Yatırım ve büyüme için güvenlik şart

Mithat Yurdakul - Şanghay

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, "Ekonomik veya ticari büyüme veya yatırım artışını, çok temel bir bileşen olmadan elde etmemiz mümkün değildir: Bu da dünya barışı ve güvenliğidir" dedi.

Çin'de düzenlenen G20 Ticaret Bakanları Toplantısı'nda konuşan Zeybekci, "Maalesef küresel ekonomik büyümedeki istikrarsızlık devam ediyor ve beklentilerimizin gerisinde kalıyor. Uluslararası ticari büyüme ve doğrudan yabancı yatırım akışları da bu olumsuz gidişattan kötü yönde etkileniyor. Dünya bugün karmaşık bir dönemden geçiyor. Halihazırda 3 milyonu Türkiye'de bulunan 5 milyondan fazla ümitsiz Suriyeli mülteciyi göz ardı edemeyiz" dedi.

'Türkiye büyüyor'

Türkiye'nin birçok gelişmiş ve gelişme yolundaki ülkeyi geride bırakarak, 2015 yılında yüzde 4 ve 2016 yılının ilk çeyreğinde yüzde 4.8 oranında büyüdüğünü kaydeden Zeybekci, şunları söyledi:

"Ancak, küresel seviyede, aynı cesaret verici yansımayı yakalayamadık. Eğer dengeli, güçlü ve sürdürülebilir bir büyüme istiyorsak, yatırımlarımızı artırmalı ve yeni istihdam olanakları yaratmalıyız. Ticareti hem ikili, hem de çok taraflı inisiyatifler aracılığıyla kolaylaştırmalıyız. Özellikle KOBİ'lerimiz için ticaret finansmanı mekanizmalarına erişimi sağlamalıyız. Geçen yıl küresel ticaretteki yavaşlamanın sebeplerini ve sonuçlarını analiz ettik. Hem döngüsel, hem yapısal faktörlerin küresel ticarette yavaşlamaya yol açtığını gördük. Netice itibariyle de bu kötüye gidişin üstesinden gelebilecek daha derin ve kapsamlı politikalar geliştirme konusunda birlikte çalışmaya karar verdik."

'16.6 milyar $ yabancı sermaye çektik'

G20 Ticaret Bakanları Toplantısı'nın ilk gün kapanış oturumunda, "Küresel Ticaretin Canlandırılması ve Küresel Yatırım Politikası İşbirliği ve Eşgüdümü" başlıklı bir konuşma daha yapan Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, hem ticaret, hem de yatırım akışındaki küresel yavaşlamanın olumsuz etkilerinin hissedilmeye devam ettiğinin altını çizdi.

'Hizmet ticaretini artırmak önemli'

Zeybekci, "Strateji, küresel ticaretteki sürdürülebilir büyümenin sağlanması için önemli politika eylemleri ortaya koymaktadır. Somut politika eylemleri arasında, Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması'nın hızlıca uygulanması vasıtasıyla, ticaret maliyetlerinin düşürülmesi, ticaret finansmanının geliştirilmesi ve gelişme yolundaki ülkelerin küresel değer zincirlerine katılımında önemli bir faktör olan hizmet ticaretinin artırılmasına büyük önem atfetmekteyiz" dedi.

Yılda ortalama 12.7 milyar dolar

Zeybekci, "Türkiye, son 13 yılda sergilediği çarpıcı performansıyla küresel doğrudan yatırım akımlarının önemli iştirakçilerinden biri haline gelmiştir. Yerli ve yabancı yatırımcılara eşit muamele esasına dayanan liberal bir yatırım rejimiyle Türkiye, bu süreçte yıllık ortalama 12.7 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım çekmiştir. Bu rakam 2015'te, devam eden bölgesel gerilimlere rağmen, 16.6 milyar dolara yükselmiştir" dedi.

'Bölgesel anlaşmalar katılıma açık yapıda olmalı'

G20 üyeleri tarafından gelecek dönemde yapılacak olan bölgesel ticaret anlaşmalarının (BTA) katılıma açık olması, genişleme ve gözden geçirmeye ilişkin hükümler içermesini desteklediklerini belirten Zeybekci, diğer uluslararası örgütlerle birlikte DTÖ'nün, bu anlaşmalara ilişkin gerçekçi inceleme ve kapsamlı analizler yapmasını da çok önemli bulduklarını vurguladı.

'G20 liderlik etmeli'

"G20, Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşmasının (TFA) onaylanma ve uygulanma sürecinde liderlik vazifesini üstlenmelidir" diye konuşan Zeybekci, "TFA'nın uygulanması, ticaret yapmanın maliyetlerini azaltarak, G20'nin küresel büyümeyi olağan seyrin üzerine çıkarma nihai hedefine destek olacaktır" ifadesini kullandı. Zeybekci, Türkiye'nin TFA'nın onaylama sürecini tamamladığını ve tüm G20 üyelerinin de mümkün olduğunca en kısa sürede iç onay sürecini tamamlamasını beklediğini kaydetti.

Bakan Zeybekci, Cenevre'de çok taraflı ticaret müzakerelerinin nasıl ilerletilebileceğine ilişkin danışmaların devam ettiğini hatırlatarak, "G20'nin DTÖ müzakere gündemini belirliyor gibi bir konumda olmaması gerekmekle birlikte, G20 ülkeleri tarafından sürece ivme kazandıracak öncü bir rolü sonuna kadar destekliyoruz" diye konuştu.

'Kritik bir hamle'

"Yeni konular ve ortak çıkar konuları için, Türkiye'nin prensip olarak, ticaretin geleceğini belirlemede öneme sahip tüm konuları çalışmaya açık olduğunun" altını çizen Bakan Zeybekci, "Bu konuların, çok taraflı ticaret gündemine getirilmesinin tüm DTÖ üyelerinin kabulünü gerektiren kritik bir hamle olacağına inanıyoruz" ifadesini kullandı.

E-ticarete teşvik

Bakan Zeybekci, "E-ticaretin geliştirilmesinin teşvik edilmesi stratejinin önemli bileşenlerinden birisidir. E-ticaretin küresel ticaretin artırılmasını sağlayacak potansiyel bir araç olduğu bilinciyle G20'nin bu konudaki tartışmaları ve işbirliğini derinleştirmesinde yarar vardır" diye konuştu.

'Ticarette yeni bloklar olmasın'

Bakan Zeybekci, "Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) G20 ticaret önlemlerine ilişkin yeni Ticaret Gözetim Raporu, İstanbul'da yaptığımız toplantıyla tam olarak örtüşecek şekilde, G20 ülkelerinin korumacılığı azaltma çabasının gerilediğine işaret ediyor. Rapor, ticareti kısıtlayıcı önlemlerin artmakla kalmayıp yeni ticaret engellerinin ortaya çıktığını da ifade ediyor" dedi.

Korumacılığa dikkat

Zeybekci, G20'nin, ticaret ve yatırım korumacılığına karşı durmaya devam ettiğini vurgularken, "Ancak bununla birlikte, ortaklarımızı olumsuz etkileme potansiyeline sahip pazarı bozucu iç politikalardan da kaçınmalıyız. Daha güçlü bir çok taraflı ticaret sistemi için yapmış olduğumuz ikili ve bölgesel ticaret anlaşmalarının, DTÖ kural ve hükümlerine uygunluğundan ve sisteme katkı sağladığından emin olmalıyız" uyarısında bulundu. Zeybekci, çok taraflı ticaret müzakerelerinde daha az kural koyulmakta olduğu, Hizmet Ticareti Anlaşması ve Çevresel Ürünler Anlaşması müzakereleri gibi çok taraflı sürecin dışında kalan anlaşmaların kural koymada daha büyük bir öneme sahip olduğunu kaydetti.

Şeffaflık çağrısı

Zeybekci, "Bu anlaşmaların, dışarıda kalan ülkelerin aleyhinde olacak şekilde, dünya ticaretini farklı bloklara bölmesine izin verilmemesi" çağrısını yaparak, anlaşmaların şeffaf, kapsayıcı ve DTÖ kuralları ile uyumlu olması gerektiğine işaret etti.