Sosyal güvenlik reformunun dört ayağı var
Önümüzdeki yıl hayata geçirilecek olan yeni sosyal güvenlik sistemi, daha fazla çalışmayı teşvik edecek. Emeklilik yaşı 2035'ten sonra kademeli olarak artarken, emekli maaşları da azalacak
Büyük açıklarla boğuşan ve sürdürülebilir olmaktan çıkan sosyal güvenlik sistemi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan sosyal güvenlik reformu ile yeniden şekillenecek. Yeni sosyal güvenlik sistemine ilişkin yasa tasarısı yaz aylarında tartışılacak ve Kasım-Aralık aylarında Meclis'e sevkedilecek. Yeni sosyal güvenlik sistemi de yasanın çıkmasıyla birlikte 2005 yılında hayata geçirilecek. Yeni sistemle, emeklilik yaşı 2035 yılından sonra kademeli olarak artacak. Daha fazla çalışmanın teşvik edileceği sistemde, emekli maaşları da azalacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Tuncay Teksöz ile birlikte sosyal güvenlik sisteminde yapılacak reforma ilişkin olarak basın toplantısı düzenledi. Toplantıda verilen bilgilere göre, yapılacak değişiklikler şöyle:
EMEKLİLİK YAŞI
Sosyal güvenlik reformu sonrası oluşacak yapıda mevcut aktif sigortalılar için emekliliği hak etme koşulları değişmeyecek. Yeni sistemde ve eski sistemde geçirilen süreye bağlı olarak aylıklar hesaplanacak. Yeni başlayanlar için ise tümüyle norm ve standart birliğinin sağlanacağı 30-35 yıllık uzun dönemli bir geçiş olacak. Yeni sisteme göre, emeklilik yaşı kadın ve erkek için 2035 yılına kadar değişmeyecek. 2040 yılından sonra ise yavaş yavaş artacak.
MAAŞLAR TÖRPÜLENECEK
Emeklilik için önemi bulunan aylık bağlama oranları düşürülecek. Mevcut sistemde yıllık yüzde 2.7 olan aylık bağlama oranı kademeli olarak 2040 yılına kadar yüzde 1.5 seviyesine inecek. Bu da kanunun yürürlüğe girmesinden sonra emekliye ayrılacakların aylıklarının azalmasına neden olacak.
Geçmiş ücretlerin enflasyon artışına paralel olarak güncelleneceği yeni sistemde, emekli aylıkları artışı da enflasyona göre olacak. Prime esas ücret tabanı asgari ücrete göre, tavanı ise asgari ücretin 6.5 katına göre belirlenecek.
2045'TE AÇIK SIFIRLANACAK
Sosyal güvenlik sisteminin açıkları Emekli Sandığı'ndan kaynaklanırken, reformla Emekli Sandığı primli sisteme dönüştürülecek. Yapılan yeni düzenlemelerle emeklilik sisteminin açıkları 2045'ten sonra sıfırlanacak. Böylece, sürdürülebilir bir emeklilik sistemine kavuşulacak.
Çalışmanın dört ayağı var
t Tek çatı emeklilik sistemi: Kuruluşlar arası norm ve standart birliği sağlayacak tek bir emeklilik programı olacak. Yasanın yürürlüğe girmesi mevcut çalışanlardan çok, sisteme yeni girecekleri etkileyecek. Emeklilik yaşı, aylık bağlama oranı ve aylıkların hesaplanması gibi parametreler düzenlenecek. Nüfusun yaşlanma sürecine karşı önlem alınacak. Mevzuat sadeleştirilecek.
t Genel sağlık sigortası: Bütün nüfusu kapsayacak genel sağlık kurumu kurulacak. Herkes eşit ve adil sağlık hizmeti alacak. Katılımın zorunlu olduğu primli bir sistem olacak. Yoksullar için sağlık sigortası primini devlet karşılayacak. Sağlık Bakanlığı'nın yürüttüğü Sağlıkta Dönüşüm Projesi, genel sağlık sigortasıyla eşzamanlı olarak hayata geçirilecek.
t Sosyal yardım ve hizmetler toplanacak: Dağınık olan sosyal yardım ve sosyal hizmet kurumları birleştirilecek. Tüm muhtaç kesimlerin hizmetlerden yararlanması sağlanacak. Kişi başına günlük harcama tutarı günlük asgari ücretin üçte biri olanlar yoksulluk eşiğinde sayılacak ve bu hizmetten yararlanacak. Yaşlı, çocuk ve engellilere nakit desteği sağlanacak.
t Yeni kurumsal yapı: Reformun ilk üç ayağının entegre edilmesini sağlayacak yeni bir kurumsal yapı oluşturulacak. Bu kurum merkezi veri tababına dayalı olacak. 3 yıllık geçiş süresinin ardından bu yeni kurumsal yapı hayata geçecek. Verilen hizmete, sosyal koruma hizmeti denecek ve SSK, Bağ-Kur ile Emekli Sandığı, sosyal koruma kurumuna dönüşecek.
10 yılda 345 katrilyon yedi
Verilen bilgiye göre, Türkiye'de, ele geçen ücrete göre aylık bağlama oranı çok yüksek. Bu durum, Emekli Sandığı'nda 1 milyar brüt ücreti olan bir çalışanın, 670 milyon maaş ve 700 milyon lira emekli maaşı alması anlamına geliyor. SSK'da ise 1 milyar brüt ücreti olan bir kişi, 700 milyon lira aylık ve 650 milyon lira emekli aylığı alıyor. Bağ-Kur'da da 1 milyar brüt ücreti olan kişi 510 milyon ücret ve 650 milyon emekli aylığı alıyor. Özellikle Emekli Sandığı'nda emekli aylıklarının maaştan yüksek olması, kişilerin erken emekli olmasını sağlıyor. Bu da sistemin sürekli açık vermesine neden oluyor. Öyle ki, 10 yılda SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nın açığı 345 katrilyon lira oldu.
Vekilleri de kapsayacak
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Başesgioğlu, reformun açıklanmasının ardından konuya ilişkin soruları da yanıtladı. Milletvekillerinin emeklilik konusunun sorulması üzerine Başesgioğlu, 'Milletvekilleri de belli yaş ve hizmet süresine göre emekli oluyor. Bunda geri adım olmaz. Emekli Sandığı'na tabi oldukları için onlar da artık bu genel sistemin içinde olacak' dedi. Başesgioğlu, genel sağlık sigortasına geçilmesinin 4-5 katrilyonluk ek maliyet getirebileceğini de söyledi. İşsizlik Sigortası Fonu'nun ise yeni sisteme dahil edilmeyeceğini kaydeden Başesgioğlu, emekli maaşlarından vergi alınması gibi bir çalışmalarının da olmadığını ifade etti.
Akşam