Sizin kalbiniz hangi sporu seviyor?

Spor yararlı ama hangisini yapacağınızı bilmiyorsanız trajik sonuçlara yol açabilirsiniz. Spor müsabakalarında meydana gelen ani ölümler de bunun göstergesi. Spordan maksimum fayda sağlamak istiyorsanız kendinizi deli gibi yormanıza gerek yok. Hafif tempolu egzersizler hem iyi çalışan bir bünyeye hem de sağlıklı bir kalbe sahip olmanızı sağlar. Kalp açısından riskiniz varsa ve bugüne kadar herhangi bir sporla uğraşmamışsanız mutlaka doktorunuza danıştıktan sonra başlayın. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Giray Kabakçı, düzenli egzersizin yararlarını anlatırken, "Kalbinizi, akciğerlerinizi, kemiklerinizi ve kaslarınızı güçlendirir. Enerjinizi artırır ve güçlendirir. Kilonuzu ve kan basıncınızı kontrol etmenize yardımcı olur. Stresle başa çıkmanızı sağlar. Böylece daha iyi uyursunuz" diyor.

Kalp sağlığı için sporun önemi nedir?

Sporun düzenli yapıldığı takdirde kalp sağlığı açısından yararlı etkileri olduğu gösterilmiştir. Kilo kaybını sağlaması, kan basıncı kontrolünü kolaylaştırması, diyabette kan şekeri kontrolünü iyileştirmesi, kan lipidlerini olumlu olarak etkilemesi kalp-damar sağlığı açısından yararlı etkilerdir. Yani düzenli egzersiz sizi şu risklere karşı korur: Kalp hastalıkları ve kalp krizi, yüksek kan basıncı, kötü kolesterol yüksekliği ve iyi kolesterolün düşüklüğü, kilo fazlalığı ve şişmanlık, şeker hastalığı.

Düzenli egzersizin başka ne yararı var?

Egzersiz, kalbinizi, akciğerlerinizi, kemiklerinizi ve kaslarınızı güçlendirir. Enerjinizi artırır, kilonuzu ve kan basıncınızı kontrol etmenize yardımcı olur. Stresle başa çıkmanızı, daha rahat uyumanızı sağlar. Daha iyi görünür, kendinizi daha iyi hissedersiniz.

Özellikle kalp açısından risk altında bulunanlar hangi sporları yapmalı?

Önerilen spor türleri tempolu yürüyüş, yüzme, bisiklete binme, hafif tempolu koşma gibi egzersizlerdir. Ancak rekabete dayalı dayanıklılık isteyen sporlara başlamadan önce bir hekimin kontrolü gereklidir. Bunun nedeni, istenmeyen olaylara ve hatta ani ölüme neden olabilecek potansiyel olarak tehlikeli yapısal kalp hastalıklarının tanısının konularak hastanın hayatının kurtarılabilmesidir. Bu bakımdan spora ve özellikle de dayanıklılık isteyen sporlara başlamadan önce kalbinizi kontrol ettirmeniz yerinde olur.

Genellikle 35 yaş üzerinde kimselerin spor yapmaya başlamadan önce kardiyak yönden araştırılmaları gerekir. Bunun için fizik muayene, EKG, gerekirse ekokardiyografi ve egzersiz testiyle değerlendirilmeleri gerekir. 35 yaş üzeri olan ve koroner kalp hastalığı için en az bir risk faktörüne sahip kimselerde spora başlangıç öncesi efor testi önerilmektedir.

Spor yapmak kalbe zarar verebilir mi?

Sporun kendisi bir kalp sorununa yol açmadığı halde altta yatan bir kalp hastalığı varlığında spor trajik sonuçlar doğurabilmektedir. Özellikle genç sporcularda görülen 'hipertrofik kardiyomiyopati' bunun en güzel örneğidir. Bu hastalıkta kalbin 'miyokard' adı verilen kas tabakasının düzensiz biçimde gereğinden fazla kalınlaşması ve yer yer yerini düzensiz bağ dokusuna bırakması görülür. Doğuştan kazanılan bir hastalıktır. Genel popülasyonda 500 kişide bir oranında görülür. Bu hastalık seyrinde potansiyel olarak ölümcül kalp ritm bozuklukları görülebilmektedir. Bu hastalığa sahip özellikle genç sporcular zorlayıcı ağır egzersiz sırasında ani ölüm yaşayabiliyor. Ayrıca bu hastalarda bayılma, çarpıntılar ve ani bilinç kaybı gelişebilir. Bu hastalığın spor öncesi tanısı çoğu hastada hayat kurtarıcı olmaktadır.

Genç sporcularda bunun dışında spor sırasında ani ölüme neden olan durumlar çeşitli kapak hastalıkları, marfan sendromu, erken ateroskleroz (damarda tıkanma), koroner arterlerin doğuşsal anormallikleri ve çeşitli yapısal kalp hastalıklarıdır. Bu hastalıklara sahip olan hastaların tanınması ve tedavisi önem taşımaktadır. 35 yaşından büyük kimseler içinse en önemli risk koroner kalp hastalığıdır.

Ne tür egzersizler yapmalı?

Kalp hastalığı ve inme riskini azaltmak için atlet olmanız gerekmiyor! Her gün ya da çoğu günler hafif egzersizler yaparak yarar sağlayabilirsiniz. Daha yoğun egzersizlerle kalp ve akciğerlerinizi daha da güçlendirebilirsiniz. Bunun için önce doktorunuza danışmalısınız. Yürüyüş, dans etmek ve evde egzersiz, merdiven çıkma, bisiklete binme, yüzme fayda sağlar.

* * * * * * * * * *

Kolay egzersizler

Arabayı 45-60 dakika yıkamak ve cilalamak

45-60 dakika voleybol oynamak

Yarım saatte 3.2 km. yürümek

Pencere ve yerleri 45-60 dakika silmek

30 dakika basketbol şutu atmak

Bahçeyle 30-45 dakika uğraşmak

30 dakika hızlı dans etmek

30 dakika su aerobiği yapmak

20 dakika kulaçla yüzmek

15-20 dakika basketbol oynamak

30 dakika yaprak toplamak

15 dakika ip atlamak

15 dakika kar küremek

15 dakikada 2.4 km. koşmak

15 dakika merdiven çıkmak

30 dakikalık süreyi, 10'ar dakikalık bölümlere ayırabilirsiniz. Asansör yerine merdiven çıkın, otobüsten bir-iki durak önce inin. Arabanızı uzak noktaya park edin. Gün içinde 30 dakikalık egzersiz yapıyorsanız, daha fazlasını yaparak ek yarar sağlayabilirsiniz.