Anayasa değişiklik paketi Meclise sunuldu
AK Parti'li 198 milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlığı'na verilen Anayasa
değişikliği teklifi, Anayasa'nın 10 maddesinde değişiklik yapılmasını içeriyor.Ölüm
cezası, Anayasa'dan tamamen çıkarılıyor.
Teklifin gerekçesinde, Türkiye'nin, ''İnsan Haklarını ve Temel Özgürlüklerini
Koruma Avrupa Sözleşmesi'nin Ek 13 Numaralı Protokolü''nü imzaladığı belirtilerek,
dünyada gelişen yeni demokratik açılımlara uyum sağlanması ve bu açılıma uygun
bir şekilde temel hak ve hürriyetlerin evrensel düzeyde kabul edilmiş standart
ve normlar ile AB kriterleri seviyesine çıkarılması nedeniyle Anayasa'da değişikliğe
gidildiği kaydedildi.
Teklif, Anayasa'nın 10, 15, 17, 30, 38, 87, 90, 131, 143 ve 160. maddelerinde
değişiklik içeriyor. Teklif, Anayasa'nın ''kanun önünde eşitlik'' başlıklı 10.
maddesine, ''kadın ve erkek, eşit haklara sahiptir'' ibaresinin eklenmesini
öngörüyor.
ÖLÜM CEZASI
Teklifle ölüm cezası, Anayasa'dan tamamen çıkarılıyor. Bu amaçla, Anayasa'da
ölüm cezasına atıf yapan bütün maddelerde değişiklik yapılıyor ve ''ölüm cezası''
ibaresi maddelerden çıkarılıyor.
13 numaralı ek protokolün idam cezasını tamamen kaldırmasını öngörmesi nedeniyle
''...ölüm cezasının infazı'' ile ilgili ibare, ''Temel hak ve hürriyetlerin
kullanılmasının durdurulması'' başlıklı 15. maddeden çıkarılıyor.
Ölüm cezasının kaldırılması nedeniyle ''kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi
varlığı''nı düzenleyen 17. maddede de değişikliğe gidiliyor. Öngörülen değişiklik
uyarınca, ''meşru müdafaa hali, yakalama ve tutuklama kararlarının yerine getirilmesi,
bir tutuklu veya hükümlünün kaçmasının önlenmesi, bir yakalanma veya isyanın
bastırılması sırasında silah kullanılmasına kanunun cevaz verdiği zorunlu durumlarda
meydana gelen öldürme fiilleri'', ''herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını
koruma ve geliştirme hakkına sahiptir'' hükmünün dışında bırakılıyor.
''Suç ve cezalara ilişkin esaslar'' başlıklı 38. maddede de ''genel müsadere
cezası verilemez'' hükmü, ''ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez''
şeklinde değiştiriliyor. Ayrıca, bu maddenin ''vatandaş suç sebebiyle yabancı
bir ülkeye geri verilemez'' ibaresi yerine, ''Uluslararası Ceza Divanı'na taraf
olmanın getirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere vatandaş suç sebebiyle yabancı
bir ülkeye geri verilemez'' ibaresi konuluyor.
TBMM'nin görev ve yetkilerini düzenleyen 87. maddede de ''mahkemelerce verilip
kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesi...'' ibaresi maddeden çıkarılıyor.
ULUSLARARASI ANDLAŞMALAR...
Anayasa'nın ''basın araçlarının korunması'' başlıkla 30. maddesi yeniden düzenleniyor.
Kanuna uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileri
ile basın araçları, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemeyecek
veya işletilmekten alıkonulamayacak. ''Uluslararası andlaşmaları uygun bulma'''yı
düzenleyen 90. maddede yapılan değişiklikle, usulüne göre yürürlüğe konulmuş
temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalar ile kanunların
aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası
andlaşma hükümleri esas alınacak.
YÖK'TE ASKER ÜYE ÇIKARILIYOR
Genelkurmay Başkanlığı'nın YÖK'e temsilci vermesine son veriliyor.
''Yükseköğretim üst kuruluşları'' başlıklı 131. maddede öngörülen değişiklikle,
Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler ve Bakanlar Kurulunca seçilen ve sayıları,
nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasında rektörlük
ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek suretiyle
Cumhurbaşkanı'nca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanınca doğrudan doğruya seçilen
üyelerden kurulacak.
DGM'LER KALDIRILIYOR
Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) kaldırılıyor. Bu mahkemelerin kuruluşuna ilişkin
143. madde, yürürlükten kaldırılıyor.
Sayıştay ile ilgili 160. maddede de değişiklik yapılıyor. Bu maddedeki, ''Silahlı
kuvvetler elinde bulunan devlet mallarının TBMM adına denetlenmesi usulleri,
milli savunma hizmetlerinin gerektirdiği gizlilik esasına uygun olarak kanunla
düzenlenir'' hükmü çıkarılıyor. Buna göre, Sayıştay Silahlı Kuvvetler elindeki
devlet mallarını TBMM adına denetleyecek.
aa