F-16'da milli yazılım devri bitiyor mu?

Yeni F-16'lar için kritik karar günü

ABD'den alım anlaşması yapılan 30 adet yeni F-16'lara takılacak cihazlar tartışılıyor.

Yeni 30 adet F-16'ya milli yazılım yerine, hazır cihazın takılması tartışılıyor. Erdoğan'la Büyükanıt'ın kararları sonucu belirleyecek

MURAT YETKİN

Türk F-16'ları Irak'taki PKK mevzilerini bombalayadursun, bugün Ankara'da yapılması planlanan bir toplantı, F-16'ların kaderinde belirleyici olacak. Genelkurmay, Hava Kuvvetleri ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) yetkilileri arasında planlanan toplantıda, ABD'den alım anlaşması yapılan 30 yeni F-16 savaş uçağına takılacak elektronik harp cihazları konusunda yapılacak ilk Savunma Sanayii İcra Kurulu toplantısına sunulmak üzere tavsiye kararı üretilmesi bekleniyor.

Toplantı önemli, çünkü sonucu Türkiye'nin atmış olduğu en önemli savunma sanayii adımından 20 yıl sonra geri dönüş anlamına gelebilir.Toplantıda, 30 yeni F-16'ya, şimdiye dek Türkiye'de üretilenlere takıldığı gibi milli yazılıma sahip Türkiye'de üretilen cihazlardan mı, yoksa ABD'nin önerdiği gibi ITT marka ve milli yazılım yüklenmesine uygun olmayan hazır cihazlardan mı alınacağı tartışılacak. Bu amaçla savunma sanayii ilgilileri ikiye bölünmüş durumda.

ITT marka ALQ-211V serisi cihazlar, Türkiye'de imal edilen ALQ-178V serisinden daha yeni bir sistem. Diğer yandan hem sistem gereksinimlerini yerine getirme zorunluluğu yerli, yabancı herkes için var, hem de hazır cihaz henüz ABD Hava Kuvvetleri uçaklarına takılı değil. Saldırı helikopterlerinde kullanılan elektronik harp sisteminin uyarlanmış bu modeli, yalnızca ABD'nin Katar, Umman, Şili ve Polonya'ya sattığı son F-16 serileri için kontrata bağlanmış bulunuyor.

Milli yazılıma, yani Türkiye'nin savunma önceliklerine uygun elektronik tedbirlere açık olmayan bu sistemin bir an önce alınmasından yana olanlar iki görüşü dile getiriyor: 1- Daha önce Türkiye'de üretilen sistemlerde gecikme oldu. Bu nedenle 'uçaklar soba borusu gibi uçuyor' lafları çıktı. Hazır alırsak ABD teslimatı geciktirmeyeceği sözünü veriyor, 2- Hava Kuvvetleri uçakları 2010-11 yıllarında TUSAŞ'ta güncellemeye (modernizasyon) alınacak. Bir noktada hava savunma sisteminde uçak açığı ortaya çıkacak. 30 uçak o nedenle öncelikli. Elektronik aksamda gecikme riskini almayalım.

Buna karşın milli yazılıma sahip sistemlerin Türkiye'de üretimini savunanlar şu görüşü dile getiriyor: "Daha önceki gecikme 2001 ekonomik krizinde ihalenin sonuçlanması için gerekli kararın gecikmesinden kaynaklandı. Şimdi üretim ASELSAN dolayısıyla devlet kontolünde. Üretim ve teslimatın zamanında yapılacağı konusunda yazılı garantiler verilmiş durumda. Ayrıca, örneğin Boeing'in AWACS teslimatında da gecikme var, ama o konuşulmuyor. Hem TSK yönetimi, hem de hükümet nezdinde de yerli savunma sanayiinin geliştirilmesi iradesi varken 20 yıllık emek boşa gitmemeli."

Bugün için planlanan toplantıda tavsiye kararı alınırsa, konunun daha fazla gecikme olmaması amacıyla ilk Savunma Sanayii İcra Kurulu'nda gündeme gelmesi bekleniyor. Kurul dört kişiden oluşuyor. Başbakan Tayyip Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ve Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar. Müsteşar, kurulda daha çok teknik danışman işlevini görüyor. Savunma Bakanı'nın da Başbakan'ın kurul başkanı olduğu durumda son kararı vermesi beklenmiyor.

Türkiye son yıllarda savunma sanayii alanında önemli adımlar atmaya başladı. Bunda, Hüseyin Kıvrıkoğlu döneminden itibaren savunma sanayii alanında yabancı silah lobilerinin, komisyon alma ve paylaşma şeklinde özetlenebilecek çalışma üslubuna dayanan etkisini yitirmesi pay sahibi olmuştu. Kıvrıkoğlu'dan sonra Hilmi Özkök ve Yaşar Büyükanıt da bu çizgiyi devam ettirdi. Başbakan Erdoğan da, Genelkurmay Başkanı Büyükanıt da, yerli savunma sanayiinin gelişmesine verdikleri önemi daha önce defalarca ifade ettiler.

Şimdi kararı onlar verecek. Siyasi karar Erdoğan'ın olsa da, Büyükanıt'ın uygun bulmadığı bir tercihi zorlaması, işin ucunda can olduğundan kolay değil. Ayrıca tabii ki, sırf Türkiye'de üretiliyor diye amaçlara uygun olmayan bir sistemin bu hassas konuda kullanılması düşünülemez. Öte yandan karar verilirken Türkiye'nin 20 yılın birikimiyle gerekli güncelleştirmeyi yapıp yapamayacağından emin olmak gerekir.

F-16'ların toplam maliyeti olan 1.7 milyar dolar yanında, elektronik harp sisteminin 90 milyon dolarlık masrafının fazla önemi yok. Ama stratejik ve manevi açıdan bu karar önem taşıyacak.

Milli yazılımda durum ne?

Hatırlatmak gerekirse, 'milli yazılımın' anlamı ve öyküsü şöyle: ABD'nin Lockheed şirketi tarafından tasarlanan, dünyanın en etkili savaş uçaklarından sayılan F-16'ların Türkiye'de TUSAŞ tarafından lisans altında imali merhum Turgut Özal zamanında gündeme geldiğinde, uçakların elektronik harp sistemleri tartışmaya açılmıştı. F-16'nın havadayken gizli haberleşmesinden silah sistemlerine, dost uçağı düşmandan ayırmasından düşman haberleşmesini köreltmeye dek pek çok işlevini yerine getiren elektronik harp aygıtı NATO yazılımına sahipti. Bu durum, örneğin Ege uçuşlarında Türk uçaklarının Yunanistan uçaklarını fark edememesi anlamına geliyordu.

Bu sorunu aşmak için uzun müzakerelerden sonra, ABD'nin bir tek İsrail'e tanımış olduğu ayrıcalık Türkiye'ye de tanınmış, elektronik harp cihazı ütermek amacıyla Ankara yakınlarında MİKES şirketi kurulmuştu. 2001 krizi sonrası çoğunluk hisseleri devlet tarafından satın alınan (yüzde 72 Askeri Elektronik Sanayii-ASELSAN, yüzde 3 SSM) MİKES'in ürettiği ALQ 178V serisi Türk jetlerinde, en son Irak operasyonunda da görüldüğü gibi, kış ve gece koşullarında da başarıyla kullanılıyor.

TUSAŞ şu ana dek Türk Hava Kuvvetleri için C ve D modellerinden ve blok 30, 40 ve 50 serilerinden 240 adet F-16 üretti. Bunlardan son 80'i dışında hepsinde Türk yazılımı cihazlar takılı. Son 80 uçak içinde üretim sürüyor, montajın 2009'da tamamlanması öngörülüyor. Üretilen 240 uçaktan 213'ü kullanımda, gerisi kazalarda kaybedilmiş. Blok 52 serisi 30 F-16'nın açığı gidermek amacıyla doğrudan tedarikine de bu amaçla gidilmiş.

Mili yazılıma sahip elektronik cihazları ayrıca 18'i keşif ve istihbarat amaçlı 72 F-4 uçağına da takılı bulunuyor.