Anayasa Mahkemesi Başkanı: AİHM'den önce biz bakalım
Tülay Tuğcu'nun yaş haddinden emekli olmasının ardından Anayasa Mahkemesi Başkanlığına seçilen Kılıç, ?Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkı tanınmalı' dedi
ANAYASA Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkının tanınmasını istedi. Kılıç, yargı süreci tamamlandıktan sonra mağduriyete yol açtığı öne sürülen yasa hükümlerinin iptali amacıyla yapılacak bireysel başvuruların, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) açılacak dava sayısını düşüreceğini ifade etti.
TAZMİNAT YÜKÜ EN AZA İNECEK
PROF. Ergun Özbudun başkanlığındaki Bilim Kurulu tarafından hazırlanan yeni Anayasa taslağını star'a değerlendiren Kılıç, bireysel başvuru hakkına ilişkin düzenlemenin de metne eklenmesini istedi. Kılıç, ?bireysel başvuru' ve ?anayasa şikayeti' konusunda eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Mustafa Bumin döneminde hazırlanan taslağı model olarak önerdi. Kılıç, ?AİHM'de her yıl açılan onlarca davada tazminata mahkum olan Türkiye, bu sayede ödemek zorunda kalacağı milyonlarca Euro'luk tazminatları en aza indirecek. AİHM'e Türkiye aleyhinde açılan dava sayısı da azalır. Onun için yeni anayasada böyle bir düzenlemeye yer verilmesinde yarar görüyorum' dedi.
Mevcut uygulamaya göre; Anayasa Mahkemesi'ne yasaların iptali için sadece anamuhalefet partisi, en az 110 milletvekili ve mahkemeler tarafından başvuru yapılabiliyor. Kılıç'ın model olarak önerdiği eski başkan Bumin tarafından hazırlanan taslak, olduğu gibi yasalaşırsa, Anayasa Mahkemesi'ne siyasiler ve mahkemeler dışında bireyler ve tüzel kişiler de şartlı olarak doğrudan başvurabilecek.
ÖNCE İÇ HUKUK YOLU DENENECEK
BİREYSEL başvuru hakkını kullanacak gerçek veya tüzel kişinin, başvuruya konu olan kamu gücü işleminden kendisinin o anda doğrudan etkilenmiş olması gerekiyor. Kişiler, yasanın kendilerini gelecekte etkileyeceği iddiasıyla başvuruda bulunamayacak. Ayrıca, bu hakkın kullanımı için tıpkı AİHM'e yapılan başvurularda olduğu gibi iç hukuk yollarının tüketilmesini bekleyecek. Anayasa Mahkemesi'nin vereceği karar, haksız uygulamalara neden olan yasaların iptaline yol açacağı için hem AİHM'e başvurular azalacak hem de yasaların revizyonuna imkan sağlayacak.
?Karma heyet'e şiddetle karşıyız
YÜKSEK Mahkeme'nin yapısına ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Kılıç, şu mesajları verdi:
1961 Anayasası'na göre Anayasa Mahkemesi üyelerinin 3'te 1'i Meclis tarafından seçiliyor. Yeni anayasa taslağındaki 11 üyeli mahkemenin 17 üyeli hale getirilmesi, 8 üyenin de TBMM tarafından seçilmesinin öngörülmesi olumlu.
Yeni Anayasa taslağında Yüce Divan yargılamasının Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay üyelerinden oluşan karma bir heyet tarafından yapılması öngörülüyor. Buna şiddetle karşıyız. Yüce Divan yargılaması ya Yargıtay ya da Anayasa Mahkemesi'nde kalmalı. Yüce Divan heyetinin sağlıklı çalışması için bu şart.
İşte dava konuları
Kılıç'ın model olarak önerdiği taslağa göre; herhangi bir temel hakkı ihlal eden kamu güçlerinin eylem ve işlemleri, anayasa şikayetinin konusu olabilecek. Şikayetin kapsamına kamu güçlerinin ihmalinden kaynaklanan hak ihlalleri de giriyor. Bireysel başvuruda, kamu gücü ile yasama, yürütme ve yargı organları kastediliyor. Bireysel başvurulara, TC Anayasası'nda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye'nin taraf olduğu ek protokoller çerçevesinde yer alan haklar konu olabilecek.
LÜTFÜ KAPLAN