Mühendis kadrosuna vekaleten görevlendirme yapılabilir mi?

Soru: Milli Eğitim Müdürlüğünde memur olarak görev yapıyorum. İnşaat mühendisliği mezunuyum. Mühendis kadrosuna vekaleten atanabilir miyim? Böyle bir atama mali haklar bakımından bana avantaj sağlar mı?

Cevap: 657 sayılı Kanunun "Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları" başlıklı 86. maddesinde, "Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabilir.

Bir görevin memurlar eliyle vekaleten yürütülmesi halinde aylıksız vekalet asıldır.

Ancak, ilkokul öğretmenliği (Yaz tatili hariç), tabiplik, diş tabipliği, eczacılık, köy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, vaizlik, Kur'an kursu öğreticiliği, imam-hatiplik ve müezzin-kayyımlığa ait boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahalli idarelerde izin şartı aranmaz) ile, açıktan vekil atanabilir.

Aynı kurumdan ayrılmalar dolayısiyle atanan vekil memurlara vekalet görevinin 3 aydan fazla devam eden süresi için, kurum dışından veya açıktan atananlarla kurum içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine atananlara göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir.

Bu Kanuna tabi kurumlarda çalışan veteriner hekim veya hayvan sağlık memurları, veteriner hekim veya hayvan sağlık memuru bulunmayan belediyelerin veterinerlik veya hayvan sağlık memurluğu hizmetlerini ifa etmek üzere bu hizmetlerle ilgili kadrolara vekalet aylığı verilmek suretiyle atanabilirler.

Yukarıda sayılan haller dışında, boş kadrolara ait görevler lüzum görüldüğü takdirde memurlara ücretsiz olarak vekaleten gördürülebilir..." denilmektedir.

Bu hükme göre, dolu veya boş kadroya aynı kurumda veya farklı kurumlarda görev yapan memurlar vekaleten görevlendirilebilmektedir. Ayrıca, dolu kadrolar ile maddede sayılan boş kadrolara memur olmayan bir kişinin açıktan vekil olarak atanması da mümkündür. Bu bağlamda farklı kadroda görev yapmakla birlikte öğrenimle mühendis unvanını ihraz etmiş 657 sayılı Kanuna tabi bir personelin aynı veya farklı kurumdaki dolu veya boş bir mühendis kadrosuna vekaleten atanmasına engel bir durum bulunmamaktadır.

Ancak Devlet Personel Başkanlığı geçmişte; ilk defa kamu hizmetlerine personel alımı veya unvan değişikliği yoluyla doldurulabilecek, idari sorumluluk ve yetki kullanımı gerektirmeyen, boş kaldığı takdirde idari işleyişte ve kamu hizmeti sunumunda aksamaya yol açmayacak nitelikteki kadrolara ait görevlerin vekaleten gördürülmesi yerine ilk defa kamu hizmetlerine personel alımı veya unvan değişikliği yoluyla doldurulmasının uygun olacağı yönünde görüşler vermiştir. Bu görüşler uygulamanın hukuka aykırı olduğunu değil, bu şekilde vekaleten görevlendirmenin yerinde olmadığını ifade etmesi bakımından önemlidir.

Diğer taraftan, vekalet görevini yerine getirenlere ödenecek aylık tutarı ile aylığın ödeme şartları 657 sayılı Kanunun 175. maddesinde düzenlenmiştir. Madde hükmüne göre vekalet aylığı ödenebilmesi için temel ilke vekilin asilde aranan şartları taşımasıdır. Madde hükmünde asilde aranan şartlar ibaresi kullanılmakla birlikte asilde aranan şartların detayına yer verilmemiş, konu muğlak bırakılmıştır. Asli kadro unvanı ile vekalet edilen kadro unvanı için belirlenen zam ve tazminatların farklı olması durumunda aradaki farkın ödenmesine ilişkin usul ve esaslar yan ödeme kararnamesinin 9. maddesinde düzenlenmiştir. Aynı şekilde her iki kadro için belirlenen ek ödeme tutarlarının farklı olması halinde aradaki fark 375 sayılı KHK'nin ek 9. maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenecektir. Hem zam ve tazminat farkı hem de ek ödeme farkından vekil memurun yararlanabilmesi için;

- Vekaletin, 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesine binaen yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması,

- Vekaletin, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek karar ile atama yapılması gereken kadro veya görevler için ilgili Bakan, diğer kadro veya görevler için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi,

- Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları,

gerekmektedir. Ancak,

- Esas ve usule ilişkin olarak yukarıda belirtilen şartları bir arada taşımayanlara,

- Mehil müddeti, yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, geçici görev, vekalet, görevden uzaklaştırma, hizmetiçi eğitim, kurs veya seminer nedeniyle görevlerinden ayrılanlara vekalet edenlere,

- Vekaletleri esnasında yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni, vekalet görevine ilişkin olmayan geçici görev, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına alınma, hizmetiçi eğitim, kurs, seminer ve benzeri nedenlerle vekalet görevine ara verenlere (ara verdikleri günler için),

bu ödemeler yapılamayacaktır.

Sonuç olarak vekalet konusunda mülga Devlet Personel Başkanlığınca uygulamanın yerindeliği bakımından yukarıda yer verilen görüşlere katılmakla birlikte, hukuka uygunluk bakımından mühendis diplomasına sahip olup farklı kadroda görev yapan bir memurun aynı veya farklı kurumdaki dolu veya boş bir mühendis kadrosuna vekalet edebileceğini, koşulları taşıması halinde vekalet aylığı ile asli kadrosu ile mühendis kadrosu için belirlenen zam, tazminat ve ek ödeme farkının kendisine ödenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.