağını gelecek ay yayımlayacağı bir yönetmelikle açıklayacak. BDDK yetkilileri, yeni çıkarılan Kredi Kartları Yasası'nda müşterinin limitinin ancak onay alınmasının ardından artırılabileceği hükmü bulunduğunu, ancak bunun şartlarının ayrıntıları ile tam belli olmadığı için bankaların bu boşluktan yararlanarak kısa mesaj ve 444'lü hatlarla artırım yoluna gittiğini bildirdiler. Yönetmelik çıkıncaya kadar bankaların bu boşluğu kullanabileceğini anlatan BDDK yetkilileri, yönetmelikle kredi kartı limitlerinin nasıl artırılabileceğine açıklık getirileceğini söylediler. SMS veya 444'lü telefonla limit artırılmasının artırıma onay vermek olarak kabul edilip edilmeyeceğini tartışan yetkililer, bu yolun yönetmelikle kapatılmasının planlandığını ancak son kararın Kurul tarafından verileceğini söylediler.
Yetkililer, şu anda limitin nasıl artırılacağı konusunda hâlâ sektörle görüşmelerin sürdüğünü belirterek, BDDK'nın "genel artırım yapılması" ilkesine kesinlikle karşı olduğunu belirttiler. Yani bir banka tüm müşterilerinin limitlerini aynı oranda artıramayacak. Ayrıca bir müşterisi ile sözleşme imzalarken, her yıl limitin diyelim ki yüzde 10 artırılmasına ilişkin bir onay isteyemeyecek. Ancak o müşterinin harcamasının takip edilmesi ve buna göre bir limit belirlenmesi gündeme getirilecek.
Kefillerin durumu da düzenleniyor
Yönetmelikle kredi kartı kefilinin durumuna da açıklık getirilecek. Kefilin yazılı onayı olmadığı sürece, sorumluluğunun ilk sözleşme yapılırken belirlenen limit üzerinden geçerli olacağı belirtildi. Yani daha sonra yapılan limit artışlarını kefil imzalamadığı sürece, ona ek sorumluluk getirmeyecek.
Ayrıca, özellikle kuyumcularda yapılan işlemlerle kişilerin nakit çekim gerçekleştirmelerine de önlem getirilecek. Kişiler kuyumcudan altın almış gibi yapıp, belli bir komisyon üzerinden para çekiyorlar. Ya da iki esnaf kendi arasında alışveriş yapmış gibi göstererek nakit çekebiliyor. Bu işlemlere yasada düzenleme getirildiğini anlatan yetkililer, yönetmelikte de hangi işlemlerin hangi şartlar altında nakit çekime gireceğinin açıklanacağını söylediler. Örneğin esnafların kendi arasında yaptığı işlemin aslında nakit çekime girdiği belirtildi. Ancak bunun tutanakla ispatlanması gerektiği de vurgulandı.
Kart taleplerine anı anına izleme
BDDK ayrıca, kurulacak on-line sistemle bir kişinin kredi kartı limit bilgileri, ödeme trendi, tüketici kredisi alıp almadığı gibi bilgileri de anlık olarak izlenebilir duruma getirecek. Böylece kredi kartı borcunu ödeyemeyen ancak başka bir bankadan yeni kart başvurusu yapan bir kişinin durumu sistemden anında görülebilecek. Gelecek hafta İstanbul'da yapılacak bir toplantı ile Kredi Kayıt Bürosu'nun on-line sisteme geçişi için son hazırlıklar da gözden geçirilecek. Bu sistemle kredi kartı sahiplerinin bütün işlemleri takip edilebilecek. Bu sistem şu anda da işliyor. Ancak kredi kartını ödeyemeyen bir müşteri, gidip birkaç gün içinde başka bir bankadan kredi kartı ya da kredi başvurusu yaptığında, diğer banka yeni kart ya da kredi vereceği müşterinin son durumunu göremiyor. Söz konusu bilginin gelmesi 1 ayı bulabiliyor. Bu arada yeni kredi kartı ya da krediyi onaylamış oluyor. Yeni sistemle bu zaman boşluğu kapatılmış olacak. On-line sistemde bir müşterinin 5 tane kredi kartı varsa, toplam limitinin ne kadarını kullandığı görülebilecek. Yani müşterilerin ödeme kabiliyetinden riskine kadar tüm gelişmeler anında takip edilebilecek.
Telefonuma kart mesajı geliyor
BDDK Başkanı Tevfik Bilgin Referans'a verdiği özel röportajda, bankaların halkın zayıf yanlarını çok iyi yakaladıklarını ileri sürerek "Benim cep telefonuma bile devamlı mesaj geliyor. Bende kredi kartı olmayan bile olmayan bu bankalardan gelen mesajlarda, 24-36 ay vade olduğu belirtiliyor, avantajları anlatılıyor" demişti.
Bilgin kredi kartı sorununun çözülmesi için kullanıcıların bilinçlenmesinin yanı sıra bankaların da daha fazla sosyal sorumluluk bilinciyle hareket etmeleri gerektiğini vurgulayarak "Eğer halkımız kredi kartı kullanımı konusunda bilinçlenmezse biz her yıl yeni bir kanun çıkarsak da bu sorunun önüne geçemeyiz" diye konuşmuştu.