Altında yeni sistem

Merkez Bankası uluslararası döviz rezervini güçlendirmek için yeni bir hamle yaptı. Mayıs ayı başından bu yana döviz rezervini 6 milyar dolar artırarak 108 milyar 759 milyon dolara çıkaran Merkez Bankası, rezerv çeşitliliği amacıyla 'altın' silahını çekti. Merkez Bankası'nın bankalara ilettiği ve AKŞAM'ın ulaştığı düzenlemeyle Merkez Bankası, yurtiçi cevherden üretilen altınlarda alım yapacak. Yerli altın alımını Türk Lirası kullanarak yapacak Merkez Bankası böylece, rezervini altın ile güçlendirirken kur baskısını da kıracak.

STANDARTLAR BELİRLENDİ

Merkez Bankası'nın düzenlemesinde alım yapılacak altınların standartları da belirlendi. Buna göre bankalar Merkez Bankası'na en az 995/1000 saflıkta ve en az 1 kilogramlık barlar halinde olması şartıyla, BIST nezdindeki Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasınca tanınan rafinerilerde dönüştürülmüş yurt içindeki cevherlerden üretilen standart altınları satabilecek. Bankalar satacakları altınlara ilişkin bildirimleri Merkez Bankası'na saat 14.00'e kadar iletecek. Bankalar tarafından yapılan bildirimler teklif niteliğinde olup, bankaların satılacak altınlar için gün içinde yapacakları en son bildirim Merkez Bankası tarafından dikkate alınacak. Merkez ve BİST'e yapılan son bildirimler arasında bankalardan kaynaklanan farklılıkların olması halinde bildirim geçersiz olacak.

TOPLAM ALTIN REZERVİ 500 TONA DAYANDI

Merkez Bankası'nın altın rezervleri 2011 yılında bankaların yatıracakları zorunlu karşılıklara alternatif olarak getirilen altın karşılığı yatırma olanağı ile hızla yükselişe geçti. Uygulama öncesi 116 ton olan altın rezervi son rakamlara göre 483 ton. Dünya Altın Konseyi'ne göre Türkiye, dünyada en fazla altına sahip 11'inci ülke.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?

Merkez Bankası'nın 28 Temmuz'da devreye alıp geçen hafta durdurduğu düzenleme, işleyişle ilgili güncellemelerin ardından yeniden başlayacak. Peki sistem nasıl işleyecek? Yerli madenlerden çıkarılan altın üreticiler tarafından yetkili rafineriler tarafından rafine edilip borsada tescili yaptırılıyor.

İLK MERKEZ'E SORACAK

Genelde 7 gün içinde altınını satan üretici şimdi satacağı altını alıp almayacağını öğrenmek için önce Merkez Bankası'na soracak. Merkez, 'alıyorum' dediğinde aracı banka devreye girecek ve satış işlemi gerçekleştirilecek. Eğer Merkez Bankası 'almıyorum' derse üretici altınını başkasına satabilecek. Yurtiçinden toplanan işlenmiş veya hurda altından dönüştürülmüş standartlara uygun altınlarda da alım yapılabilecek.

ALIŞ FİYATI PİYASA FİYATIYLA UYUMLU

Merkez'in altın alımlarında fiyatlama şu şekilde yapılacak: İşlemlerin TL karşılığı işlem tarihinden sonraki ilk iş gününde belirlenen öğleden önceki London Bullion Market Association (LBMA) altın ons fiyatı ve Merkez Bankası ABD Doları döviz alış kuru kullanılacak.

ALTIN FİYATLARINI YÜKSELTİR Mİ?

Peki Merkez Bankası'nın altında yapacağı alımlar iç piyasada fiyatları yükseltir mi? Merkez Bankası'nın yurtiçinde üretilen tüm altını alsa dahi fiyatlarda yukarı yönlü bir etki yapması beklenmiyor. Çünkü Türkiye'de yılda ortalama 30 ton altın üretiliyor. Bu altınların toplam piyasa değeri yaklaşık 1.2 milyar dolar. Günlük 120 kilograma denk gelen bu tutar İstanbul Altın Borsası'nın günlük işlem hacminin yarısından daha az. Yani Merkez Bankası'nın yerli cevherlerden üretilen altınlarda alım yapması, piyasadaki altın fiyatları üzerinde etkili olmayacağı düşünülüyor.

Ufuk Korcan