Sosyal güvenlikte herkesin hakkı gasp ediliyor, milletvekilleri hariç
İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) 'Sosyal Güvenlik-Hak Kayıplarının Adı Reform' başlıklı raporuna göre birçok kesimin hak kaybı olacak
EKONOMİ SERVİSİ
İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) "Sosyal Güvenlik-Hak Kayıplarının Adı Reform" başlıklı raporuna göre Sosyal Güvenlik Reformu Yasa Tasarısı, sosyal güvenlik sistemindeki birçok kesimin haklarını buduyor.
Tasarı gazeteciler, cezaevi çalışanları, sanatçılar, uçuş personeli ve posta dağıtıcıları, SSK ile Bağ-Kur emeklileri başta pek çok kesimin kazanılmış haklarına darbe indiriyor. Emekli aylıklarını kademeli olarak düşürüyor. Bebeğe buzağınınkinden az süt parası öngörüyor.
İSMMMO'nun tespitlerine göre, reformdan kazançlı çıkabilecek tek kesim emekli aylığı bağlanmadan şu andaki verilere göre 1.450 YTL olarak hesaplanan temsil tazminatı almaya başlayacak olan milletvekilleri.
TÜRMOB Genel Başkan Yardımcısı ve İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, "Maalesef sosyal güvenlik reformu, tüm sigortalıların eşit hak ve standartta sosyal güvenceye kavuşturulması düşüncesinden hızla uzaklaştı, 'yoklukta eşitlik'te güvenceye kavuşturulması öngörüldü. Tasarı yeniden düzenlenmeli" dedi. İSMMMO'nun tespitlerine göre tasarı eğer yasalaşırsa, sosyal kesimleri şöyle etkileyecek:
Emekli destek primi ödeyerek çalışamayacak
İlk defa sigortalı olanlardan yaşlılık aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaları kaldırılıyor. Bu düzenleme, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olanların anayasal haklarının sınırlandırılması ve çalışma haklarının alınması anlamını taşıyor.
Evlenen malul çocuğa aylık bağlanamayacak
Sigortalının evlenen malul çocukları, 'Bakmakla yükümlü olunan kişi'ler arasından çıkarılıyor. Halen, evlenen malul çocuklar hastalık sigortasından yararlanabiliyor, aylık alıyor. Reformla, evlenen malul kızların yetim aylığı kesiliyor.
Emekli maaşı artışında büyüme payına tırpan
Emekli aylığında artış yapılırken güncelleme katsayısıyla tüketici fiyatları indeksindeki değişimin tamamı yansıtılacak. Ancak milli hasıla büyümesinden düşen payın (refah payı) sadece yüzde 25'i yansıtılacak.
Topluluk sigortası kalkıyor gurbetçiye emeklilik yok
Mevcut uygulamada, Sosyal Güvenlik Sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde Türk işverende çalışan Türk işçilerinin sosyal güvenliklerinin sağlanması amacıyla; Topluluk Sigortası uygulanıyor. Böylece, yurtdışında çalışan gurbetçi işçiler emeklilik hakkına kavuşabiliyor. Yeni tasarı bunu kaldırıyor. Sadece kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacak. Halen yurtdışında Türk işverenler 60 bin civarında Türk işçi çalıştırıyor.
Bebeğe buzağıdan daha az süt parası
Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe doğumdan sonraki 6 ay süresince her ay 58.50 YTL süt parası veriliyor. Oysa, Tarım Bakanlığı doğum yapan ineğin sahibine 80 ile 140 YTL arasında yardım yapıyor. Bu, yardım her yıl artırılıyor.
İşgöremezlik ödeneği düşüyor
Bugüne kadar sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının doğum yapması halinde günlük kazancının üçte ikisi olarak verilen tutar, sigortalılar aleyhine 'günlük kazancın beşte üçü olarak değiştiriliyor. Örneğin; ortalama günlük kazancı 50 YTL olan bir sigortalının iş kazası sonucunda 20 gün istirahat alması halinde geçici işgöremezlik ödeneği olarak 666.66 YTL yerine, 600 YTL alacak. Kayıp oranı yüzde 10 olacak.
Bağ-Kur emeklisinin destek primi artıyor
Belirlenecek aylık prime esas kazanç alt sınırının; 1) 55 yaş ve altında olan sigortalılar için yüzde 16'sı, 2) 56 yaş ve üzerinde olan sigortalılar için yüzde 14'ü oranında destek primi kesintisi öngörülüyor. Bağ-Kur'dan emekli olanlardan ya hiç destek primi alınmaması ya da aylığın yüzde 10'unu aşmaması gerekir.
Bazı kesimlerin yıpranma payı zammı kaldırılıyor
Gazeteciler, hava yolu uçuş personeli, makinistleri, gardiyanlar, postacılar, Devlet Tiyatrosu sanatkârları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyelerinin yararlandığı "yıpranma payı" (360 günlük hizmete 90 günlük hizmet süresi zam ile 25 yıl yerine 20 yılda emekli olma hakkı) kaldırılıyor.
Vekile temsil kıyağı getiriliyor
TBMM üyeliği sona eren milletvekillerinden, emeklilik için gerekli şartları taşımadığı için aylık bağlanamayanlara, sigortalı bir işte çalışmadıkları veya aylık bağlanmadığı takdirde 1.450,50 YTL 'temsil tazminatı' ödenecek.
Aylık bağlama oranı düşüyor
Aylık bağlama oranı düşüyor, tavan uygulaması getiriliyor. Tasarıda, "Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için 2015 yılı sonuna kadar yüzde 2.5; 2016 başından itibaren ise yüzde 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Aylık bağlama oranı yüzde 90'ı geçemez" deniliyor.