Polis ve asker gibi özel yasası bulunanlar hariç, memurlar dernek kurabilecek

Memurlar dernek kurabilecek. Yaş sınırı 15'e inecek. Polis denetim yapamayacak. Dernekler yurtdışında temsilcilik açabilecek, partiler, sendikalar ve sivil kuruluşlardan yardım alabilecek

Dernekler Kanunu, Avrupa Birliği (AB) ile uyumlu hale getirilmek amacıyla değiştiriliyor. Dernek kurma hakkının önündeki kısıtlamalar kalkıyor.

Yeni Dernekler Kanunu tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Hükümet, tasarının gerekçesinde, mevcut yasanın, örgütlenme özgürlüğüne ve dernek kurma hakkına bir güvenlik sorunu olarak yaklaşması nedeniyle devletle sivil toplum kuruluşları arasında derin bir güven bunalımına yol açtığını vurguladı. Gerekçede, 'AB'ye aday ülke olarak dernek kurma ve üyelik konusundaki kısıtlamaların azaltılması, dernek faaliyetlerine serbestlik sağlanması, derneklere uygulanan yaptırımların ve bürokrasinin azaltılması amaçlanıyor' denildi.

Tasarının Meclis tatile girmeden yasalaştırılabilmesi için olağanüstü toplanan İçişleri Komisyonu, tasarıyı görüşerek kabul etti. Komisyonda yapılan bir değişiklikle, yönetim organlarında görev almamak kaydıyla 12 yaşından büyük çocuklara da derneklere üye olma hakkı getirildi.

Asker ve polisler hariç
Tasarı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve kolluk kuvvetleriyle memurların özel kanunlarındaki kısıtlamalar hariç olmak üzere, 'fiil ehliyetine sahip' herkese önceden izin almaksızın dernek kurma hakkı sağlarken, dernek üyelerinde aranan yaş sınırını 18'den 12'ye indiriyor. Böylece asker ve polislerle bağlı oldukları kamu kurumunun yasasında dernek kurmaya yönelik engel olmayan memurlar dernek kurabilecek.

Ancak 18 yaşından küçükler yasal temsilcilerinin yazılı iznini almak zorunda. Tüzelkişiler de dernek üyesi olabilecek. Bu düzenlemelerle, devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar dahil olmak üzere Türk Ceza Kanunu'nun bazı maddelerinden mahkûm olanlara uygulanan iki yıl süreyle dernek kurma yasağı ile Dernekler Yasası uyarınca mahkûmiyet almış olanlara getirilen bir yıllık yasak da kaldırılıyor. Tasarıyla getirilen diğer değişiklikler şöyle: Yargıya izin: Mevcut uygulamada bağlı bulundukları yargı kurumunun başkanının izniyle ve Adalet Bakanlığı'nın tespit ettiği derneklere üye olmak zorunda olan yargı mensuplarına, izin almadan dernek kurma ve derneklere üye olma hakkı tanınıyor.

Uluslararası çalışacaklar: Tasarı uyarınca dernekler, uluslararası faaliyette bulunabilecek, yurtdışında temsilcilik veya şube açabilecek, yurtdışında kurulmuş dernek veya kuruluşlara katılabilecek. Yabancı dernekler İçişleri Bakanlığı'nın izniyle Türkiye'de faaliyetlerde bulunabilecekler.

Polis denetim yapamayacak: Derneklerde iç denetim esas olacak. Gerekli görülen hallerde, İçişleri Bakanı veya mülki idare amirince de denetim yaptırılabilecek. Bu denetimlerde kolluk kuvvetleri görevlendirilemeyecek.

Maddi katkı: Dernekler, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından, mesleki kuruluşlardan maddi yardım alabilecek veya bunlara yardım yapabilecek, kamu kurum ve kuruluşlarıyla ortak projeler yürütebilecek.
Yurtdışından yardım: Vali veya kaymakama önceden bildirimde bulunmak şartıyla, yurtdışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan ayni ve bankalar aracılığıyla olmak koşuluyla nakdi yardım alabilecekler. Bu hükümlerden vakıflar da yararlanabilecek.
Platform oluşturma: Dernekler amaçlarıyla ilgili alanlarda kendi aralarında veya vakıf, sendika ve sivil toplum örgütleriyle platform oluşturabilecek.

Sığınmaevi açabilecekler: Valilikten izin almak kaydıyla yurt, sığınmaevi, bakımevi, aşevi açabilecekler, alkollü içki kullanılabilen lokal işletebilecekler.

İzme bağlı isimler: Dernek adlarında Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleriyle bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle oluşturulan kelimeler İçişleri Bakanlığı'nın izniyle kullanılabilecek.

Amblem yasağı: Dernekler mevcut veya mahkeme kararıyla kapatılmış ya da feshedilmiş bir partinin, sendikanın veya derneğin adını, amblemini ve benzeri işaretlerini kullanamayacak. Başka bir ülkeye ve daha önce kurulmuş Türk devletlerine ait bayrak, ve flamaların kullanımı da yasak.

Yazışma dili: Derneklerde Türkçe kullanma zorunluluğu, defter ve kayıtlarıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi kurumlarıyla yapılan yazışmalarla sınırlı olacak.

Komanda eğitimi vermek yasak: Anayasa ve yasalarla açıkça yasaklanan amaçlarla konusu suç teşkil eden fiilleri gerçekleştirmek amacıyla dernek kurulamayacak. Dernekler, askerliğe, milli savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı eğitim faaliyetlerinde bulunamayacak, bu amaçla kamp açamayacak, üyeleri için özel kıyafet ve üniforma kullanamayacak. Dernekler Kanunu'na aykırı suçlara genel olarak idari para cezası öngören tasarı, sadece bu fiillerle ilgili olarak hapis cezası verilmesini düzenliyor.

radikal